Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας εκφράζει την ανησυχία του για τις τιμές ενέργειας τους επόμενους μήνες, διαπιστώνοντας τάση για διατήρηση σε υψηλά ως αντανάκλαση της αβεβαιότητας στον ενεργειακό εφοδιασμό τον χειμώνα 2023/2024.

Σύμφωνα με την Ημερησία, η νέα έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας για τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, αναφέρει ότι μια σειρά μελλοντικά προθεσμιακά συμβόλαια σε βασικές αγορές της Ευρώπης είναι ψηλά.

Πιο συγκεκριμένα, το προθεσμιακό συμβόλαιο της Γαλλίας για το τέταρτο τρίμηνο του 2023 κυμαίνεται στα 227€/MWh, το αντίστοιχο συμβόλαιο στη Γερμανία είναι στα 184€/MWh, ενώ τα αντίστοιχα για το πρώτο τετράμηνο του 2024 κυμαίνονται στα 258€/MWh και 186€/MWh σε Γαλλία και Γερμανία, αντίστοιχα.

Oπως εξηγεί, η παγκόσμια ενεργειακή κρίση, με τις αυξανόμενες τιμές των ενεργειακών εμπορευμάτων σε συνδυασμό με την ανάκαμψη της πανδημίας και τα ζητήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας, έχει είχε ως αποτέλεσμα σημαντικά υψηλότερες τιμές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας σε πολλές περιοχές του κόσμου το 2022 σε σχέση με τα επίπεδα του προηγούμενου έτους.

Τιμές ανά χώρα

Σημειώνει, κάνοντας μια «ανασκόπηση» της εξέλιξης των τιμών κατά την περσινή χρονιά, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες οι τιμές χονδρικής ρεύματος το δεύτερο εξάμηνο του 2022 ξεπέρασαν τις μέσες τιμές των αντίστοιχων εξαμήνων της περιόδου 2019-2021, όπως για παράδειγμα τετραπλασιάστηκαν στην Γαλλία.

Συγκεκριμένα το 2ο εξάμηνο του προηγούμενου έτους, η μέση χονδρική τιμή έφτασε σχεδόν στα 330 ευρώ ανά μεγαβατώρα στη Γερμανία και ξεπέρασε τα 320 ευρώ ανά Μεγαβατώρα στη Γαλλία, πιεζόμενη και από τις ανωμαλίες στην λειτουργία των πυρηνικών.

Αντίθετα, στην Ισπανία, οι μέσες τιμές ήταν πολύ χαμηλότερες για την ίδια χρονική περίοδο στα περίπου 130 ευρώ/MWh λόγω του ανώτατου ορίου τιμών στην Ιβηρική.

ΕΕ και Ρωσία

Στην Ευρωπαϊκή Ενωση, εκτιμάται το κόστος της θερμικής παραγωγής ενέργειας με βάση το αέριο υπερδιπλασιάστηκε το 2022 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και έφτασε κατά μέσο όρο 350 USD/MWh. Το κόστος θερμικής παραγωγής με βάση τον άνθρακα σχεδόν διπλασιάστηκε σε μέσο όρο 190 USD/MWh.

Η Ρωσία μείωσε περισσότερο από το μισό τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2022 και σημειώθηκε πτώση κατά 80 bcm, με συνέπεια οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου να εκτιναχθούν σε ύψη ρεκόρ.

Η ισχυρή άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου πίεσε προς τα πάνω και τις τιμές άνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Οι τιμές του θερμικού άνθρακα του Ρότερνταμ ήταν κατά μέσο όρο 290 USD/τόνο (40 EUR/MWh) το 2022. Παρά τις υψηλές τιμές, πάντως, η συμμετοχή του άνθρακα και του φυσικού αερίου στην παραγωγή ενέργειας αυξήθηκε κατά περίπου 2% και 6% σε ετήσια βάση, στην Ευρώπη.

Μέτρα στήριξης

Σχετικά με τα μέτρα στήριξης που έλαβαν οι κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, στην έκθεση αναφέρονται η εισαγωγή της έκτακτης φορολογίας και η καθιέρωση συστημάτων ρύθμισης της αγοράς και μη στοχευμένη υποστήριξη (π.χ. χονδρική ρύθμιση τιμών, μείωση ΦΠΑ/ενεργειακό φόρο ή ρύθμιση τιμών λιανική, ή στοχευμένα προγράμματα όπως η υποστήριξη ευάλωτων ομάδων ή επιχειρήσεων).

Ως αξιοσημείωτη πρωτοβουλία αναφέρει την Ιβηρική εξαίρεση, η οποία είναι μια μορφή μη στοχευμένης υποστήριξης, που περιορίζει τιμές αερίου και άνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ισπανία και την Πορτογαλία.

Αναφέρει, επίσης, την προσωρινή εισφορά αλληλεγγύης (που είναι σε ισχύ έως τον Ιούνιο του 2023), που συνεπάγεται σε πρόσθετη φορολογία τουλάχιστον 33% των παραπάνω κερδών που εισπράττουν οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο πετρέλαιο, φυσικό αέριο, άνθρακα και διυλιστήρια κατά το 2022.

Όπως σημειώνει, η εφαρμογή της εισφοράς αλληλεγγύης ή των μηχανισμών συνεισφοράς δεν είναι ενιαία σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Ορισμένες χώρες μέλη της ΕΕ, όπως η Τσεχική Δημοκρατία, η Ελλάδα και η Ιταλία, έχουν θέσει τα ποσοστά της εισφοράς αλληλεγγύης πολύ υψηλότερα, στο 60%, 90% και 50% αντίστοιχα, από το ποσοστό αναφοράς του 33%.

Επίσης σημειώνει ότι η Τσεχία και η Ισπανία επέκτειναν την εισφορά αλληλεγγύης όχι μόνο στις εταιρείες ενέργειας, αλλά και σε ορισμένες τράπεζες.