Τι είναι η ευαισθησία στη γλουτένη

Η ευαισθησία στη γλουτένη είναι μια ξεχωριστή πάθηση από την κοιλιοκάκη. Έχει αρκετά ίδια συμπτώματα με αυτά που παρουσιάζει η δυσανεξία στη λακτόζη -αέρια, φούσκωμα και διάρροια- αλλά υπάρχουν και άλλα, πιο ενοχλητικά συμπτώματα, όπως κόπωση και ζαλάδα.

Η πάθηση αυτή προβληματίζει τους γιατρούς και τους ασθενείς εδώ και χρόνια, επειδή είναι δύσκολο ακόμα και να φανταστεί κανείς πώς η γλουτένη μπορεί να πυροδοτήσει τόσο πολλά, φαινομενικά άσχετα μεταξύ τους συμπτώματα.

Μια θεωρία είναι ότι η ευαισθησία στη γλουτένη είναι η αιτία που κρύβεται πίσω από την κοιλιοκάκη. Ωστόσο, οι πρόσφατες μελέτες σε άτομα που δεν έχουν κοιλιοκάκη αλλά εξακολουθούν να εκδηλώνουν συμπτώματα όταν καταναλώνουν γλουτένη δείχνουν ότι η ευαισθησία στη γλουτένη είναι μια ξεχωριστή και διακριτή πάθηση από την κοιλιοκάκη.

Τον Μάρτιο του 2011, μια ομάδα ερευνητών στην Ιταλία και τις ΗΠΑ ανέφερε στοιχεία που υποδηλώνουν έναν πιθανό μηχανισμό ο οποίος εξηγεί την ευαισθησία στη γλουτένη. Διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς με πολλά από τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης αλλά καμία ένδειξη εντερικής βλάβης παράγουν υπερβολικές ποσότητες πρωτεϊνών που παίζουν ρόλο στην ενεργοποίηση χης φλεγμονής -η πρώχη γραμμή άμυνας χου συσχήμαχος- και υπερβολικά χαμηλές ποσότητες κατασταλτικών Τ λεμφοκυττάρων, τα οποία καταστέλλουν χη φλεγμονή όχαν εξαλειφθεί η «απειλή».

Η φλεγμονώδης αντί-δράση, όπως αυτή ενάντια στον ιό της γρίπης, μπορεί να προκαλέσει κόπωση και ζαλάδα. Ωστόσο, επειδή οι εντερικές λάχνες δεν έχουν υποστεί βλάβη, η απορρόφηση θρεπτικών ουσιών δεν επηρεάζεται.

Τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι η ευαισθησία στη γλουτένη είναι μια πραγματική πάθηση και ξεχωριστή από την κοιλιοκάκη, αλλά ακόμα δεν υπάρχει διαγνωστική εξέταση ή νέα θεραπεία για την ευαισθησία στη γλουτένη.

Διάγνωση

Επομένως, η διάγνωση της ευαισθησίας στη γλουτένη εξακολουθεί να γίνεται με τη μέθοδο της απαλοιφής. Ζητείται από τους ασθενείς για τους οποίους έχει απο­κλειστεί το ενδεχόμενο της κοιλιοκάκης να εξαλείψουν εντελώς τη γλουτένη από τη διατροφή τους. Αν τα συμπτώματα τους βελτιω­θούν, θεωρείται ότι έχουν ευαισθησία στη γλουτένη.

Αντιμετώπιση

Η ευαισθησία στη γλουτένη μπορεί να αποφευχθεί αποκλείοντας από τη διατροφή όλες τις τροφές και τα προϊόντα που περιέχουν γλουτένη.

Σε αντίθεση με τα άτομα που έχουν κοιλιοκάκη, όσοι έχουν ευαισθησία στη γλουτένη δεν διατρέχουν κίνδυνο εντερικής βλάβης, ελαττωματικής απορρόφησης θρεπτικών ουσιών, καθώς και σοβαρών επιπλοκών, αν καταναλώνουν μικρές ποσότητες γλουτένης.

Έτσι, αν έχετε ευαισθησία στη γλουτένη, έχετε λίγο μεγαλύτερη ευελιξία να πειραματιστείτε σε σχέση με τα άτομα με κοιλιοκάκη. Ίσως θελή­σετε να δοκιμάσετε αν μπορείτε να καταναλώσετε τροφές όπως σάλτσα σόγιας, με μικρή περιεκτικότητα σε γλουτένη.

Διατροφή χωρίς γλουτένη

Η διατροφή χωρίς γλουτένη δεν συνεπάγεται ότι πρέπει να απαρνηθείτε όλες τις απολαύσεις της ζωής που περιέχουν άμυλο. Χρει­άζεται απλώς να τις απολαμβάνετε σε λίγο διαφορετική μορφή. Το αλεύρι δεν είναι συνώνυμο του σιταριού – μπορεί επίσης να προέλ­θει από ρύζι ή παράτες, καθώς και από αμάρανθο, φαγόπυρο, κεχρί, κινόα, σόργο ή ρεβίθια.

Το ξανθανικό κόμμι και το κόμμι γκουάρ μπορούν να υποκαταστήσουν τη γλουτένη όσον αφορά την ελαστι­κότητα, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερες ζύμες χωρίς γλουτένη να εμφανίζονται σε αρτοποιεία και σε συσκευασμένα μείγματα για κέικ και μπισκότα. Στην πραγματικότητα, ο όρος «χωρίς γλουτένη» εμφανίζεται όλο και πιο συχνά στις ετικέτες προϊόντων, από σούπες μέχρι ξηρούς καρπούς, ακόμα και μπίρα.

Η γλουτένη περιέχεται σε τροφές όπως τα ζυμαρικά, το ψωμί, τα δημητριακά από σιτάρι, καθώς και σε πολλά προϊόντα αρτοποιίας. Ωστόσο, πολλά άλλα, λιγότερο προφανή προϊόντα, όπως σάλτσες, σούπες, ντρέσινγκ, οδοντόπαστες, φάρμακα και γλυκά, μπορεί να περιέχουν γλουτένη. Ακόμα και τα δημητριακά από καλαμπόκι και ρύζι μπορεί να έχουν συστατικά που περιέχουν γλουτένη, όπως γεύση ή εκχύλισμα βύνης κριθαριού.

Θα πρέπει να διαβάζετε προσεκτικά τις ετικέτες των τροφίμων και όλα τα συστατικά τους. Ευτυχώς, όλο και περισσότερες εταιρείες προσφέρουν προϊόντα χωρίς γλουτένη, έτσι ώστε να μη χρειάζε­ται να μαντεύετε ή να εξετάζετε εξονυχιστικά κάθε προϊόν.

Ακόμα και τα εστιατόρια ακολουθούν αυτή την τάση, η οποία αποτελεί πρόκληση για πολλές εθνικές κουζίνες. Όμως όσο πιο αυθεντικές είναι οι γεύσεις από την κουζίνα της Αιθιοπίας, της Ινδίας, του Μεξικού και της Ταϊλάνδης, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανό­τητες να περιλαμβάνουν γλουτένη στο μενού.