Η , ο άζυμος άρτος που δεσπόζει στο νηστίσιμο τραπέζι της , αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά εδέσματα της ημέρας. Η ιστορία της, βαθιά ριζωμένη στην παράδοση, αναδεικνύει τη λιτότητα και την πνευματικότητα που συνοδεύουν την έναρξη της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Η Καθαρά Δευτέρα, όπως μαρτυρά και το όνομά της, σηματοδοτεί την αρχή της καθαρής περιόδου νηστείας. Η ονομασία «Καθαρά» συνδέεται με τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές να καθαρίζουν τα μαγειρικά σκεύη με ζεστό νερό και στάχτη, απομακρύνοντας κάθε ίχνος από τα λιπαρά φαγητά της Αποκριάς.

Δείτε

Τα σκεύη κρεμιούνταν στις θέσεις τους και παρέμεναν αχρησιμοποίητα μέχρι το τέλος της νηστείας, συμβολίζοντας την έναρξη μιας περιόδου πνευματικής και σωματικής κάθαρσης. Η ημέρα αυτή, λοιπόν, αποτελεί ένα κάλεσμα για ανανέωση, εγκράτεια και προετοιμασία για το Πάσχα.

Η λαγάνα, ως άζυμος άρτος, ενσαρκώνει αυτή την ιδέα της καθαρότητας. Χωρίς προζύμι και ψίχα, αποτελεί το πιο λιτό ψωμί, επιλέγεται δε αντί του κανονικού ψωμιού, ως ένδειξη απόλυτης νηστείας. Η απλότητα της λαγάνας αντικατοπτρίζει το πνεύμα της ημέρας, που καλεί τους πιστούς να απομακρυνθούν από κάθε περιττή πολυτέλεια και να επικεντρωθούν στη νηστεία και την πνευματική προετοιμασία.

Καθαρά Δευτέρα: Γιατί λέγεται έτσι και γιατί τρώμε λαγάνα

Η ιστορία της λαγάνας είναι μακρά και ενσωματώνεται στην ελληνική διατροφική παράδοση. Ο Αριστοφάνης, στις «Εκκλησιάζουσες», αναφέρει «Λαγάνα πέττεται», ενώ ο Οράτιος την περιγράφει ως «το γλύκισμα των φτωχών». Παρά τις αλλαγές των εποχών, το έθιμο παραμένει ζωντανό. Την Καθαρά Δευτέρα, οι αρτοποιοί παρασκευάζουν τραγανές, σουσαμένιες λαγάνες, που συνοδεύουν τα νηστίσιμα εδέσματα όπως χαλβάς, ταραμάς και ελιές, κάνοντάς την αναπόσπαστο μέρος του νηστίσιμου τραπεζιού.

Δείτε

Η λαγάνα δεν είναι απλώς ένα έδεσμα· είναι ένα σύμβολο της ημέρας που υπενθυμίζει την πνευματική διάσταση της νηστείας. Με τη λιτότητα και την ιδιαίτερη γεύση της, μας καλεί να σεβαστούμε τις παραδόσεις και να ακολουθήσουμε το πνεύμα της εγκράτειας και της πνευματικότητας, διατηρώντας ζωντανές τις μυρωδιές και τις μνήμες της Σαρακοστής. Οι αρτοποιοί της γειτονιάς, πιστοί στις παραδόσεις, συμβάλλουν στη διατήρηση αυτού του εθίμου, προσφέροντάς μας την ευκαιρία να βιώσουμε τη Σαρακοστή με όλες τις αισθήσεις μας.