Η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία είναι ικανή να προκαλέσει βλάβες στο DNA των κυττάρων του δέρματος ακόμη και όταν βρισκόμαστε στην σκιά, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου.
Όπως υποστηρίζουν ερευνητές από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, τη Βραζιλία και την Ιαπωνία, με επικεφαλής τον καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Γέιλ, Ντάγκλας Μπρας, κατέληξαν στην παρατήρηση αυτή, κάνοντας πειράματα σε ποντίκια, αλλά και σε ανθρώπινα μελανοκύτταρα που τα εξέθεσαν στην υπεριώδη ακτινοβολία μιας ειδικής λάμπας.

Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι, ακόμη και τέσσερις ώρες μετά την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, η μελανίνη «βοηθούσε» το δέρμα να εμφανίζει γενετικές μεταλλάξεις. Τουλάχιστον οι μισές μεταλλάξεις των κυττάρων συνέβησαν στο σκοτάδι. Όταν μάλιστα αφαιρέθηκε η μελανίνη από τα κύτταρα, τότε η ζημιά του DNA περιορίζεται μόνο κατά την ώρα της έκθεσης στην υπεριώδη ακτρινοβολία.

Η μελανίνη πιστεύεται ότι προστατεύει το δέρμα, μπλοκάροντας την υπεριώδη ακτινοβολία. Η νέα μελέτη δείχνει όμως ότι, η μελανίνη έχει τόσο προστατευτική, όσο και καρκινογόνα δράση. Από τη μία δρα ως ασπίδα, από την άλλη όμως διευκολύνει την εκδήλωση καρκίνου.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, μέσα από μια σειρά χημικών αντιδράσεων που λέγονται «χημειοδιέγερση», το υπεριώδες φως ενεργοποιεί στην μελανίνη δύο ένζυμα, τα οποία συνδυάζονται για να παράγουν έξτρα ενέργεια. Αυτή η αυξημένη ενέργεια την οποία απορροφά η μελανίνη, στη συνέχεια, μεταφέρεται -ακόμη και στο σκοτάδι- στo DNA των δερματικών κυττάρων, προκαλώντας του έτσι βλάβες, όπως αυτές που προκαλεί το ηλιακό φως στη διάρκεια της ημέρας.

«Η μισή ή και παραπάνω ζημιά στο DNA δεν συμβαίνει στην παραλία, αλλά στο αυτοκίνητο κατά την επιστροφή στο σπίτι. Έως τώρα υποτιμούσαμε το μέγεθος της ζημιάς στο DNA που κάνει η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Μέχρι σήμερα πιστεύαμε ότι ουσιαστικά η ζημιά σταματά, όταν κανείς βρεθεί στην σκιά», εξηγεί ο Δρ Μπρας.

Έτσι, πλέον, οι επιστήμονες προτείνουν ότι πιθανώς θα πρέπει οι άνθρωποι να βάζουν ειδικό αντιηλιακό μετά το απόγευμα, ώστε να μπλοκάρει αυτή την μεταφορά ενέργειας από την μελανίνη στα κύτταρα του δέρματος, κάτι που έχει ως συνέπεια τις γενετικές μεταλλάξεις και πιθανώς την εκδήλωση καρκίνου. Σε κάθε περίπτωση, υπενθυμίζουν ότι οι άνθρωποι πρέπει να αποφεύγουν να εκτίθενται στον ήλιο από τις 11 το πρωί έως τις 3 το απόγευμα.