Μια ζωή στην εκπαίδευση

Είναι ο επαγγελματικός καταμερισμός απόλυτη ανάγκη και πρώτιστη επιλογή για τις σύγχρονες κοινωνίες. Δεν μπορεί να υπάρξει κάτι εναλλακτικό.

Του Νίκου Τσούλια

Η πάντα ανθηρή και πολυσήμαντη πολιτιστική κινητικότητα, ο πλούτος των οικονομικών δραστηριοτήτων, η ποικιλομορφία της παραγωγής, οι χωρίς τέλος κοινωνικές λειτουργίες, η εκθετικώς αυξανόμενη δημιουργία νέας γνώσης κλπ καθιστούν νομοτελειακά τη δημιουργία των επιμέρους εργασιακών χώρων και των επαγγελματικών ενασχολήσεων, που είναι και μια βασική εικόνα της νεωτερικότητας.

Υπάρχει μια ισχυρή μονομέρεια στη ζωή, η επαγγελματοποιημένη λειτουργία μας με πολλά αρνητικά σημεία. Κι όμως αν το επάγγελμα είναι κοινωνικά ισχυρό και προσωπικά επιθυμητό, τότε τα πράγματα βελτιώνονται καθοριστικά. Μιλώ για το εκπαιδευτικό επάγγελμα. Γιατί έχει μια απόλυτα ξεχωριστή ιδιαιτερότητα. Οι εκπαιδευτικοί συνδέονται με το θεσμό της εργασίας τους όσο κανείς άλλος επαγγελματικός κλάδος, αφού σχεδόν όλη η ζωή τους είναι στους θεσμούς της μάθησης και της εκπαίδευσης. Κατατίθεται μια προσωπική αφήγηση, που έχει πολλά κοινά στοιχεία με τις αφηγήσεις χιλιάδων συναδέλφων.

Μια ζωή στην εκπαίδευση λοιπόν. «Ξεκίνησα» το σχολείο πριν πάω στο σχολείο, χάρη στη μεγαλύτερη αδελφή μου, που μεταφέροντάς μου βιβλία και σχολική εμπειρία, είχα προοικονομήσει το σκηνικό που θα ακολουθούσε. (Φυσικά τότε δεν υπήρχε ούτε καν η ιδέα του νηπιαγωγείου). Μετά μαθητής, φοιτητής, σε σχολεία και σε πανεπιστήμιο, διάλειμμα για το στρατιωτικό, και μετά αμέσως πάλι στα σχολεία, αφού η αδιοριστία δεν είχε αρχίσει να κάνει την εμφάνισή της. Μέχρι την τελική έξοδο.

Αλλά η εκπαίδευση δεν είναι μόνο η λειτουργία του σχολείου. Αν δεν συμμετέχεις στη μεγάλη εικόνα της εκπαίδευσης: στις συλλογικές λειτουργίες του εκπαιδευτικού κινήματος και αν δεν έχεις γνώση της κοινωνικής και της πολιτικής λειτουργίας της, η άσκηση του εκπαιδευτικού επαγγέλματος δεν είναι άρτια.

Κι έτσι, επέλεξα και τα δύο πεδία αναφοράς, το σχολείο καθ’ αυτό και την εκπαίδευση στη μεγάλη της έκφραση. Προφανώς στο σχολείο είναι η κοινωνική και η πολιτική ευθύνη σου. Τα άλλα πεδία – πέραν της αυτόνομης ανάγκης και χρησιμότητας – δεν θα μπορούσαν παρά να υπηρετούν αυτή τη βασική αποστολή. Να σε βελτιώνουν διαρκώς στην παιδαγωγική, μορφωτική και πολιτισμική λειτουργία σου στο σχολείο.

Αναφέρομαι στο παρόν κείμενο στο μέρος που αφορά μόνο τη συλλογική μου δράση. Συνδέθηκα με τον συνδικαλισμό καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής μου διαδρομής (συμβούλια, συνελεύσεις, συγκεντρώσεις κλπ): στην ΕΛΜΕ Ηλείας, στην ΕΛΜΕ Α΄ Δυτικής Αττικής, στην ΣΤ΄ ΕΛΜΕ Αθήνας, στο Κέντρο Μελετών (ΚΕ.ΜΕ.ΤΕ.) της ΟΛΜΕ, στην προεδρία της ΟΛΜΕ. Συμμετείχα στα κεντρικά όργανα της ΠΑΣΚ (και ως αναπληρωτής Γραμματέα της) και της ΠΕΚ (και ως Γραμματέας της για μικρό διάστημα) στη συνέχεια. Μετά το τέλος της εκπαιδευτικής μου καριέρας ορίστηκα από την Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ / ΚΙΝΑΛ, Φώφη Γεννηματά, ως Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του κόμματός μας – και έτσι είχα πάλι ενεργό ρόλο στα εκπαιδευτικά δρώμενα.

Όλα αυτά τα χρόνια παρακολουθούσα συνεδριάσεις, συνέδρια, σεμινάρια, μορφωτικές εκδηλώσεις κλπ. Διάβαζα ασταμάτητα, βιβλία και άρθρα, περί της παιδείας γενικότερα. Επιδόθηκα στην αρθρογραφία με συστηματικότητα και επιμέλεια, με εκατοντάδες αναφορές. Φυσικά όλα αυτά μου τροφοδοτούσαν το βασικό εκπαιδευτικό έργο μου. Και αισθανόμουν ότι η διαρκής ενασχόληση με τα εκπαιδευτικά ζητήματα μου τόνωναν το ενδιαφέρον και μου ενίσχυαν το γνωσιακό πεδίο μου. Φυσικά, ποτέ δεν ένιωσα ούτε καν ίχνη πληρότητας. Πάντα υπήρχε η αίσθηση της έλλειψης.

Αλλά εκείνο που οφείλω να σημειώσω είναι ότι η σχολική αίθουσα είναι ένα “συναρπαστικό σχολείο” για κάθε εκπαιδευτικό. Εκεί διαπιστώνεις πόσα λίγα ξέρεις, πόσα μπορείς να μαθαίνεις κάθε ημέρα. Ποτέ δεν νιώθεις κάποιου είδους επαναληψιμότητα ή πολύ περισσότερο κάποια μορφή ρουτίνας. Κάθε ώρα διδασκαλίας και ένας καινούργιος ορίζοντας πνευματικής καλλιέργειας.

Και σήμερα και αύριο το ταξίδι συνεχίζεται – έστω και ελλειμματικά – μέσα από την αρθρογραφία μου στο ιστολογιό μου, ως συνεργάτης σε εκπαιδευτικές ιστοσελίδες και σε εφημερίδες και στη γραφή σχετικών βιβλίων. Γιατί η σχέση μου με την εκπαίδευση είναι σχέση ζωής.