Θα καταφέρει η Ελλάδα να σταματήσει το braindrain;

Στο σχέδιο της Αθήνας «Rebrain Greece» για την επιστροφή νέων που μετανάστευσαν στα χρόνια της κρίσης αναφέρεται η Handelsblatt, ενώ η Welt δημοσιεύει συνέντευξη με τον επικεφαλής της Frontex Φαμπρίς Λεζερί.

«Rebrain Greece» oνομάζεται το σχέδιο της ελληνικής κυβέρνησης που στόχο έχει παρέχοντας κίνητρα να υποστηρίξει την επιστροφή Ελλήνων και Ελληνίδων ηλικίας 25 μέχρι 40 ετών, που τα χρόνια της κρίσης επέλεξαν τον δρόμο του εξωτερικού. Σε αυτό το σχέδιο κατά του braindrain αναφέρεται εκτενές ρεπορτάζ της οικονομικής εφημερίδας Handelsblatt. «Η Ελλάδα βίωσε κατά την τελευταία δεκαετία μια μαζική μετανάστευση. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος μεταξύ 2008 και 2014 περίπου 427.000 Έλληνες εγκατέλειψαν τη χώρα τους. Στο μεταξύ ο αριθμός τους πρέπει να έχει υπερβεί το μισό εκατομμύρια. Πιο δημοφιλής προορισμός είναι η Γερμανία με σχεδόν 160.000 Έλληνες μετανάστες να έχουν φτάσει από την αρχή της κρίσης», παρατηρεί η Handelsblatt, συμπληρώνοντας σε άλλο σημείο ότι «με το braindrain η Ελλάδα χάνει όχι μόνο πολλούς από τους ταλαντούχους ανθρώπους της αλλά σημειώνει και μεγάλες οικονομικές απώλειες»

Το ρεπορτάζ αναφέρεται αναλυτικά στο σχέδιο του υπ. Εργασίας Γιάννη Βρούτση σημειώνοντας: «Τώρα που η χώρα αφήνει πίσω της την κρίση και η οικονομία ανακάμπτει, η κυβέρνηση θέλει να αναστρέψει τη διαρροή εργαζομένων και να φέρει πίσω τους μετανάστες. Σαν ‘γέφυρα’ για τη διευκόλυνση της επιστροφής ο Γ. Βρούτσης σχεδιάζει κάτι σαν ένα εικονικό χρηματιστήριο εργασίας με στόχο να συγκεντρωθούν εκεί ελληνικές εταιρίες που αναζητούν εργαζομένους υψηλής εξειδίκευσης και ενδιαφερόμενους από το εξωτερικό». Το ρεπορτάζ αναφέρεται επίσης στον μισθό των 3000 ευρώ, εκ των οποίων τα 2000 θα είναι κρατική επιδότηση για ένα χρόνo αλλά και στις προϋποθέσεις ηλικίας και πανεπιστημιακών τίτλων. Πώς όμως βλέπουν το σχέδιο της κυβέρνησης πολίτες και ειδικοί; Μπορεί να αντιστρέψει την τάση εκροής ανθρώπινου δυναμικού;

«Οι περισσότεροι μετανάστες τα πηγαίνουν καλύτερα στο εξωτερικό»

Είναι πολύ λίγο, είναι πολύ αργά» αναφέρει στην οικονομική εφημερίδα ο 49χρονος σκηνοθέτης Νίκος Σταμπουλόπουλος, που το 2009 έφυγε για το Άμστερνταμ, επέστρεψε στην Ελλάδα και σήμερα διαχειρίζεται την ιστοσελίδα «Νέα Διασπορά», ένα δίκτυο για Έλληνες μετανάστες και επαναπατριζόμενους. Όπως αναφέρει ο ίδιος στην εφημερίδα, τόσο το επίπεδο όσο και ο προτεινόμενος μισθός είναι χαμηλός «για να προσελκύσει αξιόλογους και επιτυχημένους επιστήμονες από το εξωτερικό» και θεωρεί επίσης ότι το ηλικιακό όριο των 40 αποκλείει πολλούς. Όπως επισημαίνει επίσης ο ίδιος «πολλοί από τους νέους μετανάστες έφυγαν από την Ελλάδα όχι λόγω της υψηλής ανεργίας ή των χαμηλών μισθών αλλά λόγω της διαφθοράς, του νεποτισμού, των πελατειακών σχέσεων, του δηλητηριασμένου πολιτικού κλίματος, της πολιτικής στασιμότητας και της κοινωνικής καθυστέρησης».

Σκεπτικός όμως για την επιτυχία του φιλόδοξου αυτού σχεδίου είναι και ο Αλέξανδρος Κρητικός, διευθυντής ερευνών του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW) στο Βερολίνο. Όπως αναφέρει η εφημερίδα, σύμφωνα με τον Αλ. Κρητικό, «οι περισσότεροι άνθρωποι που έφυγαν στο εξωτερικό τα πηγαίνουν καλύτερα εκεί από επαγγελματική και οικονομική άποψη. Η μετανάστευση σημαίνει για πολλούς Έλληνες και Ελληνίδες ουσιώδη βελτίωση της κατάστασής τους». Ο διακεκριμένος οικονομολόγος θεωρεί ωστόσο «αξιέπαινο» το ότι η ελληνική κυβέρνηση αναγνώρισε τη διαρροή εργαζομένων υψηλών προδιαγραφών ως σοβαρή απειλή για τη χώρα και επιδιώκει να αντιμετωπίσει το θέμα επιθετικά. «Δυστυχώς όμως δεν είναι πολύ πιθανό οι επιδοτήσεις μισθών να μετατρέψουν τη διαρροή υψηλά καταρτισμένου προσωπικού σε επιστροφή των μεταναστών» εκτιμά ο Αλ. Κρητικός.

Μείωση των παράτυπων αφίξεων στην ΕΕ – όχι και στην Ελλάδα

Εκτενή συνέντευξη στη Welt παραχώρησε ο επικεφαλής της Frontex Φαμπρίς Λεζερί, ο οποίος δηλώνει ότι ο αριθμός των αφίξεων μειώνεται συνολικά, με εξαίρεση την Ελλάδα και τις Κανάριες Νήσους, όπου παρατηρείται άφιξη σε σχέση με πέρυσι. Ειδικότερα ο Φ. Λεζερί αναφέρει: «Ο αριθμός των παράτυπων αφίξεων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ έχει μειωθεί σημαντικά. Το 2015 είχαμε καταγράψει ρεκόρ με 1,2 εκατομμύρια αφίξεις. Στο τέλος του 2019 υπολογίζουμε ότι 120.000 άνθρωποι εισήλθαν παράτυπα στην ΕΕ – αυτό σημαίνει μείωση κατά 10% σε σχέση με το 2018». Ο ίδιος εκτιμά ωστόσο ότι «οι αριθμοί είναι σήμερα μεν χαμηλότεροι, όμως η πίεση του μεταναστευτικού στην Ευρώπη παραμένει τεράστια. Άλλωστε μας απασχόλησαν και οι πολλοί μετανάστες που εισήλθαν στην ΕΕ τα τελευταία χρόνια. Παρατηρούμε ότι σχετικά πολλοί απ’ αυτούς συνεχίζουν ακόμη το ταξίδι τους εντός του χώρου Σένγκεν. Καταθέτουν αιτήσεις ασύλου σε περισσότερες χώρες – κάτι που αντίκειται στους ευρωπαϊκούς κανόνες. Εκτός αυτού ακόμη δεν λειτουργεί πολύ καλά η επαναπροώθηση των απορριφθέντων στις χώρες προέλευσης».

Αλλά τι συμβαίνει με την Τουρκία και κατά πόσο τηρεί τις υποσχέσεις της στο πεδίο του προσφυγικού; «Η Τουρκία είναι μια χώρα κομβικής σημασίας όσον αφορά τη μετανάστευση προς την Ευρώπη» εκτιμά ο Λεζερί συμπληρώνοντας: «Αυτό οφείλεται στη γεωγραφική θέση της. Επομένως βρισκόμαστε σε τακτική επικοινωνία με τις τουρκικές αρχές και την ακτοφυλακή. Η Τουρκία το 2019 σταμάτησε πολύ περισσότερους ανθρώπους να φτάσουν στην Ευρώπη σε σχέση με παλαιότερα. Ωστόσο η πίεση αυτή τη στιγμή είναι τόσο μεγάλη, που οι αφίξεις στα ελληνικά νησιά έχουν και πάλι αυξηθεί». Όσο για το ζήτημα σε ποιες χώρες δεν γίνεται σωστά η καταγραφή των νεοαφιχθέντων, στην Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα ή την Κροατία, ο Φ. Λεζερί αποφεύγει να απαντήσει ευθέως λέγοντας ότι: «Δεν θα κατονομάσω καμία. Πρόκειται για μια κοινή ευρωπαϊκή πρόκληση». Τέλος, ο Φαμπρίς Λεζερί θεωρεί ότι πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία της Frontext με τις χώρες που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Αναφορικά με την πρόσληψη 10.000 νέων αξιωματικών και συνοριοφυλάκων από την Frontex, ο Φ. Λεζερί εκτιμά ότι πρόκειται για ένα «ιστορικό βήμα» προς την κατεύθυνση της δημιουργίας μιας πραγματικής ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής που θα δρα στο μέλλον «κατά της παράνομης μετανάστευσης, κατά των εγκληματικών δικτύων και των λαθρεμπόρων», σύμφωνα με την dw.com.