Το Αλτσχάιμερ πρώιμης έναρξης, ευρύτερα γνωστό ως νεανικό Αλτσχάιμερ, πλήττει περίπου 200.000 ανθρώπους στις ΗΠΑ.
Η αγαπημένη Αμερικανίδα ηθοποιός Τζούλιαν Μουρ απέσπασε πριν από λίγες ημέρες Χρυσή Σφαίρα για την ερμηνεία της στην ταινία Still Alice. Η Μουρ ενσάρκωσε την Alice Howland, μια ασθενή που έλαβε διάγνωση για Αλτσχάιμερ πρώιμης έναρξης (early-onset Alzheimer’s) σε ηλικία μόλις 50 ετών. Η ταινία αφηγείται τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ίδια αλλά και η οικογένειά της καθώς η μνήμη και η πνευματική της κατάσταση φθίνουν.

Τι είναι όμως το νεανικό Αλτσχάιμερ, πώς διαφέρει από το κοινό Αλτσχάιμερ και ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο; Διαβάστε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για αυτήν την ιδιαίτερη μορφή άνοιας.

Δεν πλήττει μόνο ηλικιωμένους

Το Αλτσχάιμερ ταυτίζεται στο μυαλό μας με την προχωρημένη ηλικία. Αυτό όμως δεν συμβαίνει πάντα. Περίπου το 5% των ασθενών που λαμβάνουν διάγνωση για τη νευροεκφυλιστική νόσο είναι κάτω από 65 ετών –συνήθως διανύουν την τέταρτη ή την πέμπτη δεκαετία της ζωής τους– και θεωρείται πως πάσχουν από Αλτσχάιμερ πρώιμης έναρξης.

Τα συμπτώματα του νεανικού Αλτσχάιμερ δεν διαφέρουν από τα συμπτώματα του κοινού Αλτσχάιμερ. Επειδή όμως εκδηλώνονται σε νεαρή ηλικία, οι πρώτες ενδείξεις δεν αναγνωρίζονται τόσο εύκολα από τους ασθενείς ή τον περίγυρό τους.

Επίσης, επειδή το νεανικό Αλτσχάιμερ είναι σπάνιο, για να προκύψει επίσημη διάγνωση απαιτούνται διαφορετικές και περισσότερες εξετάσεις απ’ ότι στους ηλικιωμένους, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι τα συμπτώματα δεν οφείλονται σε άλλα βιολογικά ή ψυχολογικά αίτια.

Επειδή το νεανικό Αλτσχάιμερ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το κληρονομικό υπόβαθρο, το πλήρες οικογενειακό ιστορικό αποδεικνύεται εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο στη διαδικασία αξιολόγησης πριν την τελική διάγνωση. Επίσης, μια αιματολογική εξέταση μπορεί αν υποδείξει αν υπάρχει στο γενετικό κώδικα κάποια μετάλλαξη που αυξάνει τον κίνδυνο οικογενούς Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, η εξέταση δεν αποδεικνύει εάν το άτομο έχει ή θα εκδηλώσει στο μέλλον την πάθηση.

Μύθοι και αλήθειες

Το Αλτσχάιμερ πρώιμης έναρξης είναι σπάνιο και δεν ευθύνεται πάντα για την αμέλεια ή τη μερική απώλεια μνήμης που παρατηρείται συχνότατα στους μεσήλικες (π.χ. δε θυμόμαστε πού βάλαμε τα κλειδιά μας). Τέτοιου είδους επεισόδια οφείλονται συνήθως στο προσωρινά αυξημένο στρες.

Θα πρέπει να απευθυνθείτε σε ειδικό εάν τα προβλήματα μνήμης αναδεικνύονται σε εμπόδιο σε σημαντικές καθημερινές δραστηριότητες ή στην ολοκλήρωση απλών εργασιών. Η μεγάλη διάρκεια και η ακανόνιστη εμφάνιση των συμπτωμάτων είναι δύο στοιχεία που χρήζουν άμεσης προσοχής.

Άτομα που εμφανίζουν τα πρώτα σημάδια Αλτσχάιμερ σε νεαρή ηλικία αντισταθμίζουν τις δυσκολίες κάνοντας αλλαγές στις καθημερινές τους συνήθειες. Στην περίπτωση αυτή, οι πραγματικές ανησυχητικές ενδείξεις της νόσου δεν είναι εμφανείς, όμως συγγενείς και φίλοι μπορούν να παρατηρήσουν ότι το άτομο χρησιμοποιεί όλο και συχνότερα γραπτές ή ηλεκτρονικές υπενθυμίσεις ή βασίζεται στους γύρω του για να ολοκληρώσει εργασίες που παλαιότερα μπορούσε να φέρει εις πέρας χωρίς βοήθεια. Επίσης, συχνά το άτομο απομακρύνεται από κοινωνικές εκδηλώσεις ή από το εργασιακό περιβάλλον.

Τα συμπτώματα ποικίλλουν από ασθενή σε ασθενή, ωστόσο τυπική ένδειξη που εκδηλώνεται σχεδόν πάντα είναι η δυσκολία απομνημόνευσης νέων πληροφοριών.

Όσο η ασθένεια προχωρά, επηρεάζεται η μνήμη στο σύνολό της: χάνεται ο ειρμός της σκέψης, χάνεται η αίσθηση του προσανατολισμού, το άτομο δεν θυμάται ονόματα ή ξεχνά πού έχει αφήσει ένα αντικείμενο.

Το νεανικό Αλτσχάιμερ έχει σοβαρότερο αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής του ατόμου σε σύγκριση με το κοινό Αλτσχάιμερ, καθώς πλήττει άτομα που έχουν ακόμη ενεργό ρόλο στον εργασιακό στίβο, στην οικογένεια και στην κοινωνία.

Η έγκαιρη διάγνωση του Αλτσχάιμερ, σε οποιαδήποτε μορφή του και κυρίως στις μικρότερες ηλικίες, είναι ο βασικότερος παράγοντας που θα καθορίσει την πορεία της υγείας και την ποιότητα του ασθενούς στο μέλλον.