Το Ίντερνετ αποτελεί την απόλυτη δημόσια σφαίρα, ειδικά μετά την άνοδο των social media. Κάτι που ανεβαίνει στο Διαδίκτυο διαδίδεται ταχύτατα- και αυτό, όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, αποτελεί πολύ συχνά «δίκοπο μαχαίρι», καθώς σε περίπτωση που η «είδηση» είναι λάθος ή εσκεμμένα ψευδής (hoax-φάρσα) και «γίνει viral», τότε είναι πολύ εύκολο να παρασυρθεί κάποιος και να αναπαράγει με τη σειρά του. Ειδικά το φαινόμενο της διάδοσης φωτογραφιών με «αποκαλυπτικές» λεζάντες έχει εξελιχθεί σε πραγματική «επιδημία» παραπληροφόρησης, καθώς πολύ συχνά είναι παραπλανητικές- ειδικά σε ζητήματα που γίνονται αντικείμενα έντονης αντιπαράθεσης, όπως για παράδειγμα η μεταναστευτική κρίση.
Η «επιβεβαίωση» μιας τέτοιας «είδησης» προϋποθέτει να δαπανήσει κάποιος κάποιο χρόνο, είτε είναι, είτε δεν είναι επαγγελματίας του χώρου της ενημέρωσης. Για τη μείωση του απαιτούμενου χρόνου, το παραθέτει μια λίστα με έξι σχετικά εύκολους τρόπους για να διαπιστώσει κανείς εάν το δημοσίευμα που διάβασε είναι αληθές ή παραπλανητικό.

  • -Reverse Image Search: Δυνατό μέσω υπηρεσιών ή το , για να διαπιστωθεί εάν η «αποκαλυπτική» φωτογραφία που είδατε είναι όντως «φρέσκια» ή αν πρόκειται για κάτι που αναπαράγεται τακτικά, για διάφορους σκοπούς.
  • -YouTube DataViewer: Όταν βλέπετε ένα viral βίντεο στο YouTube, είναι σημαντικό να έχει κανείς το νου του σε «scrapes», δηλαδή παλιά βίντεο τα οποία έχουν κατεβαστεί από το YouTube και στη συνέχεια ανεβεί ξανά από κάποιον που ισχυρίζεται ψευδώς ότι ήταν αυτόπτης μάρτυρας, ή ότι απεικονίζει ένα νέο γεγονός. Η Διεθνής Αμνησία έχει ένα ειδικό εργαλείο, το . Μόλις εισάγετε το URL του βίντεο, το εργαλείο αυτό θα «εξάγει» τον χρόνο upload και όλα τα σχετικά thumbnail images. Τα δεδομένα αυτά επιτρέπουν αναζήτηση για το πρώτο upload του. Εάν διαπιστωθεί ότι χρονικά αυτό τοποθετείται πολύ πίσω, τότε σημαίνει ότι πρόκειται για κάτι που απλά ανέβηκε ξανά.
  • – Φωτογραφίες, βίντεο και audio που έχουν τραβηχτεί με ψηφιακές κάμερες και smartphones περιέχουν δεδομένα EXID (Exchangeable Image File), δηλαδή μεταδεδομένα (metadata) για την κάμερα που χρησιμοποιήθηκε και την ημερομηνία, ώρα και μέρος που παρήχθη η εικόνα. Οι πληροφορίες αυτές μπορεί να είναι πολύ χρήσιμες εάν το υλικό είναι «ύποπτο». Το συγκεκριμένο εργαλείο επιτρέπει την εξέταση αυτών των δεδομένων.
  • –: Πρόκειται για ένα εργαλείο που χρησιμοποιεί ELA (error level analysis) για τον εντοπισμό σημείων μιας εικόνας που μπορεί να έχουν αποτελέσει αντικείμενα επεξεργασίας με Photoshop. Το εργαλείο αυτό επιτρέπει την εισαγωγή του URL ή το ανέβασμα μιας εικόνας και την υπόδειξη «ύποπτων» σημείων.
  • –: Μια «computational knowledge engine» η οποία επιτρέπει τον έλεγχο των καιρικών συνθηκών σε ένα συγκεκριμένο μέρος, μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
  • -Online χάρτες: , , – είναι δυνατή η διασταύρωση/ έλεγχος μιας περιοχής που υποτίθεται ότι απεικονίζεται σε μια εικόνα, για να μπορέσει ο ερευνητής να καταλάβει εάν όντως μοιάζει όπως φαίνεται στη φωτογραφία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Πρόγραμμα Πανελληνίων 2025