Τα έξι “π” του καλοκαιριού

Παγωτό, παραλία, περίπατος, παρέα, παιχνίδι, παρτιτούρα. Αυτά είναι τα έξι “π” του καλοκαιριού που κάθε μικρός μαθητής χρειάζεται, υποστήριζε τις προάλλες ένας παλιός και καλός δάσκαλος σε μια συζήτησης… εποχής.

avgi.gr Εξωσχολικά «λυσάρια» ή παιχνίδια;

Εποχής, γιατί το καλοκαίρι οι γονείς ανησυχούν για το τι πρέπει να κάνει το παιδί τους χωρίς σχολείο και οι εκπαιδευτικοί αρχίζουν τις προτάσεις για τα βιβλία, αλλά και τις ψυχαγωγικές μεθόδους που πρέπει να ακολουθήσουν οι μικροί τους μαθητές. Πριν από κάποιες μέρες, για το αν θα πρέπει οι μαθητές να αγοράζουν εξωσχολικά εγχειρίδια και βοηθήματα το καλοκαίρι, η απάντησή εκείνου του δασκάλου ήταν αφοπλιστική. Δήλωνε αντίθετος με τέτοιες πρακτικές και υποστήριζε πως οι μαθητές πρέπει να βρίσκουν μόνοι τους τι τους αρέσει, να περνάνε καλά.

Στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο το παιδί είναι πιο ανεξάρτητο, θα πάει πιο εύκολα μόνο του να παίξει. Για τους μαθητές του Δημοτικού, όμως, δεν έχουν έτσι τα πράγματα. Κι όπως έλεγε ο δάσκαλος σε εκείνη την κουβέντα, είναι πιο εύκολο οι γονείς να “επιβάλλουν” τις δικές τους συγκινήσεις και προτιμήσεις στα παιδιά.

Στα περίφημα σχολικά παζάρια βιβλίων στο τέλος ή στη μέση της χρονιάς, ανάμεσα στη λογοτεχνία, τα βιβλία ζωγραφικής, τα παραμύθια, υπάρχουν πάντα “λυσάρια”, βοηθήματα με ασκήσεις προετοιμασίας για τις επόμενες τάξεις. Οι γονείς τα αγοράζουν, και ειδικά το καλοκαίρι η ζήτηση είναι ιδιαίτερα μεγάλη στους εκδοτικούς οίκους.

“Και εγώ τα παίρνω, αλλά τις περισσότερες φορές ούτε που τα άγγιζαν τα παιδιά μου” έλεγε στην ίδια συζήτηση η Μαρία Χρήστου, μητέρα που έχει το τρίτο της παιδί τώρα στο Δημοτικό σχολείο. Τι γίνεται όμως όταν οι γονείς πιέζουν τα παιδιά να λύνουν Μαθηματικά και να κάνουν Ορθογραφία καλοκαιριάτικα;

“Δεν μπορούμε να βάζουμε όλους τους μαθητές κάτω από μια κοινή ομπρέλα όσον αφορά τις επαναλήψεις του καλοκαιριού” υποστήριξε μιλώντας στην “Α” η σχολική ψυχολόγος, Βίκη Παυλίδη, σημειώνοντας ότι “στο πλαίσιο μιας γενικότερης συλλογιστικής, τα παιδιά πρέπει να ξεκουράζουνται”. “Βεβαίως, αν πρόκειται για μαθητές που κατά τη διάρκεια της χρονιάς απέκτησαν μαθησιακά κενά, τα οποία δεν αναγνώρισαν ή δεν τα είδαν εγκαίρως οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί, τότε ίσως να χρειάζονται κάποιο βοήθημα” συμπλήρωσε. Τι βοήθημα, όμως;

Κάθε καλοκαίρι, οι εκδοτικοί οίκοι ανανεώνουν τις συλλογές τους στα καλοκαιρινά βιβλία. “Κάποια από αυτά είναι εξαιρετικά, άλλα, τα περισσότερα μάλλον, λιγότερο λειτουργικά. Καλό θα ήταν οι γονείς να αναζητήσουν πιο εξειδικευμένη βοήθεια” τόνισε η Β. Παυλίδη.

“Το καλύτερο δεν είναι πάντα το πιο εύκολο”

Η εκπαιδευτικός και συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, βραβευμένη με το Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο Παιδικού λογοτεχνικού βιβλίου Φωτεινή Φραγκούλη δήλωσε στην “Α”: “Αν το βοήθημα έχει σοβαρή παιδαγωγική προσέγγιση και εκδοτική ποιότητα, αν είναι φροντισμένο στην εικονογράφησή του, γιατί όχι; Αξιόλογοι συγγραφείς και παιδαγωγοί έχουν επιμεληθεί τέτοια βιβλία. Ίσως κάποια παιδιά να το χρειάζονται”.

Η δασκάλα, που όσοι τη γνωρίζουν έχουν μόνο καλά λόγια να πουν για το παιδαγωγικό της έργο στις τάξεις του σχολείου της στο Γουδί, υπογράμμισε πως “στα παιδιά οφείλουμε το καλύτερο και το καλύτερο δεν είναι το πιο εύκολο”. Συμπλήρωσε πως “το καλοκαίρι είναι μια πολύτιμη ευκαιρία να επικοινωνήσουν τα παιδιά περισσότερο με τους δικούς τους ανθρώπους, με τη φύση, να χαρούν, να διασκεδάσουν” και εστίασε στο ότι “το λογοτεχνικό βιβλίο, η μουσική, ο κινηματογράφος μάς μαθαίνουν πολλά και χωρίς πρόθεση. Γι’ αυτό και λειτουργούν ψυχοθεραπευτικά”.

Μαθητές… “βουτηγμένοι στην αδράνεια”

Οι μαθητές σήμερα, με την εξεταστικοκεντρική φυσιογνωμία του εκπαιδευτικού συστήματος, τη μεγάλη εξάρτηση από τη φροντιστηριακή γνώση, που έχει παγιωθεί με βαθιές ρίζες στη μαθησιακή διαδικασία, διαβάζουν τα καλοκαίρια πριν από τις Πανελλαδικές για να προετοιμαστούν. Τα ιδιαίτερα μαθήματα και η εξωσχολική βοήθεια πλέον ξεκινούν από το Δημοτικό. Είναι ανάγκη οι μικροί μαθητές να υποβάλλονται σε αυτή τη διαδικασία και το καλοκαίρι;

Αναφερόμενος στις περιπτώσεις χιλιάδων μαθητών που δεν πετυχαίνουν τη στοιχειώδη μάθηση, ο Michel Lobrot, εμπνευστής της παρεμβαίνουσας μηκατευθυντικής παιδαγωγικής, έχει υποστηρίξει: “Μπορεί να κάνει (σ.σ.: ο μαθητής) τις προπαρασκευαστικές εξωτερικές πράξεις, να καθίσει στο τραπέζι, να ανοίξει τα τετράδια και τα βιβλία του, να διαβάσει τα δεδομένα του προβλήματος, αλλά δεν θα πάει παραπέρα (…) Δεν εξαρτάται από την καλή του θέληση και απαιτεί οπωσδήποτε τη μεσολάβηση της ευχαρίστησης (…) [όμως] είναι βουτηγμένος σε μια κατάσταση αδράνειας για την οποία δεν ευθύνεται ο ίδιος” (στο Η ευχαρίστηση προϋπόθεση της μάθησης).

“Τα τυποποιημένα εγχειρίδια δεν είναι αρκετά βοηθητικά”

“Η περίοδος πριν από τη λήξη της σχολικής χρονιάς αποδεικνύει με τον πιο τρανταχτό τρόπο τα παιδιά έχουν ανάγκη από ξεκούραση και αλλαγή περιβάλλοντος, σε αντίθεση με το τόσο εντατικοποιημένο σχολείο” εξήγησε στην “Α” η Ελένη Πανίτσα, δασκάλα δημοτικής εκπαίδευσης. Όταν ρωτήθηκε γιατί οι δάσκαλοι προτείνουν εξωσχολικά εγχειρίδια διαφόρων εκδοτών, εξέφρασε τη γνώμη ότι “τα τυποποιημένα εγχειρίδια δεν είναι αρκετά βοηθητικά”. Αντίθετα, “Η λογοτεχνία βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν τη φαντασία τους και να μεταφερθούν σε κόσμους άλλους, κάτι που η εντατικοποίηση της σχολικής καθημερινότητας έχει καταπνίξει” σύμφωνα με την Ελ. Πανίτσα.

Και κάπου στο τέλος των συζητήσεων, επανήλθε αυτό που είχε πει μια προπονήτρια για τους μικρούς της αθλητές: “Τα παιδιά σήμερα δεν ξέρουν να τρέχουν καν”. Η παρατήρησή της έδεσε γάντι με τα έξι “π” του καλοκαιριού!