Το θέμα του υπέρβαρου στα παιδιά και τους εφήβους έχει χαρακτηριστεί σε παγκόσμιο επίπεδο ως επιδημία. Πολλές μέθοδοι παρεμβάσεων έχουν βραχυχρόνια αποτελέσματα, ο μακροχρόνιος, όμως, έλεγχος του βάρους είναι πολύ δύσκολο και προκλητικό θέμα.

Η δίαιτα με την παραδοσιακή έννοια και διάφορα διαιτολόγια «μόδας» δεν ενδείκνυνται ως μέσο αντιμετώπισης! Υπάρχει κίνδυνος για μη κάλυψη των αναγκών του παιδιού και άρα παρεμπόδιση της ανάπτυξης. Επιπλέον, το παιδί δεν εκπαιδεύεται συνολικά στον υγιεινό τρόπο διατροφής: η προσέγγιση «όλα ή τίποτα» οδηγεί συχνά σε κύκλους απώλειας και επανάκτησης βάρους, ενώ καθιστά τα «απαγορευμένα» τρόφιμα ακόμη πιο ελκυστικά. Η συμμόρφωση είναι γενικώς χαμηλή.

Η πιο σωστή προσέγγιση, όπως διαμορφώνεται από τα μέχρι τώρα δεδομένα, φαίνεται να συνοψίζεται στη φράση «αλλαγή συμπεριφοράς και τρόπου ζωής γενικότερα». Να θυμόμαστε ότι η συμπεριφορά μαθαίνεται, δεν είναι έμφυτη και άρα μπορεί να αλλάξει.

Ειδικά στα παιδιά, η προσέγγιση μέσω αλλαγής συμπεριφοράς φαίνεται να έχει πολλά πλεονεκτήματα. Εφόσον οι «προβληματικές» συνήθειες δεν έχουν εδραιωθεί πλήρως, υπάρχει μεγαλύτερη ίσως ευκολία για αλλαγές. Βοηθά το παιδί να «αποφορτιστεί» από την πίεση του αυστηρού διαιτολογίου:

Όλα τα τρόφιμα είναι μέρος ενός ισορροπημένου διαιτολογίου, με διαφορετικές, όμως, ποσότητες και συχνότητες κατανάλωσης. Βοηθά το παιδί να αποφορτιστεί και από την έννοια του βάρους ως μοναδικό κριτήριο προόδου και επιβράβευσης: η πρόοδος μετράται με το λεγόμενο ποσοστό υπέρβαρου και την αλλαγή σε επιμέρους θέματα που αφορούν τη διαιτητική πρόσληψη.

Απαραίτητο συμπλήρωμα είναι οι αλλαγές στη φυσική δραστηριότητα. Πέρα από τη συμμετοχή σε οργανωμένη άσκηση, έμφαση πρέπει να δίνεται στην αύξηση των καθημερινών δραστηριοτήτων και τη μείωση των καθιστικών δραστηριοτήτων (τηλεόραση, παιχνίδια στον Η/Y).

Η υποστήριξη του παιδιού από το οικογενειακό και ευρύτερο περιβάλλον αποτελεί βασική συνιστώσα της επιτυχημένης προσπάθειας. Ο ρόλος του γονέα τροποποιείται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού: όσο πιο μικρό είναι το παιδί, τόσο πιο ενεργητικό ρόλο έχει. Προσοχή, διότι πολλές πρακτικές των γονέων στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν το παιδί, φέρνουν μόνο αντίθετα αποτελέσματα!

Η προσπάθεια ελέγχου βάρους είναι μια προσπάθεια αλλαγής τρόπου ζωής και όχι απλώς η εφαρμογή μαθηματικών υπολογισμών.

Είναι το παιδί μου παχύσαρκο;
Ένας πρακτικός τρόπος για να μετρήσουμε την παχυσαρκία είναι ο υπολογισμός του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) και η σύγκρισή του με κάποιες τιμές αναφοράς. Μπορείτε εύκολα να υπολογίσετε το ΔΜΣ του παιδιού σας, αφού μετρήσετε πρώτα το ύψος και το βάρος του και εισάγετε τις τιμές αυτές στον τύπο:

ΔΜΣ = Βάρος (σε κιλά) / Ύψος x Ύψος (σε μέτρα).

Στη συνέχεια συγκρίνετε την τιμή αυτή με την τιμή του πίνακα που παρατίθεται, ανάλογα με το φύλο και την ηλικία του παιδιού σας. Οι πίνακες αυτοί δίνουν τις τιμές του ΔΜΣ, πάνω από τις οποίες ορίζεται το υπέρβαρο ή η παχυσαρκία για παιδιά και εφήβους ηλικίας 2-18 ετών.

Πίνακας
Πίνακας με τις διεθνείς οριακές τιμές του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ)* για υπέρβαρα και παχύσαρκα αγόρια και κορίτσια, ηλικίας 2-18 ετών βρίσκεται και στο βιβλιάριο υγείας του παιδιού.