Σε πρόσφατη ανακοίνωσή του, ο Αμερικανικός Σύνδεσμος Διαίτολόγων (ADA) επεσήμανε ότι ενώ η υγεία των παιδιών στις ΗΠΑ έχει βελτιωθεί τις τελευτείες τρεις δεκαετίες ο αριθμός των υπέρβαρων παιδιών έχει διπλασιαστεί και φτάνει τα 4,7 εκατομμύρια. Στη χώρα μας επίσης επισημαίνεται η ανησυχητική αύξη ση της παιδικής παχυσαρκίας.
Γιατί παχαίνουν τα παιδιά;
Καταρχήν τα παιδιά σήμερα δεν κινούνται όσο παλαιότερα. Η έλλειψη κίνησης οφείλεται σε πολλούς λόγους, όπως οι ώρες που περνούν μπροστά στην τηλεόραση και το βίντεο, η περιορισμένη φυσική δραστηριότητα στο σχολείο, και η έλλειψη χώρων -και ασφάλειας σε αυτούς- για κίνηση και παιχνίδι. Η προτίμηση των παιδιών για θερμιδογόνα σνακς και φαγητά φαστ φουντ, η υπερκατανάλωση ανθρακούχων αναψυκτικών και η έλλειψη χρόνου των γονιών για να ετοιμάσουν θρεπτικά και υγιεινά γεύματα συντελούν στην παιδική παχυσαρκία.

Φταίει και η τηλεόραση….
Σύγχρονες επιστημονικές έρευνες τονίζουν ότι η καλύτερη πρόβλεψη για το αν ένα παιδί θα εμφανίσει παχυσαρκία είναι το πόσο πολύ τηλεόραση βλέπει. Τα παιδιά τρώνε περισσότερο όσο είναι καθηλωμένα μπροστά στην τηλεόραση και προτιμούν ότι διαφημίζεται, που σηνήθως έχει πολύ ζάχαρη και λίπος και είναι παχεντικό. Ομως, σχεδόν όλοι όσοι εμφανίζονται στην τηλεόραση είναι αδύνατοι, οπότε το μήνυμα που φαίνεται να περνάει είναι «μπορείτε να τρώτε και να παραμείνετε αδύνατοι».
Πρόσφατα έχουν αρχίσει και μελέτες πάνω στο μεταβολισμό των παιδιών ενόσο βλέπουν τηλεόραση. Σε μια έρευνα σε ένα 12χρονο αγόρι την ώρα που έβλεπε τηλεόραση βρέθηκε ότι ο μεταβολισμός του είχε πέσει στο επίπεδο που βρίσκεται όταν κανείς είναι σε ύπνωση.

Τα παιδιά που μαθαίνουν στην καθιστική ζωή γίνονται ενήλικες που προτιμούν την καθιστική ζωή.
Το αμερικανικό Προεδρικό Συμβούλιο της Φυσικής Υγείας και των Σπορ ανακοίνωσε ότι η σωματική άσκηση μειώνεται καθώς τα παιδία μεγαλώνουν σε ηλικία και πηγαίνουν σε μεγαλύτερη τάξη. Από την άλλη, έρευνες δείχνουν ότι τα νεαρά κορίτσια που συμμετέχουν στο μάθημα της γυμναστικής στο σχολείο, έχουν περισσότερες πιθανότητες να συνεχίσουν την άσκηση και στην ενίληκη ζωή τους.

Μικρά μυστικά της σωστής διατροφής
Οι απλές και εφικτές συμβουλές για τους γονείς, που συνήθως ζητούν μιά γρήγορη και εύκολη λύση, είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος, σύμφωνα με τη Frances Berg, που ειδικεύεται σε θέματα δίαιτας και φαγητού. «Το να τρώμε καλά δε σημαίνει ότι σταματάμε να τρώμε τα φαγητά που μας αρέσουν», τονίζει. Συνεχίζει λέγοντας ότι το μυστικό της σωστής διατροφής βρίσκεται στο να διαλέγουμε από μια ευρύτερη γκάμα φαγητών που μας αρέσουν. Οταν τα παιδιά τρώνε κανονικά –δηλαδή τρία γεύματα την ημέρα και κάποιο σνακ- δεν κινδυνεύουν να αποκτήσουν πρόβλημα κιλών ή δεισλειτουργία στην όρεξη και το φαγητό τους. Είναι σημαντικό για τους γονείς να αποτρέπουν τα παιδιά τους από δίαιτες (όταν δεν υπάρχει λόγος και το κάνουν με την ελπίδα ότι θα μοιάσουν σε κάποιο από τα είδωλά τους).
Βέβαια, και η κληρονομικότητα παίζει ρόλο, έτσι, οι παχύρακοι γονείς τείνουν να έχουν και παχύσαρκα παιδιά. Οτι αυτή η συσχέτιση είναι γενετική και όχι απλά περιβαλλοντική έχει καταδειχτεί σε μια έρευνα υιοθετημένων παιδιών στη Δανία –μία χώρα με πολύ καλά αρχεία τόσο των βιολογικών όσο και των θετών γονιών-, με μια έντονη τάση να εμφανίζεται παιδική παχυσαρκία στα παιδιά των οποίων οι βιολογικοί γονείς ήταν παχύραρκοι ενώ οι θετοί γονείς δεν ήταν.

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που απασχολούν συχνά τους γονείς

Ε: Είναι φυσιολογικό που η τρίχρονη κόρη μου αναρωτιέται γιατί η κοιλιά της είναι φουσκωτή σε σχέση με την πεντάχρονη αδερφή της και θέλει να κάνει δίαιτα;

Α: Η ερώτησή σας έχει δύο σκέλη. Από τη μια πλευρά, είναι φυσικό το ότι η κόρη σας έχει παρατηρήσει αυτή τη φυσιολογική διαφορά σε σχέση με την αδερφή της, καθότι βρίσκεται σε μια ηλικία που τα παιδιά προσέχουν φυσιολογικές και ανατομικές διαφορές. Από την άλλη πλευρά, είναι πολύ μικρή για να θέλει να κάνει δίαιτα καθαρά για αισθητικούς λόγους. Μία συζήτηση για τις διαφορές στη σωματική διάπλαση, η διαβεβαίωση ότι τα περισσότερα παιδάκια περνούν από το «στάδιο της φουσκωτής κοιλίτσας» και το ζωντανό παράδειγμα ότι η αδερφή της και εσείς δεν την έχετε, είναι αρκετό για να διαλύσει τις ανησυχίες της κόρης σας.

Ε: Θέλω να βοηθήσω τον πεντάχρονο γιό μου να αποκτήσει καλές διατροφικές συνήθειες, δηλαδή να επιλέγει υγιεινά σνακς αντί να προτιμάει όπως τώρα πατατάκια, γαριδάκια, κλπ. Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να το πετύχω αυτό;

Α: Ο καλύτερος τρόπος είναι να εμφυσήσετε στο γιό σας την πεποίθηση ότι η υγιεινή διατροφή είναι και νόστιμη και καλή για τον οργανισμό. Μην ξεκινήσετε με δραστικά μέτρα, όπως να αντικαταστήσετε τα πατατάκια με κομμάτια μήλου από τη μια μέρα στην άλλη, γιατί αυτό θα φανεί περισσότερο σαν τιμωρία. Το κλειδί είναι η σταδιακή εισαγωγή υγιεινών τροφών στη διατροφή του παιδιού. Ετσι, μαζί με τη σοκολάτα (που δεν θα πρέπει να τη στερηθεί εντελώς) καλό θα είναι να έχει και λίγο φρούτο. Δοκιμάζοντας νέα προιόντα και ανακαλύπτοντας νέες γεύσεις με σταδιακό τρόπο στην κατεύθυνση που σας ενδιαφέρει θα βοηθήσει στη διαμόρφωση νέων διατροφικών συνηθειών.

Ο δεκάλογος των καλών διατροφικών συνηθειών

Δώστε το καλό παράδειγμα στο παιδί: με αυτά που τρώτε εσείς και αυτά που βάζετε στα ντουλάπια, το ψυγείο και το τραπέζι σας!

2. Πάρτε το παιδί μαζί σας στα ψώνια και συζητήστε για υγιεινές επιλογές. Αφήστε το να διαλέξει υγιεινά.

3. Παν μέτρον άριστον! Μην τα απαγορεύσετε όλα, αφήστε όλες τις επιλογές ανοιχτές με μέτρο και αραιή συχνότητα. Προσοχή! Δεν εννοούμε να δώστε τσιπς με μέτρο, στη συνέχεια αναψυκτικό με μέτρο, μετά τούρτα με μέτρο και μετά παγωτό με μέτρο…

4. Η ώρα του φαγητού είναι σημαντική. Καθίστε οικογενειακώς στο τραπέζι, δημιουργήστε συνήθειες γύρω από το φαγητό, πχ συζήτηση για τη μέρα του κάθε μέλους της οικογένειας.

5. Δώστε στο παιδί να δοκιμάσει. Μην τα παρατήσετε με το πρώτο «δε μου αρέσει», αλλά ούτε και να υποχρεώσετε το παιδί να φάει κάτι με το ζόρι. Συζητήστε για το πόσο σημαντικό είναι να δοκιμάζει τουλάχιστον μια μπουκιά από κάθε τι καινούργιο. Οι έρευνες λένε ότι κατά μέσο όρο χρειάζεται 10-12 προσπάθειες για να δοκιμάσει το παιδί να φάει ένα καινούργιο φαγητό.

6. Αποφύγετε τα κατεψυγμένα παιδικά γεύματα και τις επεξεργασμένες τροφές σε πακέτο.

7. Μη χρησιμοποιείτε το φαγητό ως ανταμοιβή, παρηγοριά ή τιμωρία για το παιδί.

8. Αφήστε το παιδί να βοηθήσει στην κουζίνα και τη μαγειρική.

9. Να θυμάστε την αξία του καλού πρωινού, για μικρούς και μεγάλους!

10. Να αγαπάτε και να αποδέχεστε το παιδί σας όπως είναι! Μη συζητάτε διαρκώς για το βάρος του παιδιού, τα κιλά ή το σχήμα σώματός του.