Η τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή έγινε σε 447 εθελοντές (που ανήκαν σε ομάδα υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου λόγω υψηλής αρτηριακής πίεσης ή υπερλιπιδαιμίας), κατά μέσο όρο 67 ετών. Από αυτούς, οι 155 κατανάλωναν -στο πλαίσιο της μεσογειακής διατροφής- ένα λίτρο παρθένου ελαιόλαδου την εβδομάδα, οι 147 έτρωγαν 30 γραμμάρια ξηρών καρπών την ημέρα και οι υπόλοιποι 145 ακολούθησαν μια διατροφή με χαμηλά λιπαρά.
Τόσο στην αρχή, όσο και στη διάρκεια, αλλά και στο τέλος της μελέτης, οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια σειρά από νευροψυχολογικά τεστ στους συμμετέχοντες (νοητικά, μνήμης, προσοχής κ.α.), για να αξιολογήσουν τις επιπτώσεις κάθε δίαιτας.
Έπειτα από τέσσερα χρόνια, διαπιστώθηκε ότι όσοι έβαζαν πολύ παρθένο ελαιόλαδο στο φαγητό τους, είχαν σημαντικά καλύτερη νοητική/γνωστική λειτουργία, ενώ οι ξηροί καρποί φάνηκαν να βελτιώνουν ειδικότερα τη μνήμη. Αντίθετα, όσοι ακολουθούσαν πιστά τη διατροφή με χαμηλά λιπαρά, εμφάνιζαν αισθητή μείωση στις γνωστικές/νοητικές λειτουργίες τους, σε σχέση με πριν από μια τετραετία.
Ωστόσο, όσον αφορά τη διάγνωση ήπιας διαγνωστικής διαταραχής (πρόδρομος άνοιας και Αλτσχάιμερ), η μεσογειακή διατροφή δε φάνηκε να μειώνει τον κίνδυνο.
Πάντως, προηγούμενες μελέτες έχουν συνδέσει τη μεσογειακή διατροφή με μειωμένο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, συγκεκριμένων μορφών καρκίνου, νόσου Αλτσχάιμερ και άλλων χρονίων παθήσεων.
Η ισπανική μελέτη όμως φαίνεται να επιβεβαιώνει μόνο ότι η μεσογειακή διατροφή, που δίνει έμφαση στο ελαιόλαδο ή στους ξηρούς καρπούς, βοηθά στη νοητική υγεία κατά την τρίτη ηλικία.