Εθισμός στα αναψυκτικά: Μύθος ή αλήθεια;

Αρκεί ο ήχος που κάνει το μεταλλικό κουτί ενός αναψυκτικού για να γίνει το «κλικ» στην καρδιά κάποιου ο οποίος είναι «εθισμένος». Εάν δεν μπορείτε εσείς οι ίδιοι να κατανοήσετε τη μανία αυτή, τότε σίγουρα έχετε κάποιο φίλο ή γνωστό που έχει στην κυριολεξία αντικαταστήσει το νερό με αναψυκτικά.

Τα άτομα τα οποία «εθίζονται» σε ροφήματα, ιδίως τύπου κόλα, έχουν συνήθως προσπαθήσει αρκετές φορές να μειώσουν την κατανάλωσή τους, εις μάτην όμως! Στην περίπτωση που στο αίμα τους δεν «τρέχει» το αγαπημένο τους αναψυκτικό αισθάνονται κουρασμένοι και δεν μπορούν να συγκεντρωθούν.

Υπάρχει λοιπόν κάποια περίεργη ουσία στα αναψυκτικά που προκαλεί εθισμό; Παρότι χρειάζεται να έχει κανείς πτυχίο χημικού για να διαβάσει τα συστατικά των αναψυκτικών, καθώς τίποτα φυσικό δεν περιέχεται σε αυτά, καμία από τις ουσίες δεν είναι επικίνδυνη για τον ανθρώπινο οργανισμό όταν γίνεται λογική κατανάλωσή τους. Ακόμη και η πολυσυζητημένη γλυκαντική ουσία ασπαρτάμη, δεν θεωρείται επιβλαβής στις μικρές ποσότητες που τη συναντάει ο σύγχρονος καταναλωτής στα τρόφιμα. Όσο για την περιεκτικότητα αυτών σε καφεΐνη κυμαίνεται γύρω στα 30mg, που είναι σχεδόν το 1/3 της ποσότητας που βρίσκεται σε ένα φλιτζάνι γαλλικού καφέ.

Τι προκαλεί τελικά τον εθισμό στα αναψυκτικά; Και αφού λοιπόν δεν υπάρχει κάποια «ύποπτη» ουσία στα αναψυκτικά γιατί κάποιοι άνθρωποι δεν μπορούν να μειώσουν την κατανάλωσή τους; Οι υποθέσεις, ή καλύτερα οι σκέψεις, είναι αρκετές και φυσικά συνοδεύονται από τις απαραίτητες επιστημονικές μελέτες και τα συμπεράσματα των ειδικών.

*Αναψυκτικά με ζάχαρη: Η ζάχαρη αποτελεί ίσως το πιο τρωτό σημείο των αναψυκτικών για πολλούς λόγους. Γι αυτό και θα έχετε σίγουρα ακούσει πως τα αναψυκτικά τύπου κόλα έχουν παίξει καταλυτικό ρόλο στην αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας τα τελευταία χρόνια. Στην πραγματικότητα είναι πολύ πιο εύκολο να υπερκαταναλώσετε μεγάλες ποσότητες θερμίδων από ροφήματα σε σχέση με στερεές τροφές. Επιπλέον προϊόντα, όπως τα αναψυκτικά, έχουν αυτό που ονομάζεται «υψηλός γλυκαιμικός δείκτης». Με απλά λόγια απορροφώνται αστραπιαία από το σώμα, δεν χορταίνουν και πολύ σύντομα σας κάνουν να αναζητάτε κάτι ακόμα για να φάτε.

*Ζάχαρη και οπιοειδή: Μία από τις σημαντικότερες θεωρίες για τον εθισμό στη ζάχαρη υποστηρίζει πως η κατανάλωση αυτής, οδηγεί στην έκκριση ενδογενών οπιοειδών, τα οποία με τη σειρά τους αυξάνουν την επιθυμία για ζάχαρη. Η ρύθμιση της ανθρώπινης ορμόνης ινσουλίνης, φαίνεται να παίζει ρόλο κλειδί στη διακοπή του φαύλου κύκλου που μόλις περιγράφηκε. Τα δεδομένα όμως που έχουν στα χέρια τους οι επιστήμονες βρίσκονται ακόμη σε πολύ αρχικά στάδια για να εξαχθεί κάποιο ασφαλές συμπέρασμα.

*Αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη: Τα τελευταία χρόνια η βιομηχανία των αναψυκτικών έχει μειώσει σημαντικά τη χρήση διαφόρων μορφών ζάχαρης στα προϊόντα της. Η ζάχαρη έχει αντικατασταθεί από γλυκαντικές ουσίες, όπως είναι η ακεσουλφάμη και η ασπαρτάμη. Οι τελευταίες έχουν πολύ πιο έντονη γλυκιά γεύση και σχεδόν καθόλου θερμίδες . Άρα μπορεί το σώμα να «μπερδευτεί» και να τις περάσει για ζάχαρη, ενεργοποιώντας το μηχανισμό των οπιοειδών; Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμία τέτοια ένδειξη. Οι περισσότερες μελέτες φυσικά αφορούν την επιρροή των αναψυκτικών χωρίς ζάχαρη στην παχυσαρκία, και όχι στον υποτιθέμενο «εθισμό».

*Η δύναμη της συνήθειας: Παρότι όπως αναφέρθηκε το σώμα δεν κάνει λάθος, η κατανάλωση ροφημάτων και τροφίμων με γλυκιά γεύση, μας κάνουν να τη συνηθίζουμε αναζητώντας σε στιγμές χαράς, λύπης, stress κλπ, τη γνώριμη αυτή αίσθηση. Τι θα συνέβαινε όμως εάν συνδυάζατε τις καθημερινές σας συνήθειες ή συναισθήματα με περισσότερο φυσικές και υγιεινές επιλογές, όπως ένας φυσικό χυμός; Μήπως θα «εθιζόσασταν» σε αυτές;

Το τελικό συμπέρασμα λοιπόν είναι πως εάν κανείς καταναλώνει αναψυκτικά με ζάχαρη ίσως εθίζεται στη γλυκιά ουσία. Στην περίπτωση όμως αυτή οδηγείται σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια στην παχυσαρκία! Όμως εάν κανείς καταναλώνει αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη δεν έχει κανένα παθοφυσιολογικό ρόλο να εθιστεί σε αυτά, εκτός φυσικά από τη δύναμη της συνήθειας που κάποιες φορές είναι ανυπέρβλητη!