Τελευταίο κάλεσμα απευθύνει η κυβέρνηση για δήλωση και τακτοποίηση των οφειλών εκατομμυρίων ιδιοκτητών αυθαιρέτων με το δέλεαρ των μεγάλων μειώσεων των προστίμων για τα κτίσματα πριν από το 2011.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος προανήγγειλε όμως και «σαφάρι» ελέγχων από τη νέα δομή που δημιουργείται μέσα στο νομοσχέδιο, το Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος, που θα επιβάλλει τσουχτερά πρόστιμα σε όσα αυθαίρετα εντοπιστούν είτε από καταγγελία είτε από δικό τους έλεγχο και δεν έχουν ενταχθεί στις νέες ρυθμίσεις.

Ταυτόχρονα όμως με τις αλλαγές στα αυθαίρετα θεσμοθετούνται και νέες διαδικασίες που αφορούν στο σύνολο του δομημένου περιβάλλοντος με νέες διαδικασίες και υπηρεσίες στο χώρο της πολεοδομίας:

1. Οι μειώσεις στα παράβολα που απαιτούνται για την υπαγωγή στις διατάξεις του νέου νόμου και τι αλλάζει στα αυθαίρετα εξ αδιερέτου:
Το παράβολο υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου διαμορφώνεται ως εξής:
– ύψους 250 ευρώ για αυθαίρετη κατασκευή / χρήση μέχρι 100 τ.μ.
– 500 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 100 τ.μ. και μέχρι 500 τ.μ.
– 1.000 ευρώ για κτίριο/ χρήση άνω των 500 τ.μ. και μέχρι 2.000 τ.μ.
– 4.000 ευρώ για κτίριο/χρήση μεγαλύτερα των 5.000 τ.μ.

2. Οι αλλαγές στα δελτία αποστολής υλικών:
Στα δελτία αποστολής υλικών αναγράφεται υποχρεωτικά ο αριθμός της οικοδομικής άδειας ή τυχόν άλλα στοιχεία νομιμότητας του κτιρίου που ανεγείρεται, αποπερατώνεται ή επισκευάζεται όπως ενδεικτικά ο μοναδικός αριθμός δήλωσης αυθαιρέτου αν πρόκειται για ρυθμισμένο αυθαίρετο κτίσμα. Με κοινή υπουργική απόφαση καθορίζεται το είδος των οικοδομικών υλικών για τα οποία εφαρμόζεται το παρόν και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια σχετικά με την υποχρεωτική αναγραφή στο δελτίο αποστολής, καθώς και στη διενέργεια ελέγχων για τη σύνδεση των δελτίων με τον αριθμό της οικοδομικής άδειας του κτιρίου και την ενημέρωση του ηλεκτρονικού μητρώου οικοδομικών αδειών.

3. Πως καταβάλλεται το ειδικό πρόστιμο:
Το πρόστιμο καταβάλλεται σε 80 μηνιαίες δόσεις. Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής του ποσού της μηνιαίας δόσης τότε, σύμφωνα με τον Ελεύθερο Τύπο, το ανεξόφλητο ποσό της δόσης προσαυξάνεται κατά 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης.

4. Ποιες είναι οι μειώσεις και οι προσαυξήσεις του ειδικού ενιαίου προστίμου:
Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο, όπως υπολογίζεται, μειώνεται:
– κατά 20%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος έως την 08/02/2017.
– κατά 10% εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος από την 09/02/2017 έως την 08/08/2017.

Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο αυξάνεται:
– κατά 10%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος από την 09/08/2017 έως την 08/02/2018.
– κατά 20%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος μετά την 09/02/2018.

Σε περίπτωση που για την υπαγωγή αυθαιρέτων κατασκευών και χρήσεων ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες εργασίες στατικής ενίσχυσης με βάση την εκπονηθείσα στατική μελέτη μηχανικού μειώνεται κατά:
– 60% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 3.
– 50% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 2.
– 30% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 1.

5. Μετά την 28η Ιουλίου 2011 δεν επιτρέπεται καμία ανοχή καθώς προβλέπεται κατεδάφιση για αυθαίρετα που εντοπίζονται από το Παρατηρητήριο, κατά τη φάση κατασκευής, με πόρους που θα προέρχονται από τα ίδια τα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης.
Για τα κτίρια που εντοπίζονται αφού έχουν ανεγερθεί το πρόστιμο ανέγερσης από 30% που είναι σήμερα εκτοξεύεται στο 100% της αντικειμενικής αξίας του κτιρίου και τις περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές στο 150%.
Τα πρόστιμα διατήρησης για όσο καιρό διατηρούνται μέχρι να προγραμματιστεί και να υλοποιηθεί η κατεδάφισή τους εκτοξεύονται από 5% στο 50%.
Το πρόστιμο διατήρησης είναι ίσο με το 50% του προστίμου ανέγερσης και καταβάλλεται από την πρώτη ημέρα διαπίστωσης του αυθαιρέτου. Το ελάχιστο ύψος του προστίμου διατήρησης είναι 100 ευρώ.

6. Παρατείνεται ο χρόνος τακτοποίησης κατά 2 χρόνια με κλιμακούμενη αυξανόμενη διαφοροποίηση του προστίμου ανάλογα με τιο 6μηνο υπαγωγής. Εξακολουθούν να ισχύουν οι απαγορεύσεις υπαγωγής των αυθαιρέτων που βρίσκονται σε αιγιαλούς, δάση, ρέματα, κοινόχρηστους χώρους, αρχαιολογικούς χώρους, κ.λπ. Μειώνονται στο μισό τα παράβολα για την υπαγωγή. Αυξάνονται οι δόσεις από 60 σε 80 και αυξάνονται επίσης και τα πρόστιμα σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές.

7. Πλέον η έκδοση γ’ οικοδομικής άδειας γίνεται αμέσως μετά την ηλεκτρονική υποβολή φακέλου που εμπεριέχει όλες τις απαιτούμενες μελέτες.

8. Με βάση το νέο νόμο, τα πρόστιμα που θα κληθούν να πληρώσουν οι έχοντες αυθαίρετα είναι χαμηλότερα σε αρκετές περιπτώσεις ενώ δίνεται το δικαίωμα σε όσους έχουν υπαχθεί σε άλλους νόμους αλλά δεν έχουν καταβάλει το σύνολο της οικονομικής τους υποχρέωσης να αιτηθούν την υπαγωγή τους στο νέο καθεστώς.