Τα καρδιακά προβλήματα είναι ημεγαλύτερη αιτία θανάτου των ανθρώπων, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι σε αυτά οφείλεται το 40% των θανάτων παγκοσμίως.

Ένας λόγος που συμβαίνει αυτό, εκτός των άλλων, είναι και επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν εγκαίρως τα προειδοποιητικά σημάδια καρδιακών παθήσεων.
1 στους 7 ανθρώπους παρουσιάζει κάποιο προειδοποιητικό σύμπτωμα ακόμη και αρκετές ημέρες πριν από το έμφραγμα.

Μερικά από αυτά δεν είναι πάντα έντονα και η σοβαρότητά τους διαφέρει από άτομο σε άτομο. Επειδή μπορεί να είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς τα συμπτώματα που δείχνουν πρόβλημα στην καρδιά, οι γιατροί προειδοποιούν να μην τα αγνοείτε ποτέ και να μην περιμένετε να δείτε αν θα “περάσουν μόνα τους”.

Επίσης να μη βιάζεστε να κάνετε μόνοι σας “διάγνωση” και να βρίσκετε τον “ένοχο” στην καούρα, τους μυϊκούς πόνους, ή άλλες, λιγότερο σοβαρές, μη καρδιαγγειακές αιτίες. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα άτομα άνω των 65 ετών, καθώς και για τα άτομα με προϋπάρχοντες παράγοντες καρδιακού κινδύνου, όπως η υψηλή χοληστερόλη, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, ο διαβήτης και το οικογενειακό ιστορικό καρδιοπάθειας.

Δείτε τα πιθανά συμπτώματα καρδιακών προβλημάτων που δεν πρέπει να αγνοείτε:

Άγχος:
Η καρδιακή προσβολή μπορεί να προκαλέσει έντονο άγχος ή φόβο θανάτου. Πολλοί επιζώντες από καρδιακή προσβολή συχνά μιλούν για μια αίσθηση «επικείμενης καταστροφής».

Πόνος στο στήθος:
Είναι το πιο κλασικό σύμπτωμα καρδιακού προβλήματος. Αλλά δεν προκαλούν όλες οι καρδιακές προσβολές πόνο στο στήθος. Ο πόνος που σχετίζεται με την καρδιά συνήθως εκδηλώνεται κάτω από το στέρνο, ίσως λίγο προς τα αριστερά του κέντρου. Ο πόνος έχει παρομοιαστεί από πολλούς ως ένα “βαρύ πλάκωμα”, ή μια δυσάρεστη αίσθηση πίεσης. Η πιο συχνή αιτία από την καρδιά που προκαλεί θωρακικό πόνο είναι η στεφανιαία νόσος, ενώ άλλες παθήσεις από την καρδιά που μπορεί να προκαλούν θωρακικό πόνο είναι η στένωση της αορτικής βαλβίδας, η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, το ανεύρυσμα της αορτής, η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας, η πνευμονική εμβολή, παθήσεις εμβολή, παθήσεις του περικαρδίου, «πνευμονική υπέρταση».
Αιτίες θωρακικού πόνου που δεν οφείλονται όμως στην καρδιά είναι:
από τον θώρακα (πλευρίτιδα, πνευμονοθώρακας, μυϊκός σπασμός), από το γαστρεντερικό σύστημα (οισοφαγίτιδα, διαφραγματοκήλη, γαστρίτιδα, πεπτικό έλκος, χολοκυστίτιδα, παγκρεατίτιδα) και από το νευροφυτικό σύστημα (αγχώδης νεύρωση).

Βήχας:
Ο επίμονος βήχας ή ο συριγμός μπορεί να είναι σύμπτωμα καρδιακής ανεπάρκειας -αποτέλεσμα της συσσώρευσης υγρών στους πνεύμονες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια έχουν αιματηρά φλέγματα.

Ζάλη:
Το έμφραγμα μπορεί να προκαλέσει ζαλάδα και απώλεια της συνείδησης. Το ίδιο συμβαίνει και με επικίνδυνες ανωμαλίες του καρδιακού ρυθμού (αρρυθμίες).
Καούρα και ρέψιμο: Εάν έχετε καούρα μετά από ένα βαρύ φαγητό, που και άλλες φορές σας έχει πειράξει τότε δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Αν όμως νιώθετε καούρα, ενώ δεν έχετε φάει κάτι ύποπτο και γενικά δεν είχατε ποτέ θέματα με το στομάχι σας, καλό θα ήταν να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας, καθώς είναι πιθανό σημάδι εμφράγματος. Η αίσθηση της καούρας μπορεί να φτάνει μέχρι το στήθος, που είναι και αυτό που θα σας ψιλιάσει περισσότερο.

Ανάστατο στομάχι:
Τα συμπτώματα του εμφράγματος συχνά θυμίζουν στομαχικά προβλήματα όπως είναι η ναυτία, ο εμετός και το ανάστατο στομάχι γενικότερα. Για να μη ρισκάρετε την υγεία σας, καλέστε το γιατρό σας αν κάτι σας ανησυχεί ιδιαιτέρως, ώστε να επιβεβαιώσετε ότι όλα πάνε καλά ή ότι χρίζετε άμεσης ιατρικής βοήθειας.

Συγκοπτικές κρίσεις:
Η συγκοπτική κρίση είναι η απώλεια της συνείδησης που οφείλεται σε ανεπαρκή αιμάτωση του εγκεφάλου.
Με το ιστορικό, την κλινική εξέταση, το ηλεκτροκαρδιογράφημα, την ακτινογραφία θώρακα και το υπερηχοκαρδιογράφημα μπορεί αδρά να εκτιμηθεί αν πρόκειται για κοινή λιποθυμία, αν τα αίτια είναι καρδιακής αιτιολογίας ή αν οφείλεται σε μη καρδιαγγειακά αίτια.
Αποτελεί σύμπτωμα πολλών καρδιακών παθήσεων όπως είναι η στεφανιαία νόσος, η στένωση της αορτής, η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, η ιδιοπαθής πνευμονική υπέρταση, το μύξωμα του αριστερού κόλπου, η τετραλογία Fallot καθώς επίσης και σύμπτωμα εξωκαρδιακών παθήσεων όπως το παροδικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, η βαγοτονία, το σύνδρομο του καρωτιδικού κόλπου κ.α.

Όταν ο ασθενής αναφέρει τάση για λιποθυμία χωρίς τελικά να χάνει τις αισθήσεις του, τότε συνήθως πρόκειται για απλό λιποθυμικό επεισόδιο που συχνότερα οφείλεται σε εξωκαρδιακά αίτια όπως ορθοστατική υπόταση, λήψη αντιπυρετικών φαρμάκων, θέα αίματος. Το λιποθυμικό επεισόδιο συνήθως προειδοποιεί τον ασθενή για την επέλευσή του όλη η διαδικασία της επανόσου είναι βαθμιαία, σε αντίθεση με την συγκοπτική κρίση που επέρχεται και αποδράμει αιφνίδια

Κόπωση:
Ειδικά στις γυναίκες, η ασυνήθιστη κόπωση είναι ένα σύμπτωμα που μπορεί να εκδηλωθεί κατά τη διάρκεια μιας καρδιακής προσβολής, καθώς και κατά τις ημέρες και τις εβδομάδες που προηγήθηκαν τους συμβάντος. Αποτελεί ένα από τα συχνότερα συμπτώματα των καρδιοπαθειών με χαμηλή όμως διαγνωστική αξία γιατί δεν θεωρείται ειδικό σύμπτωμα. Εξωκαρδιακά αίτια της εύκολης κόπωσης είναι το άγχος, το συγκινησιακό stress και η κατάθλιψη.

Ιατρογενή αίτια είναι τα ισχυρά διουρητικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας ή της αρτηριακής υπέρτασης, οι ανοσιολεις των β – υποδοχέων που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία πολλών καρδιοαγγειακών παθήσεων και της αρτηριακής υπέρτασης κ.α.
Καρδιακές παθήσεις στις οποίες εμφανίζεται η εύκολη κόπωση είναι προφανώς η καρδιακή ανεπάρκεια, η στεφανιαία νόσος, οι μυοκαρδιοπάθειες, οι βαλβιδοπάθειες, οι παθήσεις του περικαρδίου, οι συγγενείς καρδιοπάθειες και η πνευμονική υπέρταση.
Ναυτία ή τάση προς έμετο: Δεν είναι ασυνήθιστο κατά τη διάρκεια μιας καρδιακής προσβολής ο ασθενής να αισθανθεί ναυτία στο στομάχι ή τάση προς έμετο. Επίσης, το κοιλιακό πρήξιμο μπορεί να είναι σημάδι καρδιακής ανεπάρκειας.

Πόνος σε άλλα μέρη του σώματος:
Σε πολλές περιπτώσεις καρδιακής προσβολής, ο πόνος αρχίζει στο στήθος και εξαπλώνεται στους ώμους, τα χέρια, τους αγκώνες, την πλάτη, το λαιμό, το σαγόνι ή και την κοιλιά. Αλλά μερικές φορές δεν υπάρχει πόνος στο στήθος παρά μόνο πόνος σε αυτές τις άλλες περιοχές του σώματος, όπως στο ένα ή και τα δύο χέρια ή τους ώμους. Οι πόνοι αυτοί μπορεί να “έρχονται και να φεύγουν”.

Γρήγορος ή ακανόνιστος καρδιακός παλμός:
Ειδικά όταν συνοδεύεται από αδυναμία, ζάλη, ή δυσκολία στην αναπνοή μπορεί να είναι ένδειξη μιας καρδιακής προσβολής. Οι λέξεις που χρησιμοποιούν συνήθως οι ασθενείς για να περιγράψουν την αίσθηση των καρδιακών συστολών είναι : φτερούγισμα, κτύπημα, κενό, διαλείψεις, σταμάτημα της καρδιάς. Το συχνό αυτό σύμπτωμα μπορεί να οφείλεται στην αίσθηση της φυσιολογικής καρδιακής συστολής, σε έκτακτες συστολές, σε ταχυκαρδίες, σε ταχυαρρυθμίες υπερκοιλιακές ή κοιλιακές και σε βραχυκαρδία.

Το αίσθημα παλμών πολλές φορές σε νεαρά άτομα αποτελεί αθώο σύμπτωμα σε άλλες όμως περιπτώσεις οφείλεται σε υποκειμενική καρδιοπάθεια.
Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, μερικές φορές μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιακή ανεπάρκεια, ή αιφνίδιο θάνατο.

Δύσπνοια:
Είναι από τα κυριότερα συμπτώματα των καρδιακών και πνευμονικών παθήσεων καθώς και της αγχώδους νεύρωσης. Εμφανίζεται σχεδόν πάντοτε ύστερα από έντονη κόπωση στα φυσιολογικά άτομα και σε μικρότερη κόπωση σε άτομα με κακή φυσική κατάσταση. Για να χαρακτηρισθεί ως παθολογική η δύσπνοια πρέπει να εμφανίζεται σε ηρεμία ή με μικρή κόπωση. Ο ασθενής που ασθμαίνει ακόμα και σε κατάσταση ηρεμίας ή μετά από πολύ ήπια σωματική προσπάθεια θα μπορούσε να έχει μια πνευμονική πάθηση, όπως το άσθμα ή η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Αλλά η δύσπνοια μπορεί επίσης να υποδεικνύει καρδιακή προσβολή ή καρδιακή ανεπάρκεια. Οι πιο συχνές παθήσεις της καρδιάς που προκαλούν δύσπνοια είναι αυτές που συνοδεύονται με διαταραχές της λειτουργικότητας της αριστερής κοιλίας, η στεφανιαία νόσος και οι βαριές παθήσεις της μιτροειδούς και της αορτικής βαλβίδας. Στην τυπική της μορφή η δύσπνοια που οφείλεται σε καρδιακή ανεπάρκεια εμφανίζεται αρχικά ως δύσπνοια με την κόπωση, εξελίσσεται με το πέρασμα του χρόνου σε παροξυντική νυκτερινή δύσπνοια, δύσπνοια σε ηρεμία, ορθόπνοια και τελικά πνευμονικό οίδημα. Στην ορθόπνοια ο ασθενής δυσπνοεί λιγότερο όταν μετατοπιστεί από την ύπτια στην καθιστή ή όρθια θέση. Στην παροξυντική νυκτερινή δύσπνοια ο ασθενής κοιμάται εύκολα σε ύπτια θέση αλλά μετά από λίγες ώρες ξυπνά με οξεία δύσπνοια και κάθεται στο κρεβάτι ή σηκώνεται αναζητώντας αέρα. Έτσι μπορεί να ανακουφισθεί και να επιστρέψει στο κρεβάτι.
Η δύσπνοια της αγχώδους νεύρωσης συμβαίνει στην ηρεμία και περιγράφεται σαν αδυναμία ολοκλήρωσης της αναπνοής ή ότι οι αναπνοές δεν φθάνουν στους πνεύμονες. Ο ασθενής δεν ανακουφίζεται βέβαια στην όρθια θέση αλλά μπορεί να ανακουφίζεται με βαθείς αναστεναγμούς

Εφίδρωση:
Αν ξαφνικά το άτομο το “λούζει κρύος ιδρώτας” μπορεί να πρόκειται για ακόμα ένα κοινό σύμπτωμα καρδιακής προσβολής.

Φυσήματα:
Η στροβιλώδης ροή του αίματος θεωρείται ως ο πιο πιθανός παθογενετικός μηχανισμός των φυσημάτων.
Τα φυσήματα διαιρούνται σε αθώα ή λειτουργικά και σε παθολογικά ή οργανικά. Το φύσημα αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες μορφές κλινικής έκφρασης των βαλβιδοπαθειών και συγγενών καρδιοπαθειών.

Οίδημα (πρήξιμο):
Οίδημα εμφανίζεται σε διάφορες παθήσεις, αλλά συχνότερα παρατηρείται σε σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια. Αποτελεί όψιμη εκδήλωση καρδιακής ανεπάρκειας. Το οίδημα καρδιακής αιτιολογίας παρατηρείται κυρίως στα πόδια.

Οι κυριότερες εξωκαρδιακές παθήσεις ή καταστάσεις που προκαλούν περιφερειακά οιδήματα είναι το νεφρωτικό σύνδρομο, η ηπατική κίρρωση, η φλεβική ανεπάρκεια, οι οπισθοπεριτοναικοί όγκοι, το λεμφάδημα, η παχυσαρκία, η εγκυμοσύνη και διάφορα φάρμακα.
Η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να προκαλέσει συσσώρευση υγρών στο σώμα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε οίδημα (συχνά στα πόδια, τους αστραγάλους, τα πέλματα, ή την κοιλιά), καθώς και ξαφνική αύξηση του σωματικού βάρους και μερικές φορές απώλεια της όρεξης.

Αδυναμία:
Τις ημέρες που προηγούνται μιας καρδιακής προσβολής, καθώς και κατά τη διάρκεια ενός καρδιακού συμβάντος, μερικοί άνθρωποι βιώνουν σοβαρή, ανεξήγητη αδυναμία.

Κυάνωση:
Η κυάνωση εμφανίζεται στο δέρμα και τους βλεννογόνους, όταν υπάρξουν αυξημένες ποσότητες αναχθείσης αιμοσφαιρίνης (αιμοσφαιρίνης με λίγο οξυγόνο) ή με θαιμοσφαιρίνης (παθολογική αιμοσφαιρίνη) στο αίμα.
Η κεντρική κυάνωση που οφείλεται κατά κανόνα σε πνευμονικές παθήσεις ή συγγενείς καρδιοπάθειες, επιτείνεται σαφώς με την άσκηση, σε αντίθεση με την περιφερική της καρδιακής ανεπάρκειας που μένει αμετάβλητη ή επιτείνεται ελαφρά με την κόπωση.
Γενικά η κυάνωση είναι σοβαρό εύρημα και κάθε άτομο που έχει κυάνωση πρέπει να ζητά ιατρική συμβουλή.

Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν πως είναι ύψιστης σημασίας η αναγνώριση και διερεύνηση των παραπάνω συμπτωμάτων στην πρόληψη του εμφράγματος, καθώς υπολογίζεται πως αν κανείς δεν αγνοούσε τα προειδοποιητικά σημάδια θα προλαμβάναμε ένα στα επτά περιστατικά οξέως εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Tο προφίλ μιας υγιούς καρδιάς
•Πίεση: Mέχρι 14 η «μεγάλη» και μέχρι 9 η «μικρή».
•Xοληστερίνη: Oλική κάτω από 200mg, LDL («κακή» χοληστερίνη) κάτω από 160mg.
•Σάκχαρο: Kάτω από 100mg/dl.
•Tριγλυκερίδια: Kάτω από 130mg/dl.
•LPa (λιπίδιο του αίματος σαν τη χοληστερίνη): Kάτω από 30mg.
•OμοκυστεΪνη: H ομοκυστεΐνη είναι ένα αμινοξύ του αίματος. Tελευταία η μέτρησή της έχει αρχίσει να εισάγεται στις εξετάσεις ρουτίνας. Πρόκειται για έναν από τους πιο πρόσφατους δείκτες που μελετώνται σε σχέση με τη στεφανιαία νόσο. Όταν η ομοκυστεΐνη υπερβαίνει τις 15 μονάδες, είναι ενδεικτικό προβλήματος.
•Tα στοιχεία που συμπληρώνουν το προφίλ της υγιούς καρδιάς είναι το φυσιολογικό βάρος, η άσκηση και η αποφυγή του καπνίσματος. Στην περίπτωση αυτήν οι πιθανότητες εκδήλωσης στεφανιαίας νόσου είναι κάτω από 3%.

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D.