Μα τόσο εύκολη είναι του βιβλίου η χαρά;

Χρόνια και καιρούς το συλλογίζομαι και ακόμα δεν το έχω κατανοήσει, δεν το έχω ερμηνεύσει. Στοχάζομαι ξανά και ξανά. Είναι φυσικό το όλο ζήτημα ή έχει υπερβατική προέλευση; Έχω την πηγή του μπροστά μου, μέσα στα χέρια μου και εν τούτοις το ερώτημα παραμένει.

Του Νίκου Τσούλια

Κάθε φορά που μπαίνουν βιβλία στο σπίτι μου μαγική εικόνα γεννιέται. Κάτι μετασχηματίζεται χωρίς να αντιλαμβάνομαι τι είναι αυτό… Αναρωτιέμαι. Μπορεί να είναι το καλωσόρισμα των ήδη υπαρχόντων βιβλίων μου ή μπορεί και όχι και να είναι κάτι μεταφυσικό που έρχεται από την πηγή του βιβλιοπωλείου, που σαν φωλιά των βιβλίων αποπνέει μια πνοή δημιουργικότητας για ευχάριστες στιγμές ή μπορεί να είναι κάτι εσωτερικό, κάποια της ψυχής μου αγαλλίαση που ζητάει μια όμορφη αφορμή και μόνο;

Μα το βιβλίο δεν είναι ένα φυσικό αντικείμενο; (Για να επανέλθω στο αρχικό ερώτημά μου). Πώς κάνει αυτό τον συναισθηματικό ξεσηκωμό, πώς αναταράσσει τον ψυχικό μου κόσμου, πώς έχει ήδη δημιουργήσει του πνεύματός μου την απόλαυση;

Ίσως το βιβλίο να είναι φυσικό αντικείμενο αλλά και να μην είναι! Το βιβλίο που κάθε φορά έχουμε στα χέρια μας δίνει απλά και μόνο ένα των αισθήσεών μας ερέθισμα και τίποτα άλλο. Αντίθετα, είναι προβολή ενός ολόκληρου αδιόρατου σύμπαντος. Γίνεται αφορμή για να ορμήσουν αυθόρμητα οι τόσες και τόσες κατακτήσεις του πνεύματος του ανθρώπου. Οι ατέλειωτες στιγμές των διαβασμάτων εκατομμυρίων και εκατομμυρίων ανθρώπων κρυφά ψυχανεμίσματα αποστέλλουν – και αν έχεις εκπαιδευτεί να διαισθάνεσαι των βιβλίων τις ανάσες, σε αγγίζουν τόσο εύκολα…

“Μόνο η φαντασία και η πίστη μπορούν να διαφοροποιήσουν από το σύνολό τους ορισμένα αντικείμενα, ορισμένα όντα και να δημιουργήσουν μιαν ατμόσφαιρα”, αφηγείται ο Μαρσέλ Προυστ στο πολύκροτο μυθιστόρημά του “Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο”. Και είναι η πίστη μου στις αξίες μου πολύ ισχυρή και η φαντασία μου ασύνορη και έτσι αρκούν κάποια στοιχεία κρυστάλλωσης για να μεταμορφωθεί ένα μέρος του γενικού και του αφηρημένου σε ειδικό και σε συγκεκριμένο και να κατασταλάξει στην εικόνα του βιβλίου – και την ίδια στιγμή να γίνει το βιβλίο ιδέα και φαντασίωση.

Μα και η χαρά είναι εύκολη. Αρκεί να έχεις διαπαιδαγωγήσει τον εαυτό σου στην άσκηση των απέραντων στοιχείων της Ομορφιάς της φύσης και της ιστορίας, της κοινωνίας και του ανθρώπου. Κυλάει η ζωή μας με τόσα και τόσα πράγματα και γεγονότα να υπάρχουν και να εκδηλώνονται δίπλα μας ή και μακριά μας και αν για λίγο για το καθένα αν στοχαστούμε, χίλιες δυο παραστάσεις γοητευτικές περιμένουν να τις ανακαλύψουμε αλλά και να τις δημιουργήσουμε. Γιατί η ανακάλυψη σύντροφος αχώριστος της δημιουργίας είναι.

Κάθε άγγιγμα ενός βιβλίο είναι άγγιγμα για πολλά άλλα της παρέας του. Έχεις αγγίξει την ίδια στιγμή βιβλία, που έχεις ήδη διαβάσει και σου άφησαν κάτι μέσα στη σκέψη σου. Κι ακόμα… Αγγίζεις και αυτά που έχεις κατά νου κάποια στιγμή να αγοράσεις. Το έχεις βαθιά συνειδητοποιήσει. Το βιβλίο είναι του φωτεινού μέρους κομμάτι, σημαντικό τμήμα της ιστορίας του ανθρώπου.

Είναι και κάτι άλλο – βιωματικό και βαθιά ριζωμένο. Το βιβλίο συνδέθηκε και συνδέεται με τον κόσμο των Γραμμάτων, με την καλλιέργεια της ελευθερίας του πνεύματος, που οδηγεί στην πρόοδο, στην πραγματική πρόοδο. Πώς μπορεί να μην είναι πηγή μόνιμης χαράς;