Τι είναι το μεταφορικό ισοδύναμο – Τα 49 νησιά

Μέσα στον Ιούλιο θα εφαρμοστεί πιλοτικά το μεταφορικό ισοδύναμο για τα νησιά, ενώ τα βήματα που θα ακολουθήσουν παρουσίασαν στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Παναγιώτης Κουρουμπλής και ο υφυπουργός, Νεκτάριος Σαντορινιός.

«Το μεταφορικό ισοδύναμο στοχεύει να περιορίσει τα ελλείμματα ισοπολιτείας που υπάρχουν σε αυτή την περιοχή» ανέφερε ο κ. Κουρουμπλής και σημείωσε την ανάγκη το κόστος μεταφοράς επιβατών και εμπορευμάτων να ισοσταθμιστεί με το αντίστοιχο κόστος στη χερσαία Ελλάδα.

«Αυτός είναι ο κεντρικός στόχος αυτής της προσπάθειας. Εάν αυτό θα το πετύχουμε εξαρτάται από όλους μας. Εάν πραγματικά εργασθούμε σε αυτό το πνεύμα είναι βέβαιο ότι αυτό το εγχείρημα θα πετύχει» είπε ο υπουργός και εξήγησε ότι «η πρώτη προσπάθεια θα είναι πιλοτική με περίπου 40 νησιά και θα ξεκινήσει περίπου τον Ιούλιο».

«Έχουμε εξασφαλίσει 50 εκατ. ευρώ για φέτος και 150 εκατ. για τον επόμενο χρόνο. Αυτά είναι χρήματα του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων. Αυτό είναι ένα κομμάτι υλοποίησης του άρθρου 101 του Συντάγματος, το οποίο οφείλουμε να έχουμε πάντα στο μυαλό μας, όσοι κατά καιρούς έχουμε την ευθύνη να διαχειριζόμαστε τα ζητήματα της νησιωτικής Ελλάδας» τόνισε ο κ. Κουρουμπλής, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Όπως πρόσθεσε, παράλληλα θα συνεχιστούν οι προσπάθειες προς τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα ώστε να εξασφαλιστούν χρήματα και από εκεί για τη στήριξη του προγράμματος.

«Νομίζω ότι ο τρόπος που επελέγη να υπάρξει η χρηματοδότηση απευθείας στους πολίτες και απευθείας σε όσους έχουν την ευθύνη να αγοράζουν και να μεταφέρουν προϊόντα, το ότι θα είναι σε λογαριασμούς ακατάσχετους, είναι και αυτό ένα στοιχείο θετικό, αλλά και μία σειρά άλλων μέτρων που έχουν προνοηθεί για να μπορέσουν να διασφαλίσουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αυτού του εγχειρήματος» επισήμανε ο υπουργός.

«Το μεταφορικό ισοδύναμο είναι μία ουσιαστική νησιωτική πολιτική» υποστήριξε ο κ. Σαντορινιός και συμπλήρωσε ότι με την εφαρμογή του, ο νησιώτης επιβάτης δεν θα χρειάζεται να πληρώσει περισσότερα από όσα πληρώνει ο οποιοσδήποτε κάτοικος της ηπειρωτικής χώρας. «Αυτό δεν θα γίνει με χρηματοδότηση κάποιας ναυτιλιακής εταιρείας, αλλά στον λογαριασμό του νησιώτη επιβάτη, ο οποίος θα πληρώσει το αντίτιμο του εισιτηρίου, θα μπαίνει η διαφορά του κόστους, χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες» υπογράμμισε, συμπληρώνοντας ότι το μεταφορικό ισοδύναμο είναι ένα δίκαιο αίτημα των νησιωτών, εδώ και πολλά χρόνια.

«Το μεταφορικό ισοδύναμο δεν είναι απλά ένα ακόμα μέτρο της κυβέρνησης για τη στήριξη των νησιών μας. Αφορά, πρωτίστως, στη στρατηγική για την αποτελεσματική εφαρμογή αναπτυξιακών και κοινωνικών πολιτικών στη νησιωτική χώρα» ανέφερε ο πρόεδρος της Υποεπιτροπής Νησιωτικών και Ορεινών Περιοχών της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Περιφερειών, Δημήτρης Γάκης, σημειώνοντας ότι οι αναπτυξιακοί στόχοι θα πρέπει να συνδυάζουν την οικονομική ευημερία, την κοινωνική συνοχή και την προστασία του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος των ευαίσθητων νησιωτικών περιοχών.

Τι είναι το μεταφορικό ισοδυναμο

Η φιλοσοφία του μέτρου του μεταφορικού ισοδύναμου (που αφορά τους νησιώτες και τα εμπορεύματα που πηγαίνουν από και προς τα νησιά), είναι οι κάτοικοι της νησιωτικής Ελλάδας να απολαμβάνουν τιμές σε προϊόντα και μεταφορές ίδιες με τους κατοίκους, μέσω της επιδότησης του κόστους. Εάν για παράδειγμα κάποιος πληρώνει εισιτήριο 20 ευρώ για ένα ταξίδι με λεωφορείο προς μια πόλη της ηπειρωτικής χώρας και ένας νησιώτης για να διανύσει την ίδια απόσταση στη θάλασσα πληρώνει 25 ευρώ, τότε θα παίρνει τα επιπλέον 5 ευρώ που αποτελεί τη διαφορά.

Σημειώνεται ότι η εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου στις μεταφορές εφαρμόζεται ήδη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση του σ/ν, παρά τη συνταγματική κατοχύρωση της αρχής της νησιωτικότητας (άρθρο 101 του Συντάγματος), η απόσταση των νησιών από το “κέντρο” συνέχισε να επηρεάζει αρνητικά την καθημερινότητα των κατοίκων. Το μικρό μέγεθος τόσο ως προς την έκταση όσο και ως προς τον πληθυσμό εξακολούθησε να περιορίζει τις δυνατότητες για παραγωγικές δραστηριότητες ιδιαίτερης μεγάλης κλίμακας.

Τονίζεται ότι η προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση αποτελεί τη έμπρακτη απόδειξη μιας νέας ανθρωποκεντρικής προσέγγισης στη νησιωτικότητα, που δεν πρέπει να διαμορφώνει όρους μειονεξίας αλλά αξιοποιήσιμης ιδιαιτερότητας.

Το μέτρο θα εφαρμοστεί πιλοτικά σε μία ευρεία βάση και αφορά τα νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου, τέσσερα νησιά των Κυκλάδων και τρία των Ιονίων.

Στην πρώτη φάση του μέτρου που είναι μόνο το δεύτερο εξάμηνο του 2018 θα απαιτηθούν, σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση, περίπου 60 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2019 τουλάχιστον 150 εκατ. ευρώ.

Με το άρθρο 1 του σχεδίου νόμου καθίσταται σαφές ότι σκοπός των προτεινόμενων ρυθμίσεων είναι η εξασφάλιση της ισότητας των πολιτών αναφορικά με την οικονομική επιβάρυνση του χρήστη στη διάρκεια του ταξιδιού και την προσφερόμενη ποιότητα, και η εισαγωγή στην εθνική νομοθεσία και η υλοποίηση της έννοιας του Μεταφορικού Ισοδύναμου προκειμένου το κόστος του επιβάτη και του εμπορεύματος που διασχίζει μία διαδρομή με μέσα θαλάσσιας μεταφοράς να είναι ισοδύναμο με το κόστος της διαδρομής που διασχίζει ένας επιβάτης για την ίδια απόσταση με μέσα χερσαίας μεταφοράς.

Σύμφωνα με το άρθρο 3 το μέτρο χρηματοδοτείται από το εθνικό ή το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, ενώ τίθεται σε εφαρμογή πιλοτικά τον Ιούλιο του 2018 σε Αγαθονήσι, Άγιο Ευστράτιο, Άγιο Μηνά, Αλιμία, Ανάφη, Αντίψαρα, Αρκιούς, Αρμάθια, Αστυπάλαια, Γυαλί, Δονούσα, Ερρικούσα, Ηρακλειά, Θύμαινα, Ικαρία, Κάλυμνο, Κάρπαθο, Κάσο, Καστελόριζο, Κίναρο, Κουφονήσια, Κω, Λέβιθα, Λειψούς, Λέρο, Λέσβο, Λήμνο, Μαθράκι, Μάραθο, Νίμο, Νίσυρο, Οθωνούς, Οινούσσες, Πάτμο, Σάμο, Σαμοθράκη, Σαρία, Στρογγύλη, Σύμη, Σύρνα, Σχοινούσα, Τέλενδο, Τήλο, Φαρμακονήσι, Φούρνους, Χάλκη, Χίο, Ψαρά και Ψέριμο.

Στη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής έχουν ανατεθεί οι αρμοδιότητες να συνάπτει προγραμματικές συμβάσεις εφαρμογής του προγράμματος με τους δήμους ή όποιο άλλο φορέα κριθεί αναγκαίο, προκειμένου να υλοποιηθεί απρόσκοπτα το έργο του προγράμματος. Επίσης η επιδότηση που προκύπτει από το Καταβαλλόμενο Μεταφορικό Κόστος (ΚΑ.Μ.Κ) είναι αφορολόγητο και ακατάσχετο στα χέρια του Δημοσίου η τρίτων.

Σύμφωνα με το άρθρο 4 δικαιούχοι του Καταβαλλόμενου Μεταφορικού Κόστους είναι Έλληνες πολίτες και αλλοδαποί που διαμένουν στα νησιά (για τους δεύτερους απαιτείται άδεια διαμονής εν ισχύ). Προσωρινοί αναπληρωτές και ωρομίσθιοι εκπαιδευτικοί, ιατροί υπόχρεοι υπηρεσίας υπαίθρου και ιατρικό προσωπικό, ωφελούμενες επιχειρήσεις που έχουν την έδρα τους στους δήμους εφαρμογής του προγράμματος.

Σχετικά με τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων το άρθρο 6 αναφέρει ότι η αίτηση επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του νόμου 1599/1986 ως προς τα δηλούμενα στοιχεία και συναίνεση για τη λήψη φορολογικών δεδομένων μέσω διαδικτύου με κωδικούς ΤΑΧΙSnet. Ηδη γίνεται επεξεργασία της συγκεκριμένης ηλεκτρονικής πλατφόρμας που θα βγει σύντομα στο διαδίκτυο.

Σύμφωνα με το άρθρο 7 αρμόδιες υπηρεσίες και όργανα για την υλοποίηση της διαδικασίας είναι η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομικών, η Α.Α.Δ.Ε και οι δήμοι εφαρμογής του προγράμματος.

Το άρθρο 8 αναφέρει ότι το Καταβαλλόμενο Μεταφορικό Κόστος καταβάλλεται στους δικαιούχους κατόπιν υποβολής αίτησης, διασταύρωσης των στοιχείων τους, επεξεργασίας των σχετικών δικαιολογητικών και πιστοποίησης του ύψους που αναλογεί στον εκάστοτε δικαιούχο.

Το άρθρο 9 τονίζει ότι η καταβολή του ΚΑ.Μ.Κ αναστέλλεται εάν ο δικαιούχος αλλάξει μόνιμη κατοικία, ενώ με άρθρο 10 διακόπτεται η καταβολή του σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου η μόνιμης εγκατάστασής του στο εξωτερικό, αλλά και εάν ο δικαιούχος δεν πληροί τα κριτήρια, και περιέλθουν στις υπηρεσίες στοιχεία που προκύπτει ότι η καταβολή της επιδότησης έγινε χωρίς να πληρούνται οι προϋποθέσεις ένταξης.

Σημειώνεται ότι το νομοσχέδιο αποτελεί μία ομπρέλα, ένα νομοθετικό πλαίσιο, ενώ από εκεί και πέρα προβλέπονται κάποιες υπουργικές αποφάσεις που θα οριοθετήσουν τον τρόπο εφαρμογής του μεταφορικού ισοδύναμου.

ΝΔ: Προεκλογικό πυροτέχνημα το μεταφορικό ισοδύναμο

«Εμείς πιστεύουμε ότι όλη αυτή η προσπάθεια γίνεται προκειμένου να μετατοπίσει το κέντρο βάρους η κυβέρνηση, που με ευθύνη της κατάφερε να καταργήσει τους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά» είπε ο βουλευτής της ΝΔ, Μανώλης Κόνσολας, και πρόσθεσε ότι το ποσό που θα διατεθεί από τους πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων θα αποδειχθεί φιλοδώρημα για τους νησιώτες σε σχέση με αυτά που έχασαν από την κατάργηση των μειωμένων συντελεστών του ΦΠΑ. Ο βουλευτής της ΝΔ διατύπωσε σοβαρές επιφυλάξεις για το κόστος του εγχειρήματος και για την προοπτική ευρωπαϊκής χρηματοδότησής του. «Πρόκειται για ένα προεκλογικού χαρακτήρα πυροτέχνημα της κυβέρνησης για να αμβλύνει τις εντυπώσεις για την κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ. Ουσιαστικά, έχουμε ένα μεταφορικό ισοδύναμο για λίγους, ένα φιλοδώρημα που δεν αντισταθμίζει την κατάργηση του μοναδικού αναπτυξιακού πλεονεκτήματος που είχαν τα νησιά και είναι οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ» τόνισε ο κ. Κόνσολας και υποστήριξε: «Δεν μιλάμε για πλήρη και καθολική εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου για τους κατοίκους και τους επισκέπτες των νησιών, κάτι που απαιτεί τεράστιους πόρους σε ετήσια βάση».

ΣΥΡΙΖΑ: Στόχος η καθολική εφαρμογή μελλοντικά

«Πρέπει να υπάρχει ολοκληρωμένο σχέδιο που θα αποσκοπεί στην καθολική τελικά εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου. Γι’ αυτό πρέπει να βρεθούν πόροι για την πάγια χρηματοδότησή του» επισήμανε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Ηλίας Καματερός.

«Προφανώς, η αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ ήταν μία πολιτική ήττα για τη χώρα και για την κυβέρνηση. Δεν σταματάμε να διεκδικούμε και το έχουμε δηλώσει αυτό όλοι οι νησιώτες βουλευτές, αλλά και η κυβέρνηση, ότι σε μία νέα περίοδο, που θα μπει η χώρα, πολλά πράγματα μπορούν να αλλάξουν και να διεκδικηθούν» υπογράμμισε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Συρμαλένιος. Σημείωσε, όμως, ότι μετά την αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ υπήρξαν μία σειρά πολιτικές. Το, δε, μεταφορικό ισοδύναμο αποτελεί πάγιο αίτημα των νησιών, πρέπει σε δεύτερη φάση να έχει καθολική εφαρμογή και μελλοντικά να μην ισχύει για τους μόνιμους κάτοικους των νησιών ώστε να αυξηθεί και η επισκεψιμότητα.

Αντιδράσεις από ΔΗΣΥ και ΚΚΕ

Το οικονομικό αποτέλεσμα πρέπει να αποζημιώνει την αύξηση του ΦΠΑ, ανέφερε ο Γ. Καρράς από τη ΔΗΣΥ, συμπληρώνοντας ότι διατηρεί σοβαρές επιφυλάξεις για τον όλο σχεδιασμό και θα περιμένει να μελετήσει το νομοσχέδιο.

Το μεταφορικό ισοδύναμο δεν αντισταθμίζει, δεν συμψηφίζει τις απώλειες που έχασαν όλοι οι εργαζόμενοι και οι νησιώτες εργαζόμενοι από τα 8, 9, 10 χρόνια των μνημονιακών βάρβαρων, σκληρών και αντιλαϊκών πολιτικών, τόνισε ο βουλευτής του ΚΚΕ, Μανώλης Συντυχάκης. Κατηγόρησε, επίσης, την κυβέρνηση ότι αποσκοπεί να αποπροσανατολίσει και να κοροϊδέψει τον λαό των νησιών για να αποδεχθεί το βαρύ κόστος που υφίσταται από την κατάργηση του μειωμένου συντελεστή του ΦΠΑ, τα πανάκριβα ακτοπλοϊκά εισιτήρια, πολύ περισσότερο που δεν αναιρεί το δικαίωμα στις ακτοπλοϊκές εταιρείες, ανά πάσα στιγμή, να αυξήσουν και άλλο τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια.