Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πώς μαθαίνουν οι ηθοποιοί τους ρόλους τους; Πώς καταφέρνουν να απομνημονεύουν ολόκληρες σελίδες, ατελείωτους διαλόγους και… να ανεβαίνουν κάθε βράδυ στη σκηνή του θεάτρου και να τα λένε… «νεράκι»;

Η καθηγήτρια ψυχολογίας στο κολέγιο Elmhurst στο Ιλινόις των ΗΠΑ, Helga Noice, αφιέρωσε περισσότερα από 20 χρόνια ερευνών για να δώσει μια απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα.

Τα συμπεράσματά της ίσως φανούν χρήσιμα -όχι μόνο στους ηθοποιούς που ήδη ξέρουν καλά πώς να το κάνουν- σε όσους χρειάζεται να απομνημονεύσουν κάτι.

Η πρώτη και πιο συναρπαστική ανακάλυψη της Noice είναι, όπως γράφει η Annie Murphy Paul στο creativitypost.com, ότι οι περισσότεροι ηθοποιοί δεν απομνημονεύουν τα λόγια τους, με την έννοια που καταλαβαίνουμε εμείς οι υπόλοιποι.

Αντίθετα, ξεκινούν διαβάζοντας το σενάριο ξανά και ξανά, αναζητώντας να βρουν αυτό που καλείται «διαγώνια γραμμή» -η αλυσίδα γεγονότων που οδηγεί από το ένα γεγονός στο άλλο μέσα στο έργο. «Αναζητούν σχεδόν σε κάθε πρόταση κάποιο στοιχείο που συνδέεται με τους χαρακτήρες, τις καταστάσεις ή τις σχέσεις που δημιουργούνται» εξηγεί η Noice, σχολιάζοντας τις μεθόδους που χρησιμοποιούν οι ηθοποιοί με τους οποίους έχει μιλήσει η ίδια όλο αυτό το διάστημα.

Αναζητούν να βρουν τις προθέσεις κάθε χαρακτήρα σε ένα έργο: γιατί κάνουν αυτό που κάνουν και ειδικά, γιατί λένε αυτό που λένε.

Οι ηθοποιοί μελετούν αυστηρά κάθε διάλογο, γιατί κάθε μία λέξη προσφέρει κάποιο στοιχείο/υπαινιγμό για τα κίνητρα και τις επιθυμίες του ομιλητή.

Καθώς αφιερώνουν τόσο μεγάλη προσοχή σε αυτή τη διαδικασία, καταφέρνουν και να απομνημονεύουν τα λόγια τους, προσθέτει η ίδια. «Σε καμία περίπτωση οι ηθοποιοί δεν προσπαθούν να απομνημονεύσουν τα λόγια τους απ’ ευθείας. Αντίθετα, προσπαθούν να κατανοήσουν γιατί ο συγκεκριμένος χαρακτήρας χρησιμοποιεί αυτές τις λέξεις για να εκφράσει αυτό που σκέφτεται».

Μία ακόμη τεχνική που χρησιμοποιούν οι ηθοποιοί για να θυμούνται τους ρόλους τους είναι η εξής: οι λέξεις πολλές φορές συνδέονται με συγκεκριμένες δράσεις επάνω στη σκηνή.

Στις πρόβες μελετώνται πολύ προσεκτικά οι κινήσεις των πρωταγωνιστών, με αποτέλεσμα τα λόγια τους να ταιριάζουν με τις ίδιες φυσικές κινήσεις, δημιουργώντας ένα είδος σωματική μνημονικής συσκευής.

Η Noice παρατήρησε, ότι αρκετούς μήνες μετά την τελευταία παράσταση κάθε έργου, οι ηθοποιοί θυμόντουσαν ολόκληρους διαλόγους που είχαν συνδεθεί με κάποια κίνηση επάνω στη σκηνή καλύτερα από τμήματα διαλόγων, που έλεγαν ενώ παρέμεναν σταθεροί σε ένα σημείο.

«Αυτά πρέπει να ισχύουν ταυτόχρονα: το τι λες με το τι κινήσεις κάνεις όταν το λες» της είχε πει ένας ηθοποιός. «Το ένα τρέφει το άλλο και καταφέρνεις να πεις τα λόγια σου, συγχρονίζοντας το λόγο με την κίνηση».

Επιπλέον, τα συναισθήματα που πρέπει να βγάλουν οι ηθοποιοί ενώ υποδύονται ένα ρόλο, βοηθούν στην αποτύπωση των λέξεων στη μνήμη τους.

Η ηθοποιία δεν είναι μια ξερή απαγγελία, αλλά μια επίκληση πραγματικών συναισθημάτων, τα οποία όταν βγαίνουν επάνω στη σκηνή είναι δύσκολο να αποχωριστούν από τα λόγια που τα συνοδεύουν.

Παρά το γεγονός, ότι οι αρχές/κανόνες αυτοί μετρήθηκαν με τη βοήθεια επαγγελματιών ηθοποιών και όχι γνωστικών ψυχολόγων, και οι τρεις -βαθιά επεξεργασία, φυσική κίνηση και συναισθηματικοί συνειρμοί- βρίσκουν ανταπόκριση στην επιστημονική βιβλιογραφία που υπάρχει σχετικά με τη λειτουργία της μνήμης.

Την επόμενη φορά που θα προσπαθήσετε να μάθετε κάτι «απ’ έξω», προσπαθήστε να θυμηθείτε αυτούς τους «κανόνες». Προσπαθήστε να βρείτε τρόπους για να ανακαλύψετε το «γιατί» και να συνδέσετε τις λέξεις με κινήσεις του σώματός σας και συναισθήματα.

Μάλλον αυτό που θα ακολουθήσει θα είναι το… χειροκρότημα!