Κάθε χρόνο, οι πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη αποτελούν για πολλούς μια περίοδος πένθους, καθώς θυμούνται το τι πέρασαν οι πρόγονοί τους το 1922. Φέτος το πένθος αυτό είναι πιο βαρύ, επειδή συμπληρώνονται 100 χρόνια από την καταστροφή της Σμύρνης, της πρωτεύουσας  της Ιωνίας, του μαργαριταριού της Ανατολής, του Παρισιού του Λεβάντε και πολλών άλλων ονομασιών που είχε κάποτε αυτή η ένδοξη πόλη.

Του Άγγελου Τζίτζιρα

Η Σμύρνη τότε ήταν μια μεγάλη και σημαντική οικονομικά, πολιτισμικά, πληθυσμιακά κλπ πόλη για ολόκληρη την Οθωμανική αυτοκρατορία. Ο λόγος είναι ότι αποτελείτο από ένα κράμα πολιτισμών, γλωσσών, θρησκειών, αντιλήψεων κλπ. Έλληνες, Τούρκοι, Αρμένιοι, Λεβαντίνοι και άλλοι δημιουργούσαν μια πόλη που είχε τα πάντα: επιχειρήσεις, εκπαιδευτικά ιδρύματα, νοσοκομεία, παζάρια, μια πόλη που μπορούσε να συνδυάσει αποτελεσματικά την Δύση με την Ανατολή, τον εκσυγχρονισμό της Ευρώπης με το «μυστήριο» της Μικράς Ασίας.

Πολλοί έχουν την δικιά τους πλούσια ιστορία να διηγηθούν από αυτά τα μέρη, από αυτές τις ένδοξες πόλεις της Μικράς Ασίας, οι οποίες σήμερα έχουν χάσει την αίγλη που τους πρόσφερε η διαφορετικότητα και το πολυπολιτισμικό περιβάλλον. Προσωπικά έχω τον προπάππου μου από το Αϊβαλί, έναν άνθρωπο που αναγκάστηκε να παρατήσει τα ελαιοτριβεία και το σπίτι του στο Αϊβαλί και να περάσει απέναντι στην Μυτιλήνη, σε μια χώρα  όπου για αυτόν ήταν ξένη και για έναν λαό που δεν τον ήθελε. Είναι σε όλους μας γνωστοί οι χυδαίοι και  απαράδεκτοι χαρακτηρισμοί των ντόπιων για όσους ήρθαν από την Μικρά Ασία και τον Πόντο με χειρότερη από αυτούς να αποτελεί το ‘’Τουρκόσπορος’’.

Βέβαια αυτοί οι ‘’Τουρκόσποροι’’ δεν το έβαλαν κάτω αλλά αγωνίστηκαν σκληρά, με τις γνώσεις που έφεραν από την παλιά τους πατρίδα στην καινούργια και συνέργησαν στο χτίσιμο μιας νέας Ελλάδα. Από τα τραγούδια και τις παραδόσεις τους έως την εργατιά τους κατάφεραν να ξαναχτίσουν όσα έχασαν στην Ανατολή,  και πέτυχαν πολλά. Μπόρεσαν να συνεισφέρουν στον εκσυγχρονισμό της χώρας, να συνδράμουν στη διαμόρφωση της σημερινής Αθήνα, Θεσσαλονίκης, Μυτιλήνης και άλλων πόλεων της χώρας και να αποδείξουν ότι η ζωή δεν τελειώνει όταν χάνεις τα πάντα.

Εκατό χρόνια μετά, είναι χρέος μας να θυμόμαστε την ιστορία μας, να συγχωρέσουμε όσους ευθύνονται για την καταστροφή και να επισκεφτούμε αυτά τα εδάφη ως ελάχιστο φόρο τιμής σε όσους χάθηκαν αλλά και σε όσους έχασαν τα πάντα και ήρθαν σε μια νέα χώρα για να ξεκινήσουν την ζωή τους από την αρχή. Και σε όσους

τελικά καταφέρουν να πάνε εκεί τους καλώ να έχουν στο μυαλό τους το ποίημα ‘’Ιθάκη’’ του Κωνσταντίνου Καβάφη:

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι να ‘ναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι

τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,

Μέλος της Γραμματείας του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής και φοιτητής στην Εισαγωγική Κατεύθυνση Μουσουλμανικών Σπουδών στο ΑΠΘ