Μελέτες και έρευνες έχουν δείξει ότι ο κάθε μαθητής, όπως και ο καθένας από εμάς, μαθαίνει ορθογραφία με διαφορετικό τρόπο. Σύγχυση προκαλεί η άποψη, ότι η ορθογραφική ικανότητα αποτελεί δεξιότητα ή έμφυτη ικανότητα. Από αυτήν την παρανόηση ξεκινά η σχετικοποίηση του ρόλου του δασκάλου, αλλά και της δικής μας βοήθειας στον τομέα αυτό.

Υπάρχουν ασφαλώς μαθητές, που με μικρή σχετικά προσπάθεια γίνονται ορθογράφοι. Αποτυπώνουν στη μνήμη τους ορθογραφημένα τις λέξεις ή μαθαίνουν με ευκολία και εφαρμόζουν τους ορθογραφικούς κανόνες. Είναι αποδεδειγμένο, ωστόσο, το γεγονός ότι όλοι μπορούν να πετύχουν ικανοποιητικά αποτελέσματα, έστω κι αν χρειαστεί να καταβάλουν μακροχρόνιες και επίπονες προσπάθειες.

Προκύπτει λοιπόν για τους γονείς το ερώτημα:
«Πώς θα καλλιεργήσουμε την ορθογραφική ικανότητα των παιδιών μας;»
Οι προτάσεις που θα εκθέσουμε παρακάτω, θα βοηθήσουν σ’ αυτήν την κατεύθυνση.

1. Συστηματική μελέτη των βασικών κανόνων ορθογραφίας.
Αρχικά θα πρέπει ο μαθητής να έχει επαρκή κατάρτιση και τις αναγκαίες γνώσεις πάνω στους βασικούς κανόνες της γραμματικής και στην ετυμολογία των λέξεων. Ως γονείς, έχουμε τη δυνατότητα να βοηθήσουμε τα παιδιά μας στον τομέα αυτό, αξιοποιώντας στο έπακρο το σχολικό βιβλίο της γραμματικής. (Χρίστου Τσολάκη, νεοελληνική γραμματική).

2. Εξάσκηση της παρατηρητικότητας.
Η λέξη, ως οπτική παράσταση, αποτυπώνεται στο οπτικό κέντρο. Τα στοιχεία που απαιτούνται γι’ αυτό -και διαδραματίζουν ιδιαίτερο ρόλο στην εκμάθηση της ορθογραφίας- είναι η παρατηρητικότητα και η προσοχή. Πρόκειται για δύο λειτουργίες, οι οποίες βελτιώνονται με την κατάλληλη εξάσκηση. Ειδικότερα για τη βελτίωση της παρατηρητικότητας, υπάρχουν ασκήσεις, αλλά και ο καθένας από μας μπορεί να δημιουργήσει.
Θα πρέπει να έχουμε πάντα υπόψη μας τη θεωρία της πρότυπης εικόνας της λέξης.

3.Συστηματικός έλεγχος της ορθογραφικής ικανότητας.
Η διόρθωση των σφαλμάτων πραγματοποιείται για να έχουμε την προσδοκώμενη βελτίωση και πρέπει να γίνεται άμεσα, για να είναι αποτελεσματικότερη. Μετά την επισήμανση των λαθών, το παιδί θα ξαναγράψει σωστά τις λέξεις. Η επανάληψη δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως τιμωρία. Ο μόνος λόγος της εργασίας αυτής είναι η αποφυγή των συγκεκριμένων λαθών στο μέλλον. Η προσεκτική αντιγραφή της λέξης, βοηθά πολύ στην απομνημόνευσή της.
4.Ενδεικτικοί τρόποι άσκησης και ελέγχου της ορθογραφικής ικανότητας
– Παρακολουθούμε καθημερινά, ή τουλάχιστον σε τακτά διαστήματα, την πρόοδο που παρουσιάζει το παιδί στις εργασίες του σχολείου (τετράδιο ορθογραφίας, εβδομαδιαία και επαναληπτικά τεστ), ώστε να έχουμε πλήρη εικόνα του επιπέδου της ορθογραφικής του ικανότητας.
-Χρησιμοποιούμε ένα τετράδιο λέξεων, όπου το παιδί γράφει τις λέξεις που κάνει λάθος, καθώς και λέξεις δύσκολες, συχνόχρηστες ή ακόμα και οικογένειες λέξεων από το λεξικό.
– Ωθούμε το παιδί στην εξοικείωση με το σωστό εξωσχολικό βιβλίο. Αξιοποιούμε την εντρύφηση αυτή, παραπέμποντας στο λεξικό για τις άγνωστες λέξεις.
– Ζητούμε από το παιδί να ομαδοποιεί τις λέξεις που εντάσσονται στο ίδιο γραμματικό φαινόμενο. (Π.χ. ρήματα σε –ίζω, -ώνω, αρσενικά σε –ης, θηλυκά σε –η, κ.λ.π). Με τον τρόπο αυτό, κατανοεί και εμπεδώνει βασικούς γραμματικούς κανόνες. Τέτοιου είδους εργασίες μπορούν άνετα να γίνονται στο σπίτι με τη δική μας καθοδήγηση και –αν κρίνεται απαραίτητο- με τη χρήση κάποιων βοηθημάτων.

Αίτια ανορθογραφίας
Ο εντοπισμός των αιτιών, στις οποίες οφείλεται η ανορθογραφία του παιδιού, διευκολύνει την προσπάθειά μας για βελτίωση της ορθογραφικής του ικανότητας. Έχει αποδειχτεί ότι η αδυναμία κάποιων να κατακτήσουν το μηχανισμό της ορθογραφίας, ενδέχεται να οφείλεται σε βαθύτερα και συνθετότερα αίτια, όπως:

Κλείνοντας, θέλουμε να τονίσουμε ότι η βελτίωση της ορθογραφικής ικανότητας στο δημοτικό σχολείο αποτελεί ύψιστης σημασίας κατάκτηση. Τα πιο ουσιαστικά βήματα στο ζήτημα αυτό γίνονται σ’ αυτές ακριβώς τις ηλικίες. Εάν πείσουμε το μαθητή για τη σπουδαιότητα της προσπάθειας αυτής, εκείνος θα ανταποκριθεί στις προσδοκίες μας. Η μεθοδικότητα, η επιμονή και η συνεχής άσκηση είναι ο μόνος δρόμος που οδηγεί στην εκμάθηση της ορθογραφίας, επιβεβαιώνοντας το ρητό «επανάληψη μήτηρ μαθήσεως».

του Κουτσουπιά Δ. Φώτη (Σχολικός Σύμβουλος 1ης Περ. Ν. Ημαθίας)

Περισσότερες συμβουλές .