Πολύ συχνά τα παιδιά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ορθογραφία των λέξεων, διότι αγνοούν κάποιους απλούς κανόνες.


Μερικοί πρακτικοί κανόνες που θα βοηθήσουν στο να αποφύγουμε συχνά λάθη σε λέξεις που χρησιμοποιούμε καθημερινά:

Οι αριθμοί 1-20 γράφονται με μια λέξη, π.χ. έντεκα, δεκαεφτά, αλλά οι αριθμοί από το 21 και πάνω γράφονται με δύο λέξεις, π.χ. είκοσι ένα, πενήντα έξι.

Οι λέξεις «εννιά», «εννιακόσια» και «εννιακοσιοστός» γράφονται με νν, αλλά οι λέξεις «ενενήντα», «ένατος» και «ενενηκοστός» γράφονται με ν.

Λέμε «τρία δώρα», άρα «τριάμισι δώρα» και «τρεις ώρες», άρα «τρεισήμισι» ώρες.

Η λέξη «τι» δεν τονίζεται, γιατί είναι μονοσύλλαβη.

Το ίδιο ισχύει και για τις λέξεις «ποιος», «ποια», «ποιο».

Η λέξη βράδυ είναι εξαίρεση του κανόνα ότι τα ουδέτερα γράφονται με –ι, και γράφεται με –υ, αλλά οι λέξεις βραδιά, βράδια, βραδιάζει, βραδινός γράφονται με –ι.

Αυτό δεν ισχύει για τις υπόλοιπες εξαιρέσεις των ουδετέρων σε –ι, δηλ. στάχυ – στάχυα, δάκρυ – δάκρυα κτλ.

Όταν ενώνουμε δύο λέξεις απλές για να φτιάξουμε μια σύνθετη, το συνδετικό φωνήεν είναι ο, αλλά τα σύνθετα της λέξης «όροφος» γράφονται με ω, δηλαδή «διώροφος», «τριώροφος» κτλ.

Οι λέξεις «ανεξαρτήτως» και «επικεφαλής» είναι επιρρήματα και άρα δεν κλίνονται, π.χ. Αυτό είναι απόφαση του επικεφαλής.

Η σωστή φράση είναι «στο πλαίσιο» και όχι «στα πλαίσια».

Οι λέξεις που έχουν ως β’ συνθετικό τη λέξη «νους», γράφονται με οι, π.χ. πρόνοια, ομόνοια.

Οι φράσεις «κατ΄ αρχήν» και «κατ΄ αρχάς» δεν έχουν την ίδια σημασία. Το «κατ΄ αρχήν» σημαίνει «στα βασικά σημεία» και το «κατ΄ αρχάς» έχει την έννοια του «αρχικά, πρώτα πρώτα».

Οι λέξεις «μέθοδος» και «ψήφος» είναι θηλυκές.

Η οριστική έγκλιση παίρνει αύξηση στους ιστορικούς χρόνους, π.χ. επαναλαμβάνω à επανέλαβα.

Η προστακτική έγκλιση όμως δεν παίρνει αύξηση, π.χ. Επανάλαβε!

Τα περισσότερα χωρ- γράφονται με ω, π.χ. χωριό, χωρίζω, με βασικές εξαιρέσεις τις λέξεις «χορός», «χόρτο», «χορταίνω».

Η λέξη «μέσα» μπορεί να μετατραπεί σε «μες», όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από «σ».

Το «δυσ-» με υ φανερώνει ότι κάτι είναι δύσκολο ή κακό, π.χ. δυσκίνητος, δυστυχία, ενώ το «δισ-» με ι έχει σχέση με τον αριθμό 2, π.χ. δισύλλαβος, δίκυκλο.

Οι λέξεις «σαν» και «ως» δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν η μια στη θέση της άλλης. Το «σαν» χρησιμοποιείται για να κάνει παρομοίωση και το «ως» για να αποδώσει μια πραγματική ιδιότητα.

Το ρήμα «βάλλω» και τα σύνθετά του, π.χ. αναβάλλω, καταβάλλω, γράφονται με λλ, ενώ τα παράγωγα ουσιαστικά του με λ, π.χ. αναβολή, καταβολή.

  Πλακίδα Έλλενα, Ειδικός Παιδαγωγός