Τα 10 μεγάλα ερωτήματα του 2017 για αγορές και επιχειρήσεις

Ετος μεγάλων αλλαγών προμηνύεται το 2017 για τις αγορές και τις επιχειρήσεις, καθώς όλα δείχνουν ότι η επιρροή που ασκούσαν οι κεντρικές τράπεζες στις αγορές μέσω της υπερ-χαλαρής νομισματικής πολιτικής τους εξασθενεί, με τον ρόλο της δημοσιονομικής πολιτικής να ενισχύεται.

Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ λειτούργησε ως καταλύτης για τη στροφή αυτή, καθώς η οικονομική του ατζέντα οδηγεί την αμερικανική κεντρική τράπεζα Fed να ανοιξει τον βηματισμό της αναφορικά με τις αυξήσεις των επιτοκίων του δολαρίου. Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει δεσμευθεί να τυπώνει χρήμα για ολόκληρο το έτος, όμως οι ενδείξεις αναζωπύρωσης του πληθωρισμού προϊδεάζουν για «ανταρσία» των γερμανικών γερακιών. Σε κάθε περίπτωση, οι ι προσδοκίες για ταχύτερη ανάπτυξη διεθνώς με «ατμομηχανή» τις ΗΠΑ διαμορφώνουν τις επενδυτικές επιλογές και ήδη παρατηρείται μετακίνηση κεφαλαίων από τα ομόλογα προς τις μετοχές και από τους «αμυντικούς» κλάδους προς τους «κυκλικούς», που υπεραποδίδουν σε περιόδους ταχύτερης ανάπτυξης. Η «ΗτΣ» παρουσιάζει συνοπτικά τα θέματα που αναμένεται να απασχολήσουν τους επενδυτές φέτος από την πορεία των τιμών του πετρελαίου, τη διατηρησιμότητα του «ράλι του Τραμπ» και τη μεγάλη επιστροφή των τραπεζών, έως την επαναφορά του bitcoin στο προσκήνιο, την μετεγκατάσταση της Apple στο… διαστημόπλοιό της και τον αντίκτυπο της ενεργοποίησης του Brexit…

Της Λαλέλας Χρυσανθοπούλου

Θα είναι φέτος η χρονιά των τραπεζών;

«Εάν διαφανεί ότι οι δικαστικές διαμάχες που ταλανίζουν τις τράπεζες επί σειρά ετών βαίνουν προς το τέλος τους, η ιταλική τραπεζική κρίση αποδειχθεί διαχειρίσιμη (με την κρατική διάσωση της Monte dei Paschi di Siena να εξελίσσεται ομαλά…) και αμβλυνθούν οι ανησυχίες για την κεφαλαιακή επάρκεια και την κερδοφορία του κλάδου, ιδίως στην Ευρώπη (με φόντο και την αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων που βελτιώνει τα επιτοκιακά περιθώρια), τότε το 2017 θα μπορούσε να αποδειχθεί η χρονιά των τραπεζών διεθνώς», ανέφερε Νεοϋορκέζος επενδυτής, αποτυπώνοντας το κλίμα αισιοδοξίας που επικρατεί για τις τράπεζες. Στον απόηχο του Brexit, ο διευθύνων σύμβουλος της Credit Suisse Τιτζάν Τιάμ είχε εκφράσει αμφιβολίες για το εάν οι τράπεζες είναι «επενδύσιμες» (investable). Στο β’ εξάμηνο του έτους, όμως ο κλάδος κατέγραψε εντυπωσιακο ράλι, με διψήφια ποσοστά ανόδου για τις τράπεζες σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Ιαπωνία, με τη θετική δυναμική να ενισχύεται μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ. Για τις ευρωπαϊκές τραπεζικές μετοχές, εκτιμάται ότι το δ’ τρίμηνο του 2016 θα είναι το καλύτερο από το 2009 (όταν οι αγορές άρχισαν να ανακάμπτουν από την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση). Θετική εξέλιξη αποτελούν και οι «διαχειρίσιμοι» συμβιβασμοί στους οποίους κατέληξαν οι Deutsche Bank και Credit Suisse με το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, για τις καταχρηστικές πωλήσεις «τοξικών» ενυπόθηκων τίτλων προ της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης και ποσδοκάται ότι στο ίδιο μήκος κύματος θα κινηθούν και οι Barclays και Royal Bank of Scotland που έχουν ακόμα «ανοιχτούς λογαριασμούς» με την Ουάσιγκτον…

Θα αυξηθούν οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις;

Προσδοκίες για αύξηση της κινητικότητας στα μέτωπα των συγχωνεύσεων και εξαγορών και των αρχικών δημόσιων εγγραφών «φέρνει» μεταξύ άλλων το 2017: Το 2016 έκλεισε με deals συνολικής αξίας 3,7 τρισ. δολαρίων, διεθνώς, ποσό μειωμένο κατά 15% σε σχέση με το ιστορικό ρεκόρ του 2015 (4,4 τρισ. δολ.). Η χρηματιστηριακή ευφορία και οι ελπίδες για χαλάρωση του κλοιού της εποπτείας και μείωση των φορολογικών βαρών για τις αμερικανικές εταιρείες επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ δημιουργούν ελπίδες για περισσότερες συμφωνίες που δεν θα εξαγγελθούν απλώς, αλλά και θα ολοκληρωθούν: Το 2016, η αξία των deals που κατέρρευσαν (Pfizer-Allergan, Halliburton-Baker Hughes, Office Depot-Staples κ.ά.) ξεπέρασε τα 500 δισ. δολ., κάτι που αποδόθηκε σε μεγάλο βαθμό στην «σκληρή» γραμμή της κυβέρνησης Ομπάμα. Ενα από τα μεγάλα ερωτήματα είναι η τύχη της εξαγοράς-μαμούθ των 85 δισ. δολαρίων της Time Warner από την AT&T (του μεγαλύτερου deal του περασμένου έτους), την οποία είχε κατακεραυνώσει προεκλογικά ο νέος πλανητάρχης.

Θα σταθεροποιηθούν οι τιμές του πετρελαίου ;

Την 1η Ιανουαρίου 2017 τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία μεταξύ των μελών του ΟΠΕΚ (και των μεγαλύτερων πετρελαιοπαραγωγών χωρών εκτός καρτέλ, όπως η Ρωσία) για μείωση των ποσοστώσεων παραγωγής μαύρου χρυσού. Στόχος είναι να «ροκανιστεί» βαθμιαία η πλεονάζουσα προσφορά στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου (που εκτιμάται στο 1 εκατ. βαρέλια ημερησίως) που οδήγησε τις τιμές κάτω από τα 30 δολ./βαρέλι ένα χρόνο πριν και να σταθεροποιηθούν κοντά στα τρέχοντα επίπεδα των 55-60 δολ./βαρέλι. Σύμφωνα με έρευνα της Wall Street Journal σε 14 ξένους οίκους, η μέση τιμή του brent για φέτος εκτιμάται στα 56 δολ./βαρέλι και του αμερικανικού αργού στα 54 δολ./βαρέλι. Πολλά θα εξαρτηθούν από το εάν η συμφωνία θα εφαρμοστεί πλήρως, καθώς το ιστορικό συμμόρφωσης των χωρών του ΟΠΕΚ δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό: Η Goldman Sachs παρατηρεί ότι στις 17 συμφωνίες μείωσης της παραγωγής που έχουν συναφθεί από το 1982, το ποσοστό συμμόρφωσης των μελών του καρτέλ ανήλθε στο 60%. Επιπροσθέτως, είναι ορατός οι περικοπές του ΟΠΕΚ να αντισταθμιστούν από την αύξηση της παραγωγής shale των ΗΠΑ.

Θα σημειώσει νέο ιστορικό ρεκόρ το bitcoin;

Πολλοί προβλέπουν ότι το 2017 θα αποδειχθεί «χρονιά του bitcoin»: Κατά την πρώτη συνεδρίαση του νέου έτους, το ψηφιακό νόμισμα έσπασε το ψυχολογικό φράγμα των 1.000 δολαρίων για πρώτη φορά από τον Νοέμβριο του 2013, κίνηση που επισφράγισε τις εντυπωσιακές του επιδόσεις εντός του 2016, όπου «έγραψε» κέρδη 120%, ξεπερνώντας μακράν τις mainstream επενδυτικές επιλογές. Ορισμένοι παράγοντες της αγοράς θεωρούν θέμα χρόνου να ξεπεράσει το bitcoin το ιστορικό ρεκό των 1.163 δολαρίων (που σημείωσε στο τέλος του 2013), ενώ οι πιο αισιόδοξοι πιθανολογούν ακόμα και άνοδό του στα… 3.000 δολάρια εντός του 2017, σημειώνοντας ότι παράγοντες όπως η αυξημένη γεωπολιτική αστάθεια, ο «πόλεμος» στα μετρητά και οι κεφαλαιακοί έλεγχοι στην Κϊνα ευνοούν την αυξημένη χρήση του ψηφιακού νομίσματος. Από την άλλη πλευρά, οι πιο επιφυλακτικοί όμως υπογραμμίζουν την έντονη μεταβλητότητα του bitcoin, υπενθυμίζοντας ότι η αξία του δεκαπλασιάστηκε το τελευταίο δίμηνο του 2013 , προτού… προσγειωθεί ανώμαλα στα 400 δολάρια τις αμέως επόμενες εβδομάδες, με καταλύτη την επίθεση hackers στο Χρηματιστήριο bitcoin Mt. Gox.. Την τελευταία διετία, πάντως, το bitcoin επιδεικνύει μεγαλύτερη σταθερότητα στη συναλλακτική του συμπεριφορά: Παρότι ημερήσιες διακυμάνσεις της τάξης του 10% που παρατηρήθηκαν επανειλημμένως το 2016 είναι τεράστιες σε σχέση με τα «συμβατικά» νομίσματα, εντούτοις είναι σημαντικά μικρότερες σε σχέση με τις διακυμάνσεις του 40% που καταγράφονταν το 2013, τη χρονιά που το bitcoin έφτασε από τα 90 δολάρια στα 1.163 δολ.

Θα «αφυπνιστεί» επιτέλους ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη;

Στα υψηλότερα επίπεδα από τον Σεπτέμβριο του 2013 διαμορφώθηκε ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη το Δεκέμβριο του 2016, με άλμα στο 1,1% από 0,6% τον Νοέμβριο. Παρότι η ταχεία άνοδος οφείλεται εν πολλοίς στην αύξηση των τιμών των καυσίμων, εντούτοις πρόκειται για ευπρόσδεκτη εξέλιξη για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που μπορεί να υποστηρίξει ότι οι προσπάθειές της για επαναφορά του πληθωρισμού στα συμβατά με τη σταθερότητα των τιμών επίπεδα αποδίδουν καρπούς. Είχε προηγηθεί η άνοδος του γερμανικού πληθωρισμού στο 1,7% τον ίδιο μήνα, που έδωσε έναυμα στα «γεράκια» της νομισματικής πολιτικής να ζητήσουν τη διακοπή του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων τον Μάρτιο! Αυτό δεν θα συμβεί, καθώς ο Μάριο Ντράγκι δεσμεύθηκε τον Δεκέμβριο ότι θα τυπώνει χρήμα τουλάχιστον έως τον Δεκέμβριο του 2017, επιβραδύνοντας όμως τον μηνιαίο ρυθμό αγορών τίτλων από 80 δισ. ευρώ σήμερα στα 60 δισ. ευρώ, αρχής γενομένης από τον Απρίλιο. Πολλώ δε μάλλον που δεν υπάρχουν -ακόμα- πειστικές ενδείξεις για διάχυση των «πετρελαιοκίνητων» πληθωριστικών πιέσεων στο σύνολο της πραγματικής οικονομίας, όπως υπογράμμισε και το μέλος του Δ.Σ. της ΕΚΤ, Μπενουά Κερέ…

Τι επιπτώσεις θα έχει η ενεργοποίηση του Brexit;

Ενα από τα ερωτήματα που «αιωρούνται» πάνω από τον ορίζοντα και των αγορών φέτος είναι τι επιπτώσεις θα έχει το Brexit. Η βρετανική κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να ενεργοποιήσει έως το τέλος Μαρτίου το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας και να εκκινήσει επισήμως την διαδικασία εξόδου από την Ε.Ε. Το σενάριο του «hard Brexit» (με το Λονδίνο να απεμπολεί τα προνόμια της Ενιαίας Αγοράς προς χάριν του πλήρους ελέγχου των συνόρων του) έχει πλήξει την ισοτιμία της στερλίνας έναντι ευρώ και δολαρίου και έχει εγείρει φόβους για υπονόμευση του ρόλου του City ως κορυφαίου χρηματοοικονομικού κέντρου διεθνώς. Μέχρι στιγμής, πάντως, όλα αυτά παραμένουν σε επίπεδο φημολογίας. Οι οικονομικές επιπτώσεις του Brexit είναι αμελητέες, ο δείκτης FTSE-100 του Χρηματιστηρίου του Λονδίνου σημείωσε την Τρίτη νέο ιστορικό υψηλό ξεπερνώντας τις 7.200 μονάδες και όλα κινούνται στη σφαίρα του business as usual-μέχρι νεωτέρας…

Θα κυκλοφορήσει το ηλεκτροκίνητο αυτοκίνητο μαζικής κυκλοφορίας της Tesla;

Η φετινή χρονιά είναι ορόσημο για την προσπάθεια της Tesla, της εταιρείας του οραματιστή δισεκατομμυριούχου Ελον Μασκ, να «λανσάρει» ένα ηλεκτροκίνητο αυτοκίνητο που να απευθύνεται στο ευρύ κοινό. Η Tesla έχει δεσμευθεί να ξεκινήσει την διάθεση του Model 3 έως τα μέσα του 2017, και στοχεύει σε πωλήσεις 500.000 οχημάτων εντός του έτους, αριθμός που αντιστοιχεί στις συνολικές πωλήσεις ηλεκτροκίνητων ΙΧ παγκοσμίως το 2015. Ο Ελον Μασκ έχει ανεβάσει ψηλά τον πήχη των προσδοκιών, έχοντας ήδη συγκεντρώσει προκαταβολές άνω των 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το Model 3. Πλην όμως, η Tesla έχει βεβαρημένο «μητρώο» μεγάλων καθυστερήσεων στην παραγωγή και μη τήρησης των «υπεσχημένων» χρονοδιαγραμμάτων, κάτι που σημαίνει ότι οι πιστοί του Μασκ (και είναι πολλοί…) ίσως θα χρειαστεί να περιμένουν έως το 2018 για να οδηγήσουν το Model 3.

Θα συνεχιστεί ο καλπασμός του δολαρίου ;

Θα μετακομίσει η Apple στο.. «διαστημόπλοιο»;

Για το «Μήλο» το μεγάλο γεγονός του 2017 δεν είναι η κυκλοφορία κάποιου νέου πρωτοποριακού προϊόντος, αλλά η εγκατάστασή της στα νέα της κεντρικά γραφεία στο Κουπερτίνο της Καλιφόρια. To project της μετεγκατάστασης στο… διαστημόπλοιο, όπως είναι γνωστό στους παροικούντες της Silicon Valley το εμβληματικό κυκλικό κτίριο, «μετρά» περισσότερα χρόνια ζωής από ό,τι το iPhone ! Τα σχέδια του Campus 2 και της εσωτερικής του αυλής κατήρτισε ο εκλιπών συνιδρυτής της Apple Στιβ Τζομπς σε συνεργασία με τον διεθνούς φήμης Βρετανό αρχιτέκτονα Νόρμαν Φόστερ. Κεντρικό ρόλο στο εγχείρημα έχει και ο επικεφαλής σχεδιασμού της εταιρείας, Σερ Τζόναθαν Αϊβς, που σχεδίασε τις καρέκλες και τα γραφεία, πριν ξεκινήσει η μετακόμιση των πρώτων 13.000 εργαζομένων της Apple. Οπως σχολιάζουν οι Financial Times, το πιθανότερο είναι ότι το επόμενο iPhone θα παρουσιαστεί στο εντυπωσιακό αμφιθέατρο του Campus 2, χωρητικότητας 1.000 ατόμων.

Είναι διατηρήσιμο το ράλι του Τραμπ;

Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο για το ράλι των χρηματιστηρίων, εν μέσω προσδοκιών ότι η οικονομική του ατζέντα (λιγότεροι φόροι, χαλαρότερη εποπτεία, περισσότερες κρατικές δαπάνες για έργα υποδομής) θα δώσουν πρόσθετη ώθηση στην οικονομία και τα εταιρικά κέρδη. Η άλλη πλευρά του νομίσματος, το «Trumpflation», δηλαδή οι προβλέψεις για αναζωπύρωση του πληθωρισμού λειτούργησε ανασταλτικά για τα ομόλογα. Το μεγάλο ερώτημα είναι εάν οι τάσεις αυτές θα διατηρηθούν και εντός του 2017 -επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις- για τη «Μεγάλη Μετακίνηση» (Great Rotation) κεφαλαίων από τα ομόλογα προς τις μετοχές ή εάν η υλοποίηση της ατζέντας του Τραμπ προσγειώσει τους επενδυτές σε μια πιο σκληρή πραγματικότητα. Ηδη, η Ford και η General Motors (αλλά και το Μεξικό…) πήραν μια πρώτη -πικρή- γεύση για το τι σημαίνει η επιστροφή του οικονομικού προστατευτισμού που ευαγγελίζεται ο Τραμπ, ενώ και η περαιτέρω ενίσχυση του δολαρίου απειλεί να αποδειχθεί «μπούμερανγκ» για τις αμερικανικές πολυεθνικές, αλλά και να προκαλέσει νέο γύρο ισχυρών αναταράξεων στις αναδυόμενες αγορές.