Ο βήχας είναι ένας «προστατευτικός μηχανισμός» του οργανισμού μας, καθώς εξασφαλίζει ότι η αναπνευστική οδός παραμένει ανοιχτή και ο αέρας κυκλοφορεί ανεμπόδιστα.
Εάν η ενόχληση αποτελεί εμπόδιο στην ομαλή αναπνοή, μπορεί να οφείλεται σε κάποια από τις παρακάτω αιτίες.
1. Οπισθορρινική καταρροή (αλλεργία/κρυολόγημα)
Ο βήχας στην περίπτωση αυτή είναι είτε ξηρός είτε υγρός. Η οπισθορρινική καταρροή είναι αποτέλεσμα της ροής βλέννας προς το λαιμό λόγω αλλεργίας ή κρυολογήματος.
Ο βήχας εκδηλώνεται επειδή η βλέννα ερεθίζει τις νευρικές απολήξεις. Στην περίπτωση οπισθορρινικής καταρροής, ο βήχας είναι συνήθως πιο έντονος το βράδυ και νιώθουμε ένα «γαργαλητό» στο λαιμό.
Εάν ο βήχας οφείλεται σε αλλεργία, θα συνοδεύεται πιθανώς από φαγούρα στα μάτια και φτάρνισμα.
2. Άσθμα
Ο βήχας είναι ξηρός και συνοδεύεται από έναν ήχο που μοιάζει με συριγμό. Στα άτομα με άσθμα, υπάρχει φλεγμονή στην αναπνευστική οδό κι έτσι εκδηλώνονται δυσκολίες στην αναπνοή.
Ο βήχας στην περίπτωση άσθματος συνήθως επιδεινώνεται τις βραδινές ώρες ή μετά από σωματική άσκηση. Άλλα συνήθη συνοδά συμπτώματα είναι το σφίξιμο στο στήθος, η δύσπνοια και το αίσθημα κόπωσης.
3. Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
Ο βήχας είναι ξηρός και σπασμωδικός. Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση εκδηλώνεται όταν οξέα του στομάχου μετακινούνται ανοδικά προς τον οισοφάγο.
Τα στατιστικά δείχνουν ότι είναι από τις συνηθέστερες αιτίες του χρόνιου βήχα. Ο βήχας λόγω γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης συνήθως είναι πιο έντονος σε ύπτια θέση (ανάσκελα) ή μετά το φαγητό.
Τυπική ένδειξη γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι ο βήχας που εμφανίζεται αμέσως μόλις το άτομο ξαπλώνει για να κοιμηθεί. Ορισμένες φορές, άλλες ενδείξεις γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, εκτός από τον βήχα, είναι η καούρα και η βραχνάδα στη φωνή.
4. Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
Ο βήχας είναι δυνατός και χρόνιος και συνοδεύεται από την παραγωγή βλέννας (κυρίως τις πρωινές ώρες). Τύποι χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας είναι η χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα.
Στην περίπτωση ΧΑΠ, ο βήχας συνήθως υποχωρεί όσο περνά η μέρα. Η δύσπνοια (ιδιαίτερα μετά τη γυμναστική), ο συριγμός, η κόπωση και το σφίξιμο στο στήθος είναι μερικά από τα συνήθη συμπτώματα της ΧΑΠ.
5. Πνευμονία
Αρχικά ο βήχας είναι ξηρός, όμως μετά από μερικές ημέρες γίνεται υγρός και συνοδεύεται από την παραγωγή κιτρινωπής, πρασινωπής ή κοκκινωπής (με αίμα) βλέννας.
Ο πυρετός, τα ρίγη, η δύσπνοια και ο πόνος κατά το βήχα είναι μερικά από τα συνήθη συμπτώματα της πνευμονίας.
6. Κοκκύτης
Ο βήχας είναι έντονος και παροξυσμικός (απότομη εισπνοή αέρα που ακολουθείται από επαναλαμβανόμενες προσπάθειες για βήχα).
Αν και τα εμβόλια είχαν βοηθήσει να περιοριστούν σημαντικά τα περιστατικά κοκκύτη, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έξαρση κρουσμάτων σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη.
Τα πρώτα συμπτώματα του κοκκύτη μοιάζουν με αυτά του κοινού κρυολογήματος: ρινική συμφόρηση, καταρροή, παραγωγή δακρύων και βήχας. Μετά από μία εβδομάδα περίπου, εκδηλώνεται ο χαρακτηριστικός βήχας.
Εάν ο βήχας επιμένει για αρκετές ημέρες και δεν υποχωρεί με συμβατικές θεραπείες και ξεκούραση, επιβάλλεται η επίσκεψη στο γιατρό.