Η πρώτη επιτυχής μεταμόσχευση ανθρωπίνου κεφαλιού σε ένα σώμα μπορεί να γίνει πραγματικότητα μέσα στην επόμενη διετία.
Αν το δει κανείς από την αντίστροφη οπτική γωνία, θα πρόκειται για την πρώτη μεταμόσχευση ενός ολόκληρου ακέφαλου σώματος σε ένα κεφάλι. Αυτό είναι το τολμηρό σχέδιο του ιταλού χειρούργου Σέρτζιο Καναβέρο, ο οποίος ήδη προγραμματίζει να πάρει το κεφάλι ενός ζωντανού ανθρώπου και να το τοποθετήσει στο σώμα ενός δωρητή.

Ο γιατρός από το Τορίνο ισχυρίζεται ότι, από τεχνικής πλευράς, οι δυνατότητες για μια τέτοια επέμβαση σχεδόν υπάρχουν. Ο ίδιος σκοπεύει να δημιουργήσει μια ερευνητική ομάδα, ξεκινώντας από το ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευροχειρουργών στις ΗΠΑ τον Ιούνιο, σύμφωνα με το “New Scientist” και τις βρετανικές «Ιντιπέντεντ» και «Γκάρντιαν».

Ο Σέρτζιο Καναβέρο εδώ και χρόνια έχει δηλώσει ότι θέλει να προχωρήσει σε μια τέτοια θεαματική μεταμόσχευση, αλλά πολλοί συνάδελφοί του βλέπουν τις ιδέες του με δυσπιστία, αν όχι τρόμο. Ο ίδιος όμως επιμένει και φαίνεται αποφασισμένος να βάλει τις ιδέες του σε εφαρμογή.

Ο στόχος του είναι ηθικός, όπως λέει, καθώς αποσκοπεί στο να χαρίσει τη ζωή σε ανθρώπους που είναι καταδικασμένοι να πεθάνουν λόγω κάποιας ασθένειας όπως ο καρκίνος ή που είναι παράλυτοι από τον λαιμό και κάτω. Στην περίπτωσή τους, το κεφάλι του ασθενούς θα μπορούσε να αποκοπεί και να προσκολληθεί στο νεκρό (αλλά κατά άλλα υγιές) σώμα κάποιου άλλου δότη.

«Αν η κοινωνία δεν θέλει κάτι τέτοιο, δεν θα το κάνω. Αλλά, αν οι άνθρωποι δεν το θέλουν στην Ευρώπη ή στις ΗΠΑ, αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα γίνει κάπου αλλού. Προσπαθώ να το κάνω με τον σωστό τρόπο, αλλά προτού πας στο φεγγάρι, θέλεις να σιγουρευτείς ότι οι άνθρωποι θα σε ακολουθήσουν», δήλωσε ο Σέρτζιο Καναβέρο.

Πέρα από τις όχι αμελητέες δυσκολίες να διατηρηθεί σώος ο εγκέφαλος σε ένα αποκομμένο κεφάλι, το οποίο μετά θα πρέπει να «συναρμολογηθεί» σωστά σε ένα ξένο σώμα, ανακύπτουν ουκ ολίγα ζητήματα βιοηθικής. Είναι πολύ αμφίβολο, κατ’ αρχήν, αν θα δινόταν ποτέ η άδεια να γίνουν τέτοια πειράματα με κομμένα κεφάλια σε πιθήκους (πολύ περισσότερο σε ανθρώπους…)

Επίσης, αποτελεί ασφαλώς αχαρτογράφητη περιοχή από ψυχολογική πλευρά, το πώς θα μπορούσε να νιώσει ένας άνθρωπος, όταν ξυπνήσει από την αναισθησία του χειρουργείου και δει το κεφάλι του πάνω σε ένα άγνωστο σώμα.

Όμως, ο τολμηρός (αν αυτή είναι η σωστή λέξη) ιταλός γιατρός επιδιώκει να πυροδοτήσει ένα δημόσιο διάλογο πάνω στην πρότασή του, επισημαίνοντας πως «το πραγματικό εμπόδιο είναι ηθικής φύσης».

Ένα σχετικό πείραμα είχε αποτολμηθεί από τον Ρόμπερτ Γουάιτ το 1970, στο Πανεπιστήμιο Case Western Reserve του Κλίβελαντ των ΗΠΑ, όπου είχε επιχειρηθεί η μεταμόσχευση του κεφαλιού μιας μαϊμούς στο σώμα μιας άλλης. Όμως η προσπάθεια είχε μείνει ημιτελής, καθώς δεν κατέστη δυνατή η μεταφορά του νωτιαίου μυελού, με συνέπεια το άτυχο πειραματόζωο να μην μπορεί να κινήσει το σώμα του. Σε εννέα ημέρες το ζώο πέθανε, καθώς το κεφάλι απορρίφθηκε από το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος.

Πέρυσι, εξάλλου, ερευνητές στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο Χαρμπίν της Κίνας άρχισαν παρόμοια πειράματα με ποντίκια, με την ελπίδα, όπως είπαν, να τελειοποιήσουν τη διαδικασία «για να σώσουν εκατομμύρια ανθρώπους».

Όμως, πολλοί νευροεπιστήμονες θεωρούν ότι υπάρχουν αξεπέραστες δυσκολίες, προς το παρόν τουλάχιστον, για να γίνει επιτυχής μεταμόσχευση κεφαλιού ή ολόκληρου σώματος.

Το κυριότερο εμπόδιο είναι ότι κανείς δεν ξέρει ακόμη πως να συνδέσει σωστά τα νεύρα της σπονδυλικής στήλης με το κεφάλι, ώστε να λειτουργούν κανονικά. Ο Σέρτζιο Καναβέρο πάντως αισιοδοξεί ότι τίποτε δεν είναι αδύνατο.