Η μακροχρόνια έκθεση σε μία ουσία που παράγουν ταγαλαζοπράσινα τοξικά φύκια μπορεί να επιφέρει παθολογικές αλλοιώσεις στον εγκέφαλο που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ, προειδοποιούν αμερικανοί επιστήμονες.
Σε μελέτη που πραγματοποίησαν σε πιθήκους κατάφεραν για πρώτη φορά να αποδείξουν ότι η κατανάλωση της τοξίνης βήτα-N-μεθυλαμινο-L-αλανίνης (BMAA) σχετίζεται με την ανάπτυξη πλακών βήτα-αμυλοειδούς και δεματίων Ταυ (tau) στον εγκέφαλο.
Το β-αμυλοειδές και η Ταυ είναι δύο πρωτεΐνες που συσσωρεύονται παθολογικά εντός και εκτός των κυττάρων του εγκεφάλου, και τα καταστρέφουν, με συνέπεια να αναπτύσσεται η νόσος Αλτσχάιμερ.
Το εύρημα ότι η BMAA σχετίζεται με αυτή την συσσώρευση υποδηλώνει ότι η τοξίνη μπορεί να ευθύνεται έως ένα βαθμό για την σημαντική αύξηση στα κρούσματα άνοιας που παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες, λένε οι ερευνητές.
Η BMAA παράγεται από τα κυανοβακτήρια, ένα είδος γαλαζοπράσινης φύκης (παλαιότερα ονομαζόταν κυανοφύκη) που ζει σε πολλά περιβάλλοντα (μεταξύ αυτών ωκεανοί, χώμα, λίμνες και σπηλιές) και έχει απομονωθεί σε πολλά θαλάσσια είδη, από καρχαρίες και οστρακοειδή έως μαλάκια.
Στη νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Royal Society’s Proceedings B», επιστήμονες από το Ουαϊόμινγκ και το Μαϊάμι εμπλούτιζαν επί 140 ημέρες το φαγητό ομάδας μικρών πιθήκων του γένους Chlorocebus pygerythrus με φρούτα που περιείχαν BMAA, συνδυασμό της ΒΜΑΑ με ένα αμινοξύ που λέγεται L-σερίνη ή ριζάλευρο (χρησιμοποιήθηκε ως εικονική ουσία).
Όπως διαπίστωσαν, τα ζώα που έτρωγαν φρούτα με ριζάλευρο δεν παρουσίασαν συσσώρευση παθολογικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλό τους, ενώ αντιθέτως αυτές ήταν εμφανείς στον εγκέφαλο όσων κατανάλωναν σκέτη BMAA.
Αντίστοιχα, όσα κατανάλωναν τον συνδυασμό της τοξίνης με το αμινοξύ είχαν μεν πρωτεϊνικές αλλοιώσεις, αλλά ο ρυθμός ανάπτυξής τους ήταν αργός.
«Εξ όσων γνωρίζουμε, είναι η πρώτη φορά που ερευνητική ομάδα κατόρθωσε με επιτυχία να δημιουργήσει δεμάτια πρωτεΐνης Ταυ και πλάκες β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο, μέσω της έκθεσης σε μία περιβαλλοντική τοξίνη», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Πωλ Άλαν Κοξ, εθνοβοτανολόγος στο Ινστιτούτο Εθνοϊατρικής στο Τζάκσον Χολ του Ουαϊόμινγκ.
Η εθνοβοτανική είναι η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις μεταξύ των φυτών και των λαών.
Οι ερευνητές του Αλτσχάιμερ υποπτεύονταν πως η νόσος έχει (και) περιβαλλοντικά αίτια από την δεκαετία του ‘60, όταν ανιχνεύθηκε μία ασυνήθιστη ασθένεια στα μέλη της φυλής Τσαμόρο στο νησί Γκουάμ του Ειρηνικού.
Η ασθένεια αυτή συνδύαζε χαρακτηριστικά της άνοιας, της νόσου του Πάρκινσον και της νόσου του κινητικού νευρώνα, και οι γιατροί πίστευαν ότι οφειλόταν στην κατανάλωση αλεύρου από τους σπόρους ενός κυκαδόφυτου (φοίνικας cycad), στις ρίζες του οποίου αναπτυσσόταν κυανοφύκη.