Η οστρακιά είναι εξανθηματική ασθένεια με πυρετό που προκαλείται από το βακτηρίδιο στρεπτόκοκκο, β-αιμολυτικό της ομάδας Α. Συνήθως η πάθηση συμβαίνει μαζί με φαρυγγίτιδα και αμυγδαλίτιδα που προκαλεί το ίδιο μικρόβιο.
Η οστρακιά είναι μεταδοτική σε όλη την εξέλιξή της, από τα υγρά που βγαίνουν από τη μύτη και το στόμα του αρρώστου όσο και από τα μικροσκοπικά τεμάχια δέρματος που αποσπώνται από τυχόν μικρογδαρσίματα, γιατί μπορούν να μεταφέρουν το μικρόβιο της οστρακιάς από τα υγρά, που κολλούν επάνω.
Τι προκαλεί οστρακιά;
Η οστρακιά οφείλεται σε ένα μικρόβιο που λέγεται β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος. Το μικρόβιο αυτό παράγει μια ουσία (τοξίνη) η οποία προκαλεί το χαρακτηριστικό εξάνθημα στα ευαίσθητα παιδιά. Δεν αναπτύσσουν όλα τα παιδιά οστρακιά. Επιπλέον, ούτε όλοι οι στρεπτόκοκκοι προκαλούν οστρακιά. Μπορεί δυο αδελφάκια να μολυνθούν από τον ίδιο στρεπτόκοκκο, το ένα παιδί να εμφανίσει οστρακιά ενώ το άλλο παιδί όχι.
Συμπτώματα οστρακιάς;
Το άρρωστο παιδί με οστρακιά μπορεί να παρουσιάσει πυρετό, πόνο στην κοιλιά, εμετούς ή πονόλαιμο. Το εξάνθημα εμφανίζεται δυο μέρες μετά, ξεκινά από το λαιμό και το πρόσωπο ενώ αφήνει ανεπηρέαστη την περιοχή γύρω από το στόμα. Επίσης το εξάνθημα παρουσιάζεται πρώτα κάτω από τις μασχάλες και στους βουβώνες. Στη συνέχεια επεκτείνεται σε όλο το σώμα. Το εξάνθημα αποτελείται από μικρές κόκκινες κηλίδες οι οποίες δίνουν την εντύπωση του βελούδου. Εξαφανίζεται αν το πιέσετε με το χέρι. Γύρω από τις αρθρώσεις στα παιδιά με οστρακιά μπορεί να παρατηρήσετε κόκκινες γραμμές, που λέγονται σημείο Pastia. Το εξάνθημα διαρκεί 4-5 μέρες και σταδιακά εξαφανίζεται ξεφλουδίζοντας το δέρμα. Η γλώσσα στα παιδιά με οστρακιά στην αρχή είναι άσπρη, στη συνέχεια γίνεται κατακόκκινη και η επιφάνεια της μοιάζει με την επιφάνεια της φράουλας για αυτό λέγεται μοροειδής γλώσσα. Οι αμυγδαλές παιδιού με οστρακιά είναι κόκκινες και καλυμμένες με πύο. Επίσης οι αδένες στο λαιμό μπορεί να είναι διογκωμένοι.
Τα σημεία και συμπτώματα εκδηλώνονται 1 έως 5 ημέρες μετά από την έκθεση στο μικρόβιο και περιλαμβάνουν:
Ψηλό πυρετό
Εξάνθημα, έντονα κόκκινο στο πρόσωπο, στο λαιμό, στο στήθος, στους αγκώνες και στις εσωτερικές επιφάνειες των μηρών. Το χαρακτηριστικό ζωηρό κόκκινο μικροκοκκιώδες εξάνθημα της οστρακιάς, αρχίζει συνήθως πρώτα στο πρόσωπο και στο λαιμό, αφήνοντας μια περιοχή γύρω από το στόμα που δεν επηρεάζεται. Στη συνέχεια επεκτείνεται στο θώρακα και στην πλάτη και μετά στο υπόλοιπο σώμα και μπορεί να συνοδεύεται από κνησμό. Στις μασχάλες και στις βουβωνικές χώρες είναι εντονότερο.
Μετά την έκτη μέρα της μόλυνσης, το εξάνθημα αρχίζει να υποχωρεί και το δέρμα μπορεί να αρχίζει να ξεφλουδίζει (απολέπιση). Το ξεφλούδισμα του δέρματος μπορεί να διαρκεί μέχρι 10 μέρες.
Πόνο στο φάρυγγα, αμυγδαλίτιδα, φαρυγγίτιδα
Η γλώσσα αποκτά ένα έντονο χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα και παρουσιάζει τράχυνση. Στα αρχικά στάδια η γλώσσα παρουσιάζει λευκό επίχρισμα. Στη συνέχεια το επίχρισμα φεύγει με τη γλώσσα να γίνεται έντονα κόκκινη και μικροκκοκκιώδης
Αύξηση του μεγέθους των λεμφαδένων του λαιμού (λεμφαδενοπάθειες) που προκαλούν πόνο
Κάποτε μπορεί να υπάρχουν αναγούλες και εμετοί, μυϊκοί πόνοι, κούραση, ανορεξία
Χρόνος επώασης οστρακιάς
Ο χρόνος που χρειάζεται για να εκδηλώσει την οστρακιά ένα παιδί που ήρθε σε επαφή με το μικρόβιο είναι 2-7 μέρες.
Πότε μεταδίδει το μικρόβιο το άρρωστο παιδί με οστρακιά;
Το άρρωστο παιδί με οστρακιά μεταδίδει το μικρόβιο με τις εκκρίσεις της μύτη ή του λαιμού. Επίσης ένα παιδί μπορεί να μολυνθεί αν έρθει σε επαφή με το δέρμα αρρώστου με μολυσματικό κηρίον (μόλυνση του δέρματος από στρεπτόκοκκο) ή αν μοιραστεί μαζί με το άρρωστο παιδί την ίδια πετσέτα ή άλλα ρούχα.
Πόσο διαρκεί η οστρακιά;
Ο πυρετός σε παιδί με οστρακιά συνήθως υποχωρεί σε 3-4 μέρες. Το εξάνθημα της οστρακιά εξαφανίζεται σε 5-6 μέρες. Την υποχώρηση του εξανθήματος της οστρακιάς ακολουθεί το ξεφλούδισμα δέρματος, το οποίο διαρκεί 5-10 μέρες.
Επιπλοκές οστρακιάς;
Οι κυριότερες επιπλοκές της οστρακιάς είναι:
1. Ρευματικός πυρετός (προσβάλλει τις αρθρώσεις, καρδιά).
2. Απόστημα γύρω στις αμυγδαλές.
Θεραπεία οστρακιάς – Συμβουλές σε γονείς
Γονείς, ακολουθήστε τις πιο κάτω συμβουλές για να βοηθήσετε το άρρωτο παιδί με οστρακιά:
• Αντιπυρετικά, κατά προτίμηση παρακεταμόλη για το πυρετό.
• Φροντίστε έτσι ώστε το άρρωστο παιδί με οστρακιά να μην έρχεται σε στενή επαφή με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, ειδικά αν υπάρχουν βρέφη.
• Να μην χρησιμοποιούν οι άλλοι τα προσωπικά αντικείμενα του παιδιού με οστρακιά.
• Να πλένετε προσεκτικά τα χέρια σας όταν φροντίζετε το άρρωστο παιδί.
• Προσφέρετε στο παιδί μπόλικα υγρά, μαλακά φαγητά γιατί συνήθως τα παιδιά αυτά δυσκολεύονται να καταπιούν.
• Αν το παιδί είναι μεγάλο, μπορεί να κάνει γαργάρες με κάποιο αντισηπτικό φάρμακο.
• Σιγουρευτείτε ότι το παιδί παίρνει το αντιβιοτικό το οποίο συνέστησε ο παιδίατρος.
• Χρειάζεται οπωσδήποτε να επισκεφθείτε το παιδίατρο του παιδιού, ο οποίος ίσως ζητήσει να γίνουν κάποιες εξετάσεις (όπως καλλιέργεια εκκρίσεων από τις αμυγδαλές) για να επιβεβαιώσει την παρουσία του μικροβίου. Μαζί με το αντιβιοτικό μπορεί να συνταγογραφήσει κάποια φάρμακα για την περιποίηση του δέρματος.
Η ορθή θεραπεία με αντιβιοτικά της οστρακιάς είναι σημαντική Η διάρκεια της αντιβίωσης πρέπει να είναι 10 ημερών. Η λήψη καλλιέργειας από το φάρυγγα και το στόμα του ασθενούς, μπορεί να δείξει την ύπαρξη του βακτηρίδιου. Η θεραπεία με αντιβιοτικά της οστρακιάς, είναι σε θέση να αποτρέπει την εκδήλωση επιπλοκών που δυνατόν να προκληθούν από τη νόσο.
Οι ασθενείς με οστρακιά μεταδίδουν τη νόσο μέχρι 24 ώρες μετά την έναρξη της θεραπείας.
Ο στρεπτόκοκκος β-αιμολυτικός της ομάδας Α, παράγει μια τοξίνη η οποία ευθύνεται για την πρόκληση επιπλοκών όπως το δερματικό εξάνθημα χαρακτηριστικό της οστρακιάς. Δεν είναι όλοι οι στρεπτόκοκκοι που παράγουν την εν λόγω τοξίνη. Επίσης δεν είναι όλα τα παιδιά που είναι ευαίσθητα στις τοξικές επιδράσεις της.
Η ασθένεια είναι σε θέση να προκαλεί σοβαρές επιπλοκές όπως ο ρευματικός πυρετός και νεφροπάθειες, ιδιαίτερα σπειραματονεφρίτιδα. Οι επιπλοκές αυτές δυνατόν να εμφανιστούν 2 με 3 εβδομάδες μετά την εμφάνιση του εξανθήματος.
Παιδιά που παρουσιάζουν ανωμαλίες των ούρων (χρώμα κόκκινο, θολό ή ροδόχρωμο) 2 με 3 εβδομάδες μετά από οστρακιά πρέπει να συμβουλεύονται άμεσα το γιατρό τους διότι αυτό μπορεί να έχει σχέση με πρόβλημα στους νεφρούς και συγκεκριμένα ίσως να πρόκειται για σπειραματονεφρίτιδα που είναι μια από τις επιπλοκές της οστρακιάς.
Επίσης η συμβουλή του γιατρού είναι απαραίτητη εάν ένα παιδί που πέρασε οστρακιά, παρουσιάσει 2 με 3 εβδομάδες μετά, πόνους και πρήξιμο των αρθρώσεων του, πόνους στο στήθος. Ο ρευματικός πυρετός (πολυαρθρίτιδα, καρδίτιδα, πυρετός) μπορεί να εκδηλωθεί με αυτόν τον τρόπο και αποτελεί και αυτός μια επιπλοκή μετά από μόλυνση από β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο ομάδας Α.
Πρέπει να τονίσουμε ότι λόγω της χορήγησης αντιβίωσης που γίνεται συνήθως, έχουν γίνει σπάνιες οι επιπλοκές λόγω της μόλυνσης με το β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο ομάδας Α όπως η σπειραματονεφρίτιδα, ο ρευματικός πυρετός, η καρδίτιδα και η χορεία (πρόβλημα του συντονισμού των κινήσεων λόγω φλεγμονής στον εγκέφαλο που συμβαίνει μερικούς μήνες μετά τη μόλυνση από το βακτηρίδιο).
Τα παιδιά που έχουν οστρακιά, πρέπει να μην πηγαίνουν σε κέντρα φροντίδας ή στο σχολείο μέχρι που να περάσουν 24 ώρες μετά την έναρξη της θεραπείας.
Η πρόληψη της οστρακιάς περιλαμβάνει:
Κατά το φτάρνισμα ή το βήχα, το στόμα πρέπει να καλύπτεται
Τα χέρια πρέπει να πλένονται καλά μετά το φτάρνισμα, το βήχα, το σκούπισμα ή το φύσημα της μύτης
Τα χέρια πρέπει να πλένονται καλά πριν την έναρξη προετοιμασίας του φαγητού. Τα άτομα που φροντίζουν παιδιά με οστρακιά, πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά και να πλένουν συχνά τα χέρια τους
Τα ποτήρια που πίνει νερό και τα πιάτα που τρώει φαγητό το παιδί με οστρακιά, πρέπει να διατηρούνται ξεχωριστά και να πλένονται καλά με άφθονο νερό και υγρό πλυσίματος καθόλη τη διάρκεια της νόσου
Η αντιμετώπιση της νόσου πρέπει να είναι άμεση για να αποφεύγεται η μετάδοση σε άλλους. Για αυτό εάν υπάρχει υποψία ότι ένα παιδί παρουσιάζει οστρακιά, τότε πρέπει άμεσα να εξετάζεται από γιατρό
Οι γονείς και άτομα που φροντίζουν παιδιά με πυρετό, πόνο στο λαιμό και λεμφαδενοπάθειες πρέπει να καλούν άμεσα το γιατρό εάν παρουσιασθεί εξάνθημα.
Ακολουθείστε το iPaidia στο Google News
