ΕΦΚΑ: Πράσινο φως για την έκδοση νέων συντάξεων – Τί αναφέρει η εγκύκλιος
Επισπεύδονται οι διαδικασίες για την έκδοση περίπου 60.000 νέων συντάξεων που εκκρεμούν από τον Μάιο του 2016 έως σήμερα καθώς με μεγάλη καθυστέρηση δημοσιοποιήθηκε η εγκύκλιος που ανάβει το πράσινο φως για τον οριστικό υπολογισμό τους. Α. Η ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ α) Αποτελεί το δεύτερο τμήμα του αθροίσματος της κύριας σύνταξης όλων των κατηγοριών (εξ ιδίου δικαιώματος, ανικανότητας, εκ μεταβιβάσεως). β) Καθορίζεται από: • τις συντάξιμες αποδοχές/εισόδημα, επί των οποίων καταβλήθηκαν εισφορές (όπως ορίζονται με τις διατάξεις των παρ. 2 και 3 του άρθρου 28)- βλ. στη συνέχεια παρ. Γ1. • το χρόνο ασφάλισης (όπως ορίζεται στο άρθρο 34) • τα ετήσια ποσοστά αναπλήρωσης επί των συντάξιμων αποδοχών γ) Καταβάλλεται μαζί με την εθνική σύνταξη κάθε μήνα. δ) Η χορήγησή της τελεί υπό την εγγύηση του ελληνικού κράτους. Β. ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ α) υπάλληλοι-λειτουργοί του Δημοσίου και στρατιωτικοί β) ασφαλισμένοι κύριας ασφάλισης του ιδιωτικού τομέα (μισθωτοί, αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοπασχολούμενοι του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης Αγροτών του ΟΓΑ) οι οποίοι θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις, δηλαδή έχουν συμπληρώσει τον κατά περίπτωση οριζόμενο από τη νομοθεσία χρόνο ασφάλισης και την αντίστοιχη ηλικία συνταξιοδότησης. Υπενθυμίζεται ότι τα πρόσωπα που συνταξιοδοτούνται με το νέο τρόπο υπολογισμού της σύνταξης καθορίζονται στο άρθρο 94 του Ν. 4387/2016 (εγκύκλιος 20/16 τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) και είναι οι ασφαλισμένοι που έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης είτε πριν από την 13.5.2016 είτε από την ημερομηνία αυτή και μετά, των οποίων η σύνταξη αρχίζει να καταβάλλεται από την ημερομηνία αυτή και μετά. Γ. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΜΙΣΘΩΤΩΝ 1. Παράμετροι - Ορισμοί • Συντάξιμες αποδοχές: για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους σύνταξης κύριας ασφάλισης λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου λαμβάνεται ο μέσος όρος των μηνιαίων αποδοχών του ασφαλισμένου σε όλο τον ασφαλιστικό του βίο. Για τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβάλλονται από 13.5.2016 έως 31.12.2016 οι συντάξιμες αποδοχές καθορίζονται από το μέσο όρο των μηνιαίων αποδοχών της περιόδου μεταξύ 2002 και της ημέρας που προηγείται της ημερομηνίας κατάθεσης της αίτησης συνταξιοδότησης, επί των οποίων έχουν καταβληθεί εισφορές κλάδου σύνταξης. Από 1.1.2017 και κάθε επόμενο έτος αυτή η περίοδος αναφοράς αυξάνεται κατά ένα έτος (προς το μέλλον). • Μέσος όρος των μηνιαίων αποδοχών: προκύπτει από το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των μηνιαίων αποδοχών του ασφαλισμένου (από το 2002 και μετά) διά του συνολικού χρόνου ασφάλισης. • Σύνολο μηνιαίων αποδοχών: το άθροισμα των μηνιαίων αποδοχών που υπόκεινται σε εισφορές κλάδου σύνταξης (και μέχρι του ανωτάτου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών όπως και όπου αυτό προβλεπόταν) καθ' όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού βίου (από το 2002 και μετά). Από τις διατάξεις των άρθρων 38, 39 και 40 του Ν. 4387/2016 προβλέπεται ανώτατο και κατώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών/εισοδήματος επί του οποίου υπολογίζονται οι μηνιαίες ασφαλιστικές εισφορές. Σε κάθε περίπτωση για όλους τους μισθωτούς που υπάγονται στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ, από 1.1.2017 το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών ανέρχεται στο δεκαπλάσιο του ποσού που αντιστοιχεί στο κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών (σήμερα ισούται με 5.860,80 € (586,08 € Χ 10). Επίσης, από το άρθρο 27 παρ. 1 του Ν. 4445/2016 προβλέπεται κατώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τους μισθωτούς με πλήρη απασχόληση, ίσο με ποσό που αντιστοιχεί στον κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών (σήμερα το κατώτατο όριο διαμορφώνεται σε 586,08 €). Σε περίπτωση που υπάρχει πλήρης απασχόληση μισθωτού έως 25 ετών, το κατώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών διαμορφώνεται σε 510,95 € [βλ. τα με αρ. πρωτ. Φ. 10043/οικ. 14226/ 431/24.3.2017 (ΑΔΑ: ΨΔΕΝ465Θ1Ω-ΠΩ1, ενότητα ΙΒ) και Φ80000/οικ.61647/2212/11.1.2017 (ΑΔΑ: ΩΔ4Γ465Θ1Ω-Β8Ε) έγγραφα του ΥΠΕΚΑΑ]. • Χρόνος ασφάλισης στον Ε.Φ.Κ.Α. (άρθρο 34 Ν. 4387/2016) Οι χρόνοι που λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών είναι: α) Ο χρόνος πραγματικής ασφάλισης: ο χρόνος ασφαλιστέας απασχόλησης ή ιδιότητας στον Ε.Φ.Κ.Α. ή στους εντασσόμενους στον Ε.Φ.Κ.Α. φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς για τον οποίο έχουν καταβληθεί εισφορές. Για τους μισθωτούς ως χρόνος ασφάλισης αναγνωρίζεται και ο χρόνος για τον οποίο οφείλονται εισφορές. β) Ο λογιζόμενος χρόνος συντάξιμης υπηρεσίας των πολιτικών και στρατιωτικών υπαλλήλων, σύμφωνα με τις διατάξεις της συνταξιοδοτικής νομοθεσίας του Δημοσίου, όπως ίσχυαν μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού. γ) Οι πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης: • παρ. 18 του άρθρου 10 του Ν. 3863/2010 (Α' 115), • των άρθρων 39, 40 και 41 του Ν. 3996/2011 (Α' 170), • του άρθρου 6 παρ.12 και του άρθρου 17 του Ν. 3865/2010 (Α' 120), • του άρθρου 40 του Ν. 2084/1992 (Α' 165). Από 13.5.2016 οι ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 10 του άρθρου 10 του Ν. 3863/2010 έχουν δικαίωμα να αναγνωρίζουν τους πλασματικούς χρόνους ασφάλισης των άρθρων 39, 40 και 41 του Ν. 3996/2011. Προσοχή: Πλασματικός χρόνος που αναγνωρίζεται χωρίς εξαγορά (χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας, χρόνος επιδότησης λόγω τακτικής ανεργίας ή χρόνος απουσίας από την εργασία λόγω κύησης/λοχείας) δεν συνυπολογίζεται ούτε στα ποσοστά αναπλήρωσης ούτε στον υπολογισμό των συνταξίμων αποδοχών κατά τον υπολογισμό του ποσού της ανταποδοτικής σύνταξης. Παράδειγμα υπολογισμού ποσού ανταποδοτικής σύνταξης μισθωτού Μισθωτός, ασφαλισμένος στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για πρώτη φορά πριν από την 1.1.1993, με πλήρη απασχόληση από 01/01/2002 έως 30/11/2016 και περισσότερα από 40 έτη μόνιμης και νόμιμης διαμονής στη χώρα μας μεταξύ του 15ου και της 30.11.2016, υποβάλλει αίτημα συνταξιοδότησης λόγω γήρατος την 01/12/2016 σε ηλικία 63 ετών με 12.000 ημέρες ασφάλισης (καθ' όλο το διάστημα της ασφάλισής του το ποσοστό των εισφορών υπέρ κλάδου σύνταξης δεν ξεπέρασε το 6,67% για τον ασφαλισμένο και το 13,33% για τον εργοδότη). Ε. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΜΗ ΜΙΣΘΩΤΩΝ (ελεύθερων επαγγελματιών) 1. Υπολογισμός συντάξιμων αποδοχών i. Όσον αφορά τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών των μη μισθωτών (ελεύθερων επαγγελματιών), καταρχήν σας παραπέμπουμε στις σχετικές οδηγίες του με αρ. πρωτ. Φ.80000/οικ.60271/2195/23.12.2016 εγγράφου του ΥΠΕΚΑΑ. Σύμφωνα λοιπόν με τα οριζόμενα στο άρθρο 28 παρ. 2 β του Ν. 4387/2016, όσον αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες ως συντάξιμες αποδοχές για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους σύνταξης κύριας ασφάλισης λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα, το οποίο υπόκειται σε εισφορές καθ' όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού βίου. Ειδικότερα, για το διάστημα μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου 4387/2016, εισόδημα νοείται το ποσό που θα αποτελούσε το ασφαλιστέο μηνιαίο εισόδημα αν εκλαμβανόταν ως μηνιαία εισφορά το ποσό που πράγματι καταβλήθηκε για κάθε μήνα ασφάλισης, συνυπολογιζομένων, με αναγωγή κατά κεφαλήν, τυχόν υφισταμένων κατά το διάστημα αυτό κοινωνικών πόρων υπέρ των αντιστοίχων ταμείων (βλ. παρ. 1 -4 σελ. 7-8 του με αρ. πρωτ. Φ.80000/οικ.60271/2195/23.12.2016 εγγράφου του ΥΠΕΚΑΑ). Για τους ελεύθερους επαγγελματίες προβλέπεται κατώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος ίσο με τον εκάστοτε προβλεπόμενο κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών (σήμερα το κατώτατο όριο διαμορφώνεται σε 586,08 €). Ως ανώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος καθορίζεται αυτό των έμμισθων ασφαλισμένων του άρθρου 38 του Ν. 4387/2016, δηλαδή το ποσό των 5.860,80 € (βλ. το με αρ. πρωτ. Φ. 10043/οικ. 14226/ 431/24.3.2017 έγγραφο του ΥΠΕΚΑΑ (ΑΔΑ: ΨΔΕΝ465Θ1Ω-ΠΩ1, ενότητα ΙΒ). Ευνόητο είναι ότι και σε αυτή την κατηγορία, των ελευθέρων επαγγελματιών, για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών επί των αιτήσεων συνταξιοδότησης που υποβάλλονται από 13.5.2016 έως 31.12.2016, λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα κατά τις ειδικότερες λοιπές προβλέψεις του άρθρου 28, που προκύπτει από το έτος 2002 και έως την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης. Από 1.1.2017 και κάθε επόμενο έτος αυτή η περίοδος αναφοράς αυξάνεται κατά ένα έτος. Ως προς το ζήτημα των κοινωνικών πόρων, θα δοθούν οδηγίες με ξεχωριστό έγγραφο. Παράδειγμα υπολογισμού εισοδήματος: Έστω ότι το έτος 2009 καταβλήθηκε εισφορά στην 5η ασφαλιστική κατηγορία ποσού 279,81 €. Το εισόδημα θα υπολογιστεί ως εξής: 279,81 € Χ12 μήνες = 3.357,72€ : 20% =16788,60 € ii. Ως συντάξιμες αποδοχές για το χρόνο ασφάλισης που αναγνωρίζεται πλασματικά (κατόπιν καταβολής του προβλεπόμενου ποσού εξαγοράς) ορίζεται το ποσό που θα αποτελούσε τον ασφαλιστέο μηνιαίο μισθό /εισόδημα αν εκλαμβανόταν ως μηνιαία εισφορά το ποσό που καταβλήθηκε για την εξαγορά κάθε μήνα ασφάλισης. Οι συντάξιμες αποδοχές υπολογίζονται στο αρχικό ποσό εξαγοράς, πριν την εφαρμογή της ποσοστιαίας έκπτωσης , σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής του ποσού. 2. Προσαύξηση/αναπροσαρμογή των αποδοχών ελεύθερων επαγγελματιών Όπως και στην περίπτωση των μισθωτών, οι αποδοχές των ελεύθερων επαγγελματιών αναπροσαρμόζονται μέχρι και το 2020 με βάση τη μεταβολή του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και από το 2021 και μετά με βάση το δείκτη μεταβολής μισθών, που υπολογίζεται από την ΕΛΣΤΑΤ (βλ. τις οδηγίες του με αρ. πρωτ. οικ. 15726/605/5.4.2017 εγγράφου του ΥΠΕΚΑΑ, ΑΔΑ: 7ΙΣΒ465Θ1Ω-ΘΕΒ). Επισημαίνουμε ότι οι συντάξιμες αποδοχές αναπροσαρμόζονται έως και το προηγούμενο της συνταξιοδότησης έτος. Επίσης επισημαίνεται ότι, όταν το γινόμενο των διαδοχικών μεταβολών του μέσου ετήσιου ΔτΚ περισσοτέρων του ενός ετών είναι μικρότερο της μονάδας (1), επειδή η οικεία διάταξη αναφέρεται σε προσαύξηση των αποδοχών, τότε λαμβάνεται υπόψη ως τιμή του γινομένου η μονάδα. Παράδειγμα υπολογισμού προσαύξησης αποδοχών με βάση το ΔτΚ Έστω ότι καταβλήθηκε εισφορά το έτος 2009 στην 5η ασφαλιστική κατηγορία ποσού 279,81 €. Η αίτηση συνταξιοδότησης υποβλήθηκε το Νοέμβριο του 2016. Η προσαύξηση του εισοδήματος με βάση το ΔτΚ θα υπολογιστεί ως εξής: 279,81€ Χ 12 μήνες = 3357,72€ : 20% =16.788,60 € Χ 1,05521 (ΔτΚ 2009) =17715,49 € enikonomia
