Η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών στην Ελλάδα αιτία ανθεκτικών λοιμώξεων

Μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα υψηλότερα επίπεδα μικροβιακής αντοχής λόγω υπερκατανάλωσης αντιβιοτικών συγκαταλέγεται η Ελλάδα. Παράλληλα, απογοητευτικά χαμηλά είναι τα ποσοστά εμβλολιασμού των επαγγελματιών υγείας έναντι της γρίπης.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε η Ελληνική Εταιρεία Ελέγχου Λοιμώξεων (ΕΕΕΛ), με αφορμή το 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελέγχου Λοιμώξεων (4-6 Νοεμβρίου, Αθήνα), με θέμα «Πολεμάμε τιςλοιμώξεις βελτιώνοντας τη συμμόρφωση», οι ομιλητές ανέλυσαν τους κινδύνους που απορρέουν από τη μικροβιακή αντοχή, τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο.

Συγκεκριμένα, ο επίτιμος πρόεδρος επιστημονικής εταιρείας, ομότιμος καθηγητής Παθολογίας – Λοιμώξεων του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γεώργιος Σαρόγλου, τόνισε ότι αναπόφευκτη συνέπεια της διασποράς των ανθεκτικών μικροβίων και της χρήσης των αντιβιοτικών, αποτελεί η έξαρση των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων από πολυανθεκτικά μικρόβια, με αύξηση της διάρκειας νοσηλείας, της νοσηρότητας και της θνητότητας των ασθενών, καθώς και δυσλειτουργία και σημαντική οικονομική επιβάρυνση του Υγειονομικού Συστήματος.

Με σχετικό νόμο του υπουργείου Υγείας, είναι, πλέον, υποχρεωτική για όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα στην Ελλάδα η εφαρμογή προγράμματος επιμελητείας των αντιβιοτικών. Σε κάθε νοσοκομείο, έχει συσταθεί ειδική ομάδα εργαζομένων που λειτουργεί στο πλαίσιο της Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Στόχος δεν είναι μόνο ο περιορισμός της κατανάλωσης των αντιβιοτικών, αλλά και η βελτίωση της θεραπείας των λοιμώξεων.

Να σημειωθεί ότι η εφαρμογή ανάλογου προγράμματος στο εξωτερικό, έχει οδηγήσει στη μείωση της θνησιμότητας από συγκεκριμένες λοιμώξεις, των ημερών νοσηλείας των ασθενών και των ανεπιθύμητων ενεργειών από τη χορήγηση των αντιβιοτικών.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη Παπαδημητρίου, νοσηλευτής Ελέγχου Λοιμώξεων του Αντικαρκινικού Ογκολογικού Νοσοκομείου «Άγιος Σάββας», η εμβολιαστική κάλυψη των επαγγελματιών του χώρου έναντι της γρίπης στην Ελλάδα κυμαίνεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα.

«Όπως προκύπτει από τα διαθέσιμα στοιχεία, την περίοδο 2014 – 2015 η συμμόρφωση του προσωπικού των δημοσίων νοσοκομείων στο εμβόλιο έφθασε περίπου σε ποσοστό 11% του συνόλου των εργαζομένων, ενώ τη περίοδο 2013 – 2014 βρισκόταν στο εντελώς απογοητευτικό 4%» τόνισε.

Υπέρογκες οι δαπάνες για τις νοσοκομειακές λοιμώξεις

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), οι θάνατοι που σχετίζονται με λοιμώξεις από ανθεκτικά μικρόβια ανέρχονται στις 25.000 και ξεπερνούν τις 23.000 ετησίως για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ, αντίστοιχα, ενώ σε λιγότερο προηγμένα υγειονομικά συστήματα ο αριθμός αυτός είναι πολύ μεγαλύτερος.

Παράλληλα, το ετήσιο κόστος των επιπτώσεων των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων στις ΗΠΑ ανέρχεται στα 28,4 – 33,8 δισεκατομμύρια δολάρια, και στα 7 δισεκατομμύρια ευρώ στη Ευρώπη.

«Με αυτά τα δεδομένα, ο έλεγχος των λοιμώξεων στους χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας αποτελεί μείζον θέμα τόσο σε διεθνές, όσο και σε εθνικό επίπεδο, ενώ αφορά το σύνολο του ιατρικού, νοσηλευτικού και παραϊατρικού προσωπικού όλων των βαθμίδων, καθώς και όσους ασχολούνται με οποιονδήποτε τρόπο με τη φροντίδα των ασθενών» σημείωσε ο κ. Σαρόγλου.

Σύμφωνα με την Γενική Γραμματέα της ΕΕΕΛ, προϊσταμένη του Τμήματος Ποιότητας και νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων του Γενικού Νοσοκομείου Ελευσίνας «Θριάσιο», Αγγελική Καραΐσκου, απάντηση στο μεγάλο αυτό ζήτημα αποτελεί η υιοθέτηση ολοκληρωμένων Προγραμμάτων Πρόληψης και Ελέγχου των Λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής, τόσο από τα υγειονομικά συστήματα, όσο και από την κάθε υγειονομική μονάδα ξεχωριστά.

«Γιατί η πρόληψη των λοιμώξεων είναι, πια, αναγκαία, όχι μόνο για την επιβίωση και την ασφάλεια των ασθενών, αλλά και για τη βιωσιμότητα των ίδιων των υγειονομικών δομών», τόνισε η κ. Καραΐσκου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι προς το παρόν δεν υπάρχει καμία άμεση αποζημίωση στανοσοκομεία για τον έλεγχο των λοιμώξεων, με αποτέλεσμα να απαιτείται η λήψη οικονομικών αποφάσεων σχετικά με τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων ελέγχου των λοιμώξεων.

Προβληματική διαλογή των ιατρικών αποβλήτων

Παράλληλα, άλλο ένα ζήτημα που απασχολεί έντονα, ειδικά τα τελευταία χρόνια, τα ελληνικά νοσοκομεία είναι η διαχείριση των ιατρικών αποβλήτων. Το θέμα άπτεται της Δημόσιας Υγείας και της προστασίας του περιβάλλοντος, ενώ, παράλληλα, απαιτεί και σημαντικούς πόρους.

Σύμφωνα με τον κ. Παπαδημητρίου, δυστυχώς, στην Ελλάδα η παραγωγή των ιατρικών αποβλήτων παρουσιάζει το φαινόμενο της «υπερδιαλογής», σύμφωνα με το οποίο τα νοσοκομεία φαίνονται να απορρίπτουν πολύ μεγάλες ποσότητες «μολυσματικών» αποβλήτων, σε αντίθεση με άλλες χώρες του εξωτερικού.

Το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι, εξαιτίας της επεξεργασίας αυτών των αποβλήτων, δυνητικά επιβαρύνεται το περιβάλλον, ενώ και το κόστος επεξεργασίας των «μολυσματικών» ανέρχεται σε 1.000 – 2.000 ευρώ ανά τόνο, σε αντίθεση με τα κοινά απορρίμματα, για τα οποία το κόστος είναι περίπου 60 ευρώ ανά τόνο.

8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελέγχου Λοιμώξεων

Τέλος, η πρόεδρος της ΕΕΕΛ, διευθύντρια της Νοσηλευτικής Υπηρεσίας του Νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν» Hospital Center, Όλγα Δαληγγάρου – Βιλαέτη, αναφερόμενη στο πρόγραμμα του συνεδρίου τόνισε ότι οι ομιλίες περιλαμβάνουν όλους τους χώρους του νοσοκομείου όπου απαιτείται η σωστή εφαρμογή των μέτρων πρόληψης και ελέγχου των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, όπως το χειρουργείο, τα εξωτερικά ιατρεία, τα εργαστήρια ενδοσκοπήσεων και τις ειδικές μονάδες νοσηλείας. Επιπλέον, αναλύονται ζητήματα που αφορούν στον εξωνοσοκομειακό χώρο, στον οποίο αναδυόμενα λοιμώδη νοσήματα εξελίσσονται σε σημαντικές προκλήσεις για τη Δημόσια Υγεία.

Παράλληλα, δε λείπουν οι εκτενείς αναφορές στα θέματα που αφορούν στην προώθηση της ορθολογικής χρήσης των αντιβιοτικών, η οποία αποτελεί βασικό μέτρο πρόληψης, αλλά και περιορισμού της μικροβιακής αντοχής, καθώς, με το νέο Θεσμικό Πλαίσιο έχουν επέλθει και σε αυτόν τον τομέα σημαντικές αλλαγές στα ελληνικά νοσοκομεία.