Έχεις ποτέ σηκωθεί από τον καναπέ, περπατήσει μέχρι την κουζίνα ή το υπνοδωμάτιο, μόνο και μόνο για να σταθείς μπερδεμένος, αναρωτώμενος γιατί βρέθηκες εκεί; Αυτό το φαινόμενο είναι κάτι που όλοι έχουμε ζήσει, και δεν είναι απλά ένα στιγμιαίο κενό μνήμης. Στην πραγματικότητα, οι επιστήμονες έχουν μελετήσει αυτό το παράδοξο και έχουν βρει ότι σχετίζεται με τον τρόπο που ο εγκέφαλός μας οργανώνει τις πληροφορίες.
Δείτε Σεισμός: Τι είναι το βουητό που ακούγεται στις Κυκλάδες – Πού έχει καταγραφεί
Οι ψυχολόγοι αποκαλούν αυτή τη νοητική δυσλειτουργία «φαινόμενο της πόρτας» (doorway effect). Με απλά λόγια, όταν περνάμε από μία πόρτα ή αλλάζουμε φυσικό χώρο, ο εγκέφαλός μας φαίνεται να αντιμετωπίζει αυτή τη μετάβαση ως ένα φυσικό όριο μεταξύ διαφορετικών σεναρίων. Αυτό σημαίνει ότι «αποθηκεύει» ό,τι σκεφτόμασταν πριν και προετοιμάζεται να δεχτεί νέες πληροφορίες. Ωστόσο, αυτό μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια της προηγούμενης σκέψης μας.
Έρευνα από το Πανεπιστήμιο Notre Dame στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξε ότι οι συμμετέχοντες που περνούσαν μέσα από μια πόρτα είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να ξεχάσουν τι έκαναν ή τι ήθελαν να κάνουν, σε σύγκριση με εκείνους που έμεναν στο ίδιο δωμάτιο. Η ίδια διαδικασία δεν φάνηκε να εξαρτάται από το αν οι άνθρωποι είχαν περπατήσει την ίδια απόσταση – η ίδια η αλλαγή του χώρου ήταν αυτή που προκαλούσε το μπλοκάρισμα της μνήμης.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος οργανώνει τις εμπειρίες σε «επεισόδια», κάτι σαν σκηνές μιας ταινίας. Όταν αλλάζουμε περιβάλλον, δημιουργείται μια «νοητική τομή» που χωρίζει το προηγούμενο επεισόδιο από το επόμενο. Αυτό μας βοηθά να διαχειριζόμαστε τις πληροφορίες καλύτερα, αλλά έχει και το μειονέκτημα να σβήνει τις σκέψεις που δεν έχουν ακόμα αποθηκευτεί στη μνήμη μας.
Αν και το «φαινόμενο της πόρτας» είναι φυσιολογικό και αναπόφευκτο σε κάποιο βαθμό, υπάρχουν τρόποι να το αντιμετωπίσουμε. Πριν αλλάξουμε δωμάτιο, είναι χρήσιμο να επαναλάβουμε δυνατά ή νοητά αυτό που θέλουμε να κάνουμε, ώστε η πληροφορία να αποτυπωθεί καλύτερα στη μνήμη.
Επίσης, μπορούμε να δημιουργήσουμε συνειρμούς, συνδέοντας τη σκέψη μας με μια κίνηση, μια εικόνα ή ένα αντικείμενο, κάτι που βοηθά την ανάκληση της μνήμης. Πολλοί άνθρωποι αναφέρουν ότι όταν επιστρέφουν στο δωμάτιο όπου είχαν την αρχική σκέψη, αυτή επανέρχεται στη μνήμη τους, δείχνοντας πόσο στενά συνδέεται η σκέψη με το περιβάλλον όπου δημιουργήθηκε.
Δείτε Γιατί τα παιδιά αποφεύγουν τα μπουφάν – Κρυώνουν λιγότερο; Πώς να το αντιμετωπίσω
Το γεγονός ότι ξεχνάμε τι θέλαμε να κάνουμε όταν αλλάζουμε δωμάτιο δεν σημαίνει ότι χάνουμε τη μνήμη μας ή ότι υπάρχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα στον εγκέφαλό μας. Αντίθετα, είναι μια φυσική λειτουργία που μας βοηθά να οργανώνουμε καλύτερα τις πληροφορίες της καθημερινότητάς μας. Την επόμενη φορά που θα βρεθείς στο μέσο ενός δωματίου χωρίς να θυμάσαι γιατί πήγες εκεί, μην ανησυχήσεις. Απλώς ο εγκέφαλός σου έκανε μια μικρή «επανεκκίνηση»!
Ακολουθείστε το iPaidia στο Google News