Μην κινείστε! Καθίστε κάτω! Είναι επικίνδυνο!». Είναι οι προσταγές των ανδρών της ιταλικής λιμενοφυλακής που προσπαθούν να διασώσουν πάνω από 600 παράτυπους οικονομικούς μετανάστες από την Αφρική στα ανοικτά της νήσου Λαμπεντούζα στη Νότια Σικελία. Οι καιρικές συνθήκες είναι άθλιες και τα κύματα έχουν σχεδόν αναποδογυρίσει τη βάρκα.

Λίγο πριν στον εναέριο χώρο το αεροπλάνο της FRONTEX και οι χειριστές των ραντάρ είχαν εντοπίσει τη βάρκα στα ανοιχτά της Λιβύης δίνοντας το σήμα για την επιχείρηση διάσωσης.

Τα πλάνα της διάσωσης και η δράση της FRONTEX στην Μεσόγειο περιλαμβάνονται σε ένα οπτικοακουστικό ντοκουμέντο που εξασφάλισε το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και δίνει στη δημοσιότητα σήμερα μέσα από μια τηλεοπτική Έρευνα για τις οδούς των μεταναστευτικών ροών του δημοσιογράφου του Πρακτορείου Γιώργου Κουβαρά.

Ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Δημήτρης Βίτσας έχοντας ζήσει από πολύ κοντά τις μαραθώνιες διαβουλεύσεις στις Βρυξέλλες για το προσφυγικό εξηγεί κατά αποκλειστικότητα μερικά 24ωρα από τις κρίσιμες συζητήσεις τι ακριβώς αποφασίσθηκε, πώς ξεπεράσθηκαν εμπόδια που έθεσαν ορισμένες χώρες και ανοίγει τα χαρτιά του για τις άμεσες προτεραιότητες της κυβέρνησης σε καυτά ζητήματα όπως, η Μόρια και η αποσυμφόρηση σε νησιά πρώτης υποδοχής. Δύο μέρες μετά την επίσκεψή της στη Λέσβο μιλάει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και η Επίτροπος για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων κυρία Ντούνια Μιγιάτοβιτς. Στο Video, η αντιστράτηγος της ΕΛΑΣ Ζαχαρούλα Τσιριγώτη προσδιορίζει το προφίλ των παράτυπων μεταναστών και προσφύγων που βρίσκονται στη χώρα μας υπογραμμίζοντας ότι «δεν είναι εύκολη υπόθεση» η ενσωμάτωσή τους ή μια γρήγορη λύση για την αποσυμφόρηση σε κέντρα κράτησης και κέντρα υποδοχής.

 

Θέμα διεθνούς Δικαίου

Η κεντρική οδός στη Μεσόγειο είναι από τα πιο δύσκολα και επικίνδυνα περάσματα και τα τελευταία χρόνια έχουν χαθεί πολλές ζωές. Μόλις πριν από ένα 24ωρο, την Παρασκευή, υπήρξε νέο ναυάγιο ανοιχτά της Λιβύης σε δουλεμπορικό που μετέφερε και γυναικόπαιδα και ηλικιωμένους.

Η άρνηση της Ιταλίας, πρώτη χώρα υποδοχής, σε πλοία ανθρωπιστικών δράσεων όπως το Aquarius και το Lifeline να προσεγγίσουν τα λιμάνια της ήταν ένα θέμα που συζητήθηκε και προβλέπεται πλέον από τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες.

«Αν γίνει διάσωση μέσα στα χωρικά ύδατα ή στα διεθνή ύδατα από σημαία κάποιου από τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υποχρεώνει η ΕΕ να οδηγηθεί αυτό το σκάφος σε ασφαλή λιμένα και εκεί να ξεκινήσουν οι διαδικασίες, για τους αιτούντες άσυλο όσοι δικαιούνται διεθνή προστασία και όσοι όχι», τονίζει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Βίτσας και προσθέτει:

«Πολύ σημαντικό για μένα, είναι η διατύπωση ότι πρέπει να υπάρχει μια συνεργασία με τρίτες χώρες, ας μην κρυβόμαστε μιλάμε για τις χώρες της βόρειας Αφρικής, αλλά όχι η ιδέα να δημιουργηθούνε οπωσδήποτε “κλειστά στρατόπεδα”, κέντρα τα λέμε στη διπλωματική γλώσσα νομίζω ότι αυτό το εκφράζει, σε αυτές τις χώρες πράγμα που γεννούσε όπως υποστηρίξαμε και στη Σύνοδο και καθ’ όλη αυτή τη διάρκεια πολλά προβλήματα σε σχέση με το διεθνές Δίκαιο με την κυριαρχία αυτών των χωρών, με το ποιός θα εποπτεύει, ποιός θα εξετάζει το άσυλο κλπ».

 

Οι τρεις δρόμοι στη Μεσόγειο

Ο μεγαλύτερος όγκος των προσφυγικών ροών προς την Ευρώπη γίνεται από τη Μεσόγειο. Αν και παρατηρείται μια μεγάλη πτώση. Πέρασαν 44.000 από την αρχή του 2018 όταν ο αριθμός το 2015 άγγιζε το ένα εκατομμύριο άτομα.

Μέχρι πέρυσι, την κεντρική μεσογειακή οδό μέσω της Λιβύης και της Ιταλίας, προσέγγιζαν άτομα από τη Νιγηρία, τη Γουινέα και την Ακτή του Ελεφαντοστού. Ωστόσο μετά τη συμφωνίας της Ιταλίας με την Τρίπολη, η οδός αυτή δείχνει να μην επιλέγεται από τα κυκλώματα των δουλεμπόρων.

Την οδό Τουρκία- Ελλάδα γνωστή ως «ανατολικό μεσογειακό πέρασμα» προσεγγίζουν κυρίως από τη Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ, αλλά και αυτή δείχνει να εγκαταλείπεται.

Αντιθέτως η οδός Μαρόκο- Ισπανία η οποία είχε εγκαταλειφθεί το 2000 επανέρχεται. Την επιλέγουν Μαροκινοί, Αλγερινοί και από την Ακτή Ελεφαντοστού.

Μέσα στο 2018, 17.000 έφτασαν στην Ευρώπη μέσω Ισπανίας, 16.000 μέσω Ιταλίας και 13.000 μέσω Ελλάδας.

 

Είναι κυρίως οικογένειες

«Οι παράτυποι εισερχόμενοι μετανάστες στη χώρα μας στην πλειονότητα, στο 80% είναι οικογένειες», υπογραμμίζει στο Αθηναϊκό/ Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η αντιστράτηγος της ΕΛΑΣ Ζαχαρούλα Τσιριγώτη.

«Είναι οικογένειες με μικρά παιδιά που έχουν προσφυγικό προφίλ και εκ του αποτελέσματος των αιτημάτων ασύλου βλέπουμε ότι χαρακτηρίζονται ως πρόσφυγες. Δεν είναι εύκολο είναι δύσκολο», υπογραμμίζει η αντιστράτηγος και προσθέτει:

«Ο ανθρώπινος πόνος όταν κάποιος έρθει στη χώρα μας δεν σημαίνει ότι τον πόνο τον άφησε στην προηγούμενη χώρα που έφυγε. Από μία χώρα όπου ο πόλεμος είναι συνεχιζόμενος, καταστρέφονται περιουσίες χάνονται ανθρώπινες ζωές». Για την κ. Τσιριγώτη οι άνθρωποι αυτοί πρέπει να αφήσουν πίσω τούς φόβους τους και όσο δύσκολο είναι, να γίνει προσπάθεια να ενσωματωθούν καθώς οι περισσότεροι έχουν ανάγκη ακόμη και ψυχολογικής υποστήριξης.

Η συνεχιζόμενη άρνηση ωστόσο πολλών ευρωπαϊκών χωρών να υποδεχθούν πρόσφυγες και μετανάστες συνεχίζει να δημιουργεί σοβαρά προβλήματα. Στην Ελλάδα φαίνεται σε νησιά όπως στη Λέσβο. Η άρνηση αυτή πολλών ηγετών της ΕΕ «δεν συμβαδίζει με τις υποχρεώσεις για σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», υπογραμμίζει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης Ντούνια Μιγιάτοβιτς.

Άλλωστε η κατάσταση αυτή είναι που δημιούργησε στη Μόρια το αδιαχώρητο. Παράδειγμα, η γυναίκα από το Ιράκ που παρουσιάζεται στο Video. Έχει φτάσει με τον 16χρονο γιό της . Η οικογένεια προσπαθεί να σμίξει στο Βέλγιο αλλά από το 2015 η γραφειοκρατία της διαδικασίας τούς έχει εγκλωβίσει.

«Σύριοι, Ιρακινοί πρόσφυγες μένουμε εδώ. Οι Αρχές δεν μας αφήνουν να φύγουμε από το νησί. Είναι αδύνατο να φύγουμε», τονίζει ο νεαρός και η μητέρα του εξηγεί την κατάστασή της.

«Δεν υπήρχε θέση για μας μέσα στον καταυλισμό. Γι αυτό ήρθαμε έξω. Σε μια σκηνή έξω. Η σκηνή όμως έσπασε. Είχε πολύ αέρα».

Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι πρόσφυγες στη Μόρια βρίσκονται περισσότερο από ενάμιση χρόνο στη Λέσβο. Η Ντούνια Μιγιάτοβιτς παρατήρησε ότι «ο αριθμός είναι τριπλάσιος από τη δυναμικότητα του καταυλισμού».

«Αν δεν υπάρξει άμεση δράση με σκοπό τη μείωση του αριθμού και ειδικά για τα άτομα που πέρασαν από όλους τους ελέγχους και όλες τις διαδικασίες και οι γεωγραφικοί περιορισμοί ακυρώθηκαν θα αντιμετωπίσουμε περισσότερα προβλήματα.

Μίλησα στις τοπικές κοινωνίες μίλησα στον αντιδήμαρχο της Λέσβου και συζήτησα αυτά τα ζητήματα με πολύ ανοικτό και ειλικρινή τρόπο και υπάρχει ανάγκη να κοιτάξουμε αυτά τα προβλήματα. Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που θέλω να αναφέρω, η ανάγκη για δράση και όσο πιο σύντομα γίνεται» υπογραμμίζει η επίτροπος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Από την πλευρά του ο κ. Βίτσας σημειώνει ότι το πρόβλημα είναι μεγάλο αλλά πολλές φορές «δίνονται λάθος εντυπώσεις».

Πώς μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα υπαρχούσης κοινής δήλωσης ΕΕ- Τουρκίας αναρωτιέται ο υπουργός και σημειώνει:

«Μπορούμε να το λύσουμε και το εξήγησα και στους κατοίκους εκεί, επιταχύνοντας τις διαδικασίες της εξέτασης ασύλου, επιταχύνοντας τις διαδικασίες εξέτασης των ευάλωτων, έτσι ώστε με ολοκληρωμένο τρόπο να έχουνε τρεις διαδικασίες. Δηλαδή οι ευάλωτοι και αυτοί που παίρνουν άσυλο, να περνάνε στην ηπειρωτική Ελλάδα, αυτοί που δεν παίρνουν άσυλο, να επιστρέφονται με βάση την κοινή δήλωση στην Τουρκία, ή με άλλες διαδικασίες στις χώρες καταγωγής τους». Για τον Έλληνα υπουργό θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί και η εθελοντική επιστροφή στις χώρες καταγωγής τους.

 

Θα δείξει ο χρόνος αν είναι ιστορική η Σύνοδος

Τέλος ο κ. Βίτσας ερμηνεύοντας τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής υπογράμμισε ότι ο χρόνος θα δείξει αν είναι ιστορικές και πώς θα αποδώσουν και τόνισε χαρακτηριστικά στο Αθηναϊκό/ Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων:

«Το γεγονός ότι καταλήξαμε σε μια κοινή απόφαση που εμπεδώνει αυτήν τη λογική που προχωράει η ΕΕ και ταυτόχρονα με πολύ συγκεκριμένους τρόπους βάζει το ζήτημα της κοινής ευθύνης, αλλά συγχρόνως και της αλληλεγγύης όσον αφορά το προσφυγικό μεταναστευτικό είναι μεγάλη επιτυχία. Η Ελλάδα, σε αυτό το πλαίσιο έπαιξε πάρα πολύ σημαντικό ρόλο, και βεβαίως πρέπει να πω ότι στην αρχή αυτής της διαδικασίας, η Ελλάδα, η Σουηδία, η Ισπανία, η Γαλλία και η Γερμανία, Πορτογαλία ήταν η βάση που στήθηκε μία απόφαση, η οποία δεν μπορεί να πει κάποιος ότι είναι το τέλειο, ίσως να μην είναι και το καλό, αλλά είναι ικανοποιητικό και προχωράει μία σειρά πράγματα».