«Αυγή»: Στο Μουσείο της Ακρόπολης το πρόσωπο του κοριτσιού που έζησε πριν 9.000 χρόνια

Πώς θα αισθανόταν ένα 18χρονο κορίτσι που έζησε πριν από 9.000 χρόνια στη Θεσσαλία αν «ταξίδευε» στο σήμερα; Δεν μάθουμε ποτέ, σε αντίθεση με την αντίστροφη ερώτηση (τι σκέψεις και συναισθήματα θα μας δημιουργούσε μια τέτοια «συνάντηση»;), που απαντήθηκε σήμερα το βράδυ (19/1) στο αμφιθέατρο του Μουσείου Ακρόπολης, με την αποκάλυψη της «Αυγής»: Του αναπλασμένου προσώπου από το κρανίο της κοπέλας, που μαζί με τον σκελετό της, εντοπίστηκε το 1993 στο Σπήλαιο της Θεόπετρας.

Η αποκάλυψη του προσώπου έγινε στο τέλος της ημερίδας «Η Αυγή στην αυγή του πολιτισμού», κατά τη διάρκεια της οποίας πραγματοποιήθηκαν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες ανακοινώσεις από ομιλητές που κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών γνώσεων, από την αρχαιολογία, την ιστορία της τέχνης και την αρχιτεκτονική ως την οικονομία, το δίκαιο, την ψυχολογία και την αστρονομία, αλλά και από ειδικούς που αναφέρθηκαν στην προϊστορική γαστρονομία, στην ενδυμασία, ακόμα και στην αισθητική.

Η «Αυγή» είναι το δεύτερο δημιούργημα του Ορθοδοντικού Μανώλη Παπαγρηγοράκη, επίκουρου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, μετά την ανάπλαση το 2010 του προσώπου της Μύρτιδας, του 11χρονου κοριτσιού που έζησε και πέθανε από τυφοειδή πυρετό στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ., διανύοντας ωστόσο μια πολύ πετυχημένη σύγχρονη διαδρομή: Ονομάστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη «Φίλη των Στόχων της Χιλιετίας» στο πλαίσιο της παγκόσμιας ενημερωτικής εκστρατείας του οργανισμού για την αντιμετώπιση της φτώχειας, ενώ σχολικά εγχειρίδια με το πρόσωπό της κυκλοφορούν ως και στην Αυστραλία.

«Η χαρά μου είναι μεγάλη που σήμερα μαζί με τους φίλους και τους συνεργάτες μου παρουσιάζουμε τη δεύτερη ανάπλαση του αρχαίου προσώπου», είπε κατά την έναρξη της ημερίδας ο κ. Παπαγρηγοράκης, αναγγέλλοντας συγχρόνως ένα ευχάριστο νέο: «Φαίνεται ότι το Μουσείο Ακρόπολης γεννά όμορφες ειδήσεις. Τα Ελληνικά Ταχυδρομεία εκδίδουν στις 15 Φεβρουαρίου γραμματόσημο με τη ‘Φίλη της Χιλιετίας’ του ΟΗΕ, τη Μύρτιδα. Εύχομαι η νέα κόρη, η Αυγή, να έχει την ίδια τύχη», σημείωσε καλώντας το κοινό, που είχε κατακλύσει κυριολεκτικά το αμφιθέατρο, να παρακολουθήσει το «ταξίδι» της αναζήτησης και της έρευνας, όπως αυτές παρουσιάστηκαν από τους ομιλητές.

«Σε περιόδους πολύ μακρινές ή ως προς κοινωνικά στρώματα τα οποία δεν είναι εύκολα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, έχουμε μεγάλα κενά. Εκεί, βρήκατε μια καίρια θέση δραστηριότητας και με την επιστημονική σας ικανότητα κατορθώσατε ένα μικρό ‘θαύμα’: Να ανασταίνετε ανθρώπους, να μας τους φέρνετε κοντύτερα και να μας δίνετε μια πιο συγκεκριμένη παράσταση δεδομένων όπως δεν την είχαμε πετύχει παλιότερα», ανέφερε μεταξύ άλλων στον χαιρετισμό του ο αναπληρωτής πρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Διεθνών Σχέσεων του ΕΚΠΑ, καθηγητής Κωνσταντίνος Μπουραζέλης, αναφερόμενος στον κ. Παπαγρηγοράκη.

«Το Πανεπιστήμιο του Πειραιά έθεσε με μεγάλη χαρά υπό την αιγίδα του τη σημερινή εκδήλωση. Παρά το γεγονός ότι το Πανεπιστήμιο μας δεν θεραπεύει το συγκεκριμένο επιστημονικό αντικείμενο με τη στενή έννοια, σήμερα οι επιστήμες διασταυρώνονται, αλληλοσυμπληρώνονται και προχωρούν συνεργατικά, ανοίγοντας νέους δρόμους. Στην περίπτωση της Μύρτιδας και της Αυγής έχουμε μια άψογη σύμπραξη της επιστήμης και της τέχνης, κάτι πρωτοποριακό και όχι τόσο συνηθισμένο», δήλωσε μεταξύ άλλων στη δική του προσφώνηση ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Πειραιά, καθηγητής ‘Αγγελος Κότιος.

Πρώτη ομιλήτρια της ημερίδας ήταν η Νίνα Κυπαρίσση-Αποστολίκα, Δρ. Προϊστορικής Αρχαιολογίας, διευθύντρια των ανασκαφών του Σπηλαίου Θεόπετρας και επίτιμη διευθύντρια της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας του ΥΠΠΟ. Τίτλος ομιλίας της «Η πρώτη βεβαιωμένη “παρουσία” μεσολιθικού ανθρώπου στη Θεσσαλία, 9.000 χρόνια μετά», κατά την οποία έδωσε πολύτιμες πληροφορίες για το Σπήλαιο και την ταφή της «Αυγής», αλλά και για την περίοδο που έζησε, τη Μεσολιθική (περίπου 9000-6700 π. Χ.), η οποία, όπως πληροφόρησε η αρχαιολόγος, είναι ελάχιστα εντοπισμένη στον ελληνικό χώρο.

«Το όνομά της αποδίδει ακριβώς την αυγή του σημερινού πολιτισμού», δήλωσε η κ. Κυπαρίσση για το κορίτσι του μακρινού παρελθόντος, για την οποία οι μελέτες έδειξαν ότι ήταν ηλικίας 18 ως το πολύ 25 χρονών, είχε ύψος 1,57 μ., με ήπιες αλλοιώσεις από επεισόδια φλεγμονής, πιθανόν αναιμία ή και σκορβούτο, αλλά και αξιοσημείωτο προγναθισμό. Από τα οστά έχει χρονολογηθεί περίπου στο 8070 π. Χ. «Το Σπήλαιο της Θεόπετρας παραμένει ακόμα η μόνη προς το παρόν μεσολιθική θέση στη Θεσσαλία, όμως αποκλείεται να μην κυκλοφορούσε ο ίδιος και άλλος πληθυσμός σε άλλες θέσεις και να μην βρεθούν στο μέλλον και άλλες εγκαταστάσεις σε σπήλαια ή όχι», συμπλήρωσε η επίτιμη διευθύντρια.

‘Αλλοι ομιλητές ήταν οι Σοφοκλής Σωτηρίου, φυσικός (τίτλος ομιλίας «Από τον ουρανό της Αυγής …στον ουρανό του σήμερα… και του αύριο»), Παναγιώτης Τούλας, νευροακτινολόγος («Η ιατρική σκέψη τότε …στην ιατρική σκέψη σήμερα»), Κωσταντίνος Χριστοδούλου, καθηγητής Νομικής («Η προϊστορική αυγή του δικαίου», Θεοφάνης Μπομπότης, αρχιτέκτων («Κατοικία, κύτταρο κοινωνικού ιστού»), Νίκος Φίλιππας, καθηγητής Χρηματοοικονομικής Διοικητικής, («Η Οικονομία από την Μεσολιθική Εποχή στην εποχή των Κρυπτονομισμάτων και των Robots»), Παναγιώτης – Εμμανουήλ Ταβανιώτης, αρχιτέκτων («Πρόσωπο-απρόσωπο»), Δημήτρης Δικαίος, καθηγητής Ιατρικής («Διακόσμηση του Σώματος. Τέχνη και Πολιτισμός. Το περιδέραιο της Aυγής και η σημασία του»), Αλεξία Πενθερουδάκη, Κοσμηματοπώλης («Η αίσθηση της ομορφιάς…»), Γιάννης Μετζικώφ, ενδυματολόγος («Σκέψεις για την ενδυμασία και συζητήσεις για το ένδυμα…»), Ηλίας Μαμαλάκης Συγγραφέας («Προϊστορική γαστρονομία (ανάγκη θρέψης, απόλαυση))», Θεόδωρος Γ. Γιαννόπουλος, αρχαιολόγος («Τι γλώσσα μιλούσε η Αυγή; Σκέψεις για τη γλωσσική πραγματικότητα της ύστερης Μεσολιθικής Εποχής στον ελλαδικό χώρο»), Μανώλης Ι. Παπαγρηγοράκης, ορθοδοντικός («Η Αυγή στη χαραυγή του πολιτισμού»).