Πώς να μετατρέψετε τον καφέ σας σε θαυματουργό φάρμακο

Οι λάτρεις του καφέ ανά τον κόσμο γνωρίζουν πάρα πολύ καλά ότι το πρωινό τους φλιτζάνι περιέχει μια πολύ σημαντική για αυτούς ουσία.

Η καφεΐνη είναι τόσο αποτελεσματική στην αναζωογόνηση και στην βελτίωση της παραγωγικότητας που μέχρι το 2004 συμπεριλαμβανόταν στα λίστα των απαγορευμένων ουσιών της Ολυμπιακής Επιτροπής. Ωστόσο η ουσία που αρχικά θεωρούταν αναβολικό δεν χρησιμεύει μόνο στους αθλητές.

«Με πολλούς τρόπους, είναι το φάρμακο της εργασίας», δηλώνει ο Stephen Braun, συγγραφέας ιατρικών θεμάτων και του βιβλίου Buss: The Science and Lore of Alcohol and Caffeine. «Όταν η καφεΐνη είχε πρωτοεμφανιστεί στην Ευρώπη στα τέλη του 17ου αιώνα είχε αντιμετωπιστεί ως ένα θαυματουργό φάρμακο που μετέτρεπε τους κοιμισμένους εργάτες σε παραγωγικά γρανάζια της βιομηχανικής μηχανής».

Παρότι η καφεΐνη είναι περισσότερο γνωστή για την ικανότητα της να μας κρατάει ξύπνιους και σε εγρήγορση πολλές έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να βελτιώσει τις αποδόσεις μας σε μια σειρά πραγμάτων. Όμως, όπως και τα περισσότερα πράγματα είναι εύκολο κάποιος να το παρακάνει και να αντιστρέψει τα καλά που προσφέρει. Οπότε θέλει προσοχή στο πως, το πόσο και το πότε πρέπει να στρέφεστε στο καφέ για καλύτερα αποτελέσματα.

Ο καφές δεν θα σας βοηθήσει τόσο πολύ αν είστε κουρασμένος

Μπορεί να ακούγεται αντιπαραγωγικό αλλά η καφεΐνη δουλεύει καλύτερα όταν αυτός που τη λαμβάνει είναι ξεκούραστος. Και αυτό οφείλεται στην χημεία: Η καφεΐνη μιμείται μια χημική ουσία που παράγει ο εγκέφαλος με την ονομασία αδενοσίνη, την οποία ο Braun την παρομοιάζει με ένα εσωτερικό «φρένο» που μας επιτρέπει να πέσουμε για ύπνο. Η καφεΐνη ουσιαστικά μπλοκάρει τους υποδοχείς αδενοσίνης δίνοντας τη δυνατότητα σε διεγερτικές ουσίες όπως η ντοπαμίνη να λειτουργήσουν χωρίς τα προβλήματα που προκαλεί η αδενοσίνη. Ωστόσο η καφεΐνη δεν θα κάνει πολλά πράγματα όταν είστε κουρασμένος και οι ουσίες για της οποίες ανοίγει δρόμο είναι ήδη εξαντλημένες.

Πιείτε καφέ πριν χρειαστεί να γεμίσετε τον εγκέφαλο σας με πληροφορίες

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2014 στο επιστημονικό περιοδικό Nature Neuroscience, η κατανάλωση καφεΐνης μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την μακροχρόνια μνήμη, δίνοντας την δυνατότητα σε όσους την καταναλώνουν να θυμούνται πληροφορίες πιο έντονα και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Κατά τη διάρκεια της έρευνας, επιστήμονες από το πανεπιστήμιο John Hopkins έδωσαν στους συμμετέχοντες χάπια τα οποία περιείχαν είτε placebo είτε 200 μικρογραμμάρια καφεΐνης τα οποία αντιστοιχούν σε περίπου δύο φλιτζάνια καφέ και στη συνέχεια τους ζητήθηκε να εξετάσουν κάποιες εικόνες. Την επόμενη ημέρα οι συμμετέχοντες εξετάστηκαν στο κατά πόσο θυμόντουσαν αυτές τις εικόνες.

«Διαπιστώσαμε ότι 200 μικρογραμμάρια καφείνης ενισχύει την μνήμη για μια περίοδο 24 ωρών», σημειώνει ο Δρ. Michael Yassa, ο οποίος συμμετείχε στην ερευνητική ομάδα και πλέον είναι καθηγητής νευροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο της California. O ίδιος προτείνει την κατανάλωση καφέ λίγο πριν χρειαστεί να απορροφήσετε έναν μεγάλο όγκο πληροφοριών.

Πάντως προειδοποιεί ότι δεν υπάρχει μια γενική ιδανική ποσότητα ή συγκεκριμένος χρόνος για την κατανάλωση καφέ, καθώς ο κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά στην ουσία. «Όπως κάθε φαρμακευτική ουσία έτσι και η καφεΐνη έχει μια καμπύλη σχήματος U κατά την οποία μεγάλες δόσεις χειροτερεύουν αντί να ενισχύουν την απόδοση», σημειώνει ο Δρ. Yassa.

Πιείτε ένα φλιτζάνι πριν χρειαστεί να συνεργαστείτε με κάποιον

Υπάρχει περίπτωση ο καφές να κάνει τους ανθρώπους πιο συνεργάσιμους; Μπορεί, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2009 στο Nutritional Neuroscience κατά την οποία ερευνητές στο Χονγκ Κονγκ ζητούσαν από τους συμμετέχοντες να παίξουν ένα παιχνίδι κατά το οποίο η προθυμία τους να συνεργαστούν θα ωφελούσε άμεσα κάποιον άλλον. Όσοι κατανάλωναν έπιναν καφέ με 150 μικρογραμμάρια καφεΐνης ήταν πολύ πιο πρόθυμοι να συνεργαστούν από αυτούς που έπιναν decaf.

«Πρόκειται για ένα φάρμακο ευρείας δράσης», σημειώνει ο Braun. «Άλλα διεγερτικά λειτουργούν πολύ περιορισμένα αλλά η καφεϊνη έχει να κάνει με το σύστημα αδενοσίνης το οποίο επηρεάζει συνολικά τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Οπότε δεν είναι καθόλου παράξενο ότι ανακαλύπτουμε συνεχώς νέα πράγματα που επηρεάζει».

Σύμφωνα με τον Yassa, οι έρευνες υποδεικνύουν ότι η καφεΐνη μπορεί να συσχετιστεί με την μακροζωία, την μείωση της απώλειες νοητικής λειτουργίας στους άνδρες, ενώ μπορεί να βοηθήσει ακόμη και στην νόσο Αλτσχάιμερ όπως έχουν δείξει πειράματα σε ποντίκια. Αν προχωρήσουν οι έρευνες και επιβεβαιωθούν αυτές οι εκτιμήσεις τότε η καφεΐνη μπορεί να χρησιμεύσει σε πολύ περισσότερα πράγματα από απλά να μας κρατάει ξύπνιους.