Σχολείο 2025. Γονείς, αυτή την παιδεία θέλετε για τα παιδιά σας;

Η παρακάτω ιστορία είναι βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα που έχουν λάβει χώρα τα τελευταία χρόνια σε άλλες χώρες όπως στις ΗΠΑ, στην Αγγλία και στη Σουηδία. Η εκπαιδευτική πολιτική που εφαρμόζεται σε αυτές τις χώρες είναι ακριβώς ίδια με αυτή που επιχειρείται να εφαρμοστεί και στη χώρα μας. Αυτό που διακυβεύεται είναι το ίδιο το μέλλον του δημόσιου σχολείου. Οι εκπαιδευτικοί αντιδρούν, αντιστέκονται αλλά είναι μόνοι τους. Είναι η ώρα να μιλήσουν οι γονείς. Είναι η ώρα να αποφασίσουν αν αυτό που θα απεικονιστεί στην παρακάτω ιστορία είναι το σχολείο που ονειρεύονται για τα παιδιά τους. Μετά θα είναι πολύ αργά.

2025   

Βρισκόμαστε στον Ιούλιο του 2025. Ο κύριος Οδυσσέας είναι ο πατέρας του Μηνά που θα πάει φέτος στην Α΄ Γυμνασίου. Περιμένει εναγωνίως ένα τηλεφώνημα. Είναι σε αναμμένα κάρβουνα. Έχει κάνει αίτηση στο ένα και μοναδικό δημόσιο Γυμνάσιο της περιοχής των Μεγάρων που υπάγεται στη κατηγορία Α΄. Όταν είχε πάει για να κάνει την αίτηση, ο διευθυντής του σχολείου τού είχε πετάξει την ώρα που έφευγε ένα παγωμένο: «θα σας ειδοποιήσουμε εμείς» και ο κύριος Οδυσσέας είχε νιώσει την καρδιά του να μουδιάζει. Νωρίτερα ο διευθυντής τού είχε πει με φανερά πομπώδες ύφος: «Ξέρετε ο ανταγωνισμός για το σχολείο μας είναι πολύ μεγάλος, αφού όλοι οι άριστοι μαθητές της περιοχής θέλουν να έρθουν σε εμάς». Ο κύριος Οδυσσέας έτρεμε στην ιδέα μήπως ο Μηνάς αναγκαστεί τελικά να φοιτήσει σε σχολείο κατηγορίας Β΄ ή Γ .

2023

Το μυαλό του ανέτρεξε στο πρόσφατο παρελθόν. Θυμήθηκε τον ενθουσιασμό του όταν είχε ακούσει τον υπουργό Παιδείας να δηλώνει από την τηλεόραση τον Αύγουστο του 2023:

«Αγαπητοί γονείς, βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να σας ανακοινώσουμε πως ή κυβέρνηση έχει φέρει προς ψήφιση στη Βουλή τον νόμο 4824/2023 που αφορά την ελεύθερη επιλογή σχολείου. Ο νόμος αυτός προβλέπει πως στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς θα δίνεται στους γονείς κάθε παιδιού ένα εκπαιδευτικό κουπόνι-voucher αξίας 5000 ευρώ που θα αντιστοιχεί στα έξοδα της φοίτησης του παιδιού τους για ένα έτος. Οι γονείς θα αναζητούν το καλύτερο σχολείο για το παιδί τους σε μια μεγάλη βάση δεδομένων που θα περιέχει τα στοιχεία όλων των σχολείων της χώρας. Αν επιλέξουν ιδιωτικό σχολείο προφανώς θα πληρώνουν τη διαφορά των διδάκτρων. Στην αρχή κάθε εκπαιδευτικού έτους ο διευθυντής του κάθε σχολείου θα πηγαίνει στην τράπεζα με τα κουπόνια που θα έχει καταφέρει να μαζέψει και θα τα εξαργυρώνει σε χρήματα. Με τα χρήματα αυτά θα μπορεί να καλύπτει όλα τα λειτουργικά έξοδα του σχολείου του (μισθοί εκπαιδευτικών, ρεύμα, νερό, τηλέφωνο ,κτιριακή συντήρηση και καθαρισμός, πετρέλαιο, εξοπλισμός εποπτικών μέσων κ. α). Το κάθε σχολείο θα έχει το δικό του budget (ανάλογα με τον αριθμό των εγγραφών) και με αυτό θα μπορεί να  καλύπτει όλα τα λειτουργικά έξοδα για ένα έτος. Η αυτονομία της σχολικής μονάδας ήταν πάγια δέσμευση της κυβέρνησης και τώρα πραγματοποιείται».

Ο κύριος Οδυσσέας στο άκουσμα αυτής χαρμόσυνης είδησης είχε τρέξει να τα προλάβει όλα στην γυναίκα του η οποία μόλις είχε ακούσει τα καθέκαστα μισοβουρκωμένη είχε πει: «Επιτέλους Οδυσσέα μου, ο Μηνάς μας μπορεί να πάει σε ένα σχολείο που του αξίζει. Εμείς επιλέγουμε σχολείο τώρα. Παίρνουμε την κατάσταση στα χέρια μας, το καταλαβαίνεις; Πω πω σαν ψέματα μου φαίνεται, σαν σε όνειρο».

Ο κύριος Οδυσσέας θυμήθηκε πόσο είχε ανησυχήσει μήπως όλα αυτά κινδυνέψουν να μείνουν στα χαρτιά όταν ένα μήνα μετά, τον Σεπτέμβριο του 2023, οι εκπαιδευτικοί είχαν προκηρύξει απεργία ως αντίδραση στον νόμο για το εκπαιδευτικό κουπόνι και την ελεύθερη επιλογή σχολείου. Τότε αναρωτιόταν: «Τι θέλουν πάλι αυτοί και συνέχεια διαμαρτύρονται; Μία για το ένα, μία για το άλλο. Πριν από κάνα δύο χρόνια για την αξιολόγηση των σχολείων, πέρσι για την δική τους αξιολόγηση και τώρα για την αυτονομία των σχολείων. Έχουν δε και απύθμενο θράσος να ζητάνε από τους γονείς να συμπαραταχθούν μαζί τους στον κοινό τους αγώνα. Αλήθεια από πού και ως πού έχουμε κοινό αγώνα με τους εκπαιδευτικούς; Το αφήγημα: ‘’για το καλό των παιδιών’’ δεν πείθει. Μόνο οι γονείς ξέρουν το καλό των παιδιών τους. Εν τω μεταξύ σε όλα λένε όχι και δεν αντιπροτείνουν τίποτα. Είναι αντιδραστικοί και τεμπέληδες, αυτό είναι». Αυτά σκεπτόταν ο κύριος Οδυσσέας το Σεπτέμβριο του 2023.

2024

Ένα χρόνο μετά, το 2024, είχε αρχίσει να κάνει έρευνα σχετικά με το ποιο σχολείο της περιοχής του είναι το καλύτερο για να φοιτήσει ο Μηνάς. Είχε μπει στην ιστοσελίδα [email protected] και είχε ενθουσιαστεί με αυτό που είχε αντικρύσει. Υπήρχαν 3 λίστες με όλα τα σχολεία της χώρας. Κάθε λίστα έφερε τίτλο της κατηγορίας που ανήκε το κάθε σχολείο: Κατηγορία Α΄ ή  Β΄ ή Γ΄. Η κατηγορία του κάθε σχολείου είχε καθοριστεί από την εξωτερική αξιολόγηση του κάθε σχολείου που λάμβανε χώρα αμέσως μετά την αυτοαξιολόγησή του. Πατώντας τον σύνδεσμο ενός σχολείου μπορούσες να έχεις πληροφορίες σε κοινή θέα για τις επιδόσεις των μαθητών του κάθε σχολείου, για τους εκπαιδευτικούς με βάση την αξιολόγησή τους, για τον προϋπολογισμό του κάθε σχολείου, για τις δράσεις και τα project του σχολείου, για τις εθνικότητες των μαθητών, για τις συνεργασίες με ιδιωτικές  επιχειρήσεις και χορηγούς με σκοπό την εξοικονόμηση επιπλέον πόρων. Δηλαδή με ένα απλό κλικ εμφανιζόταν μπροστά σου ολόκληρη η εικόνα του κάθε σχολείου.

Ο κύριος Οδυσσέας μετά από έρευνα κάμποσων ωρών είχε καταλήξει πως το σχολείο που ταίριαζε στις μεγάλες μαθησιακές δυνατότητες του Μηνά ήταν το μόνο σχολείο κατηγορίας Α’ των Μεγάρων: το 4^ο Γυμνάσιο Μεγάρων.

2025

Ο καιρός πέρασε. Σήμερα βρισκόμαστε, όπως είπαμε, στον Ιούλιο του έτους 2025. Ο κύριος Οδυσσέας ελέγχει συνέχεια με αγωνία το κινητό του: μήπως κτυπήσει και δεν προλάβει να το σηκώσει, μήπως το έχει βάλει κατά λάθος στο αθόρυβο. Μέχρι που το αφήνει και ανοιχτό κάθε βράδυ. Βλέπετε, περιμένει εκείνο το τηλεφώνημα από τον διευθυντή του 4ου Γυμνασίου Μεγάρων.

Μετά από λίγες μέρες ξαφνικά το τηλέφωνο κτυπά. Στην οθόνη γράφει: 4ο Γυμνάσιο. Ο κύριος Οδυσσέας παίρνει βαθιά ανάσα και την καλή του φωνή και απαντάει: «Παρακαλώ». Στην γραμμή είναι ο διευθυντής ο οποίος λέει: «Γεια σας. Σας τηλεφωνώ από 4^ο Γυμνάσιο. Είμαι ο διευθυντής». «Μάλιστα κύριε διευθυντά, είμαι ο πατέρας του Μηνά Παπαδόπουλου. Πείτε μου» απάντησε ο κύριος Οδυσσέας. Ο διευθυντής ξερόβηξε και είπε: «Σας πήρα για την αίτηση που είχατε κάνει για το γιό σας. Κοιτάξτε θέλω να είμαι ειλικρινής μαζί σας. Φαίνεται ότι η ζήτηση για το σχολείο μας φέτος έχει ξεπεράσει κάθε πρόβλεψη. Όλοι θέλουν να φοιτήσουν στο δικό μας Γυμνάσιο. Αυτό βέβαια μας χαροποιεί από τη μία αλλά από την άλλη μας δημιουργεί έναν μεγάλο πονοκέφαλο. Αποφασίσαμε λοιπόν να  καλύψουμε τις θέσεις των μαθητών της Α’ Γυμνασίου με πλειοδοτικό διαγωνισμό, για να μην αδικήσουμε κανέναν». Ο κύριος Οδυσσέας με τρεμάμενη φωνή απάντησε: «Μα ο Μηνάς είναι άριστος μαθητής. Δεν παίζει αυτό κάποιο ρόλο;» Ο διευθυντής πήρε ξανά τον λόγο: «Φυσικά και παίζει, στο Γυμνάσιό μας εγγράφουμε μόνο αρίστους. Μην ξεχνάτε όμως πως πολύ μεγάλο ποσοστό των μαθητών έχουν απολυτήριο Δημοτικού με άριστα». «Ναι σωστά. Και τι ακριβώς εννοείτε όταν λέτε πως οι εγγραφές θα γίνουν με πλειοδοτικό διαγωνισμό»; ψέλλισε ξέπνοα ο κύριος Οδυσσέας. Ακολούθησε μια μικρή παύση και ο διευθυντής απάντησε: «Κοιτάξτε, για να μπορούμε εμείς να παρέχουμε ύψιστης ποιότητας εκπαίδευση στους μαθητές μας τα χρήματα από τα voucher δεν επαρκούν. Έγινα κατανοητός;»

Ο κύριος Οδυσσέας χωρίς να πει τίποτα πάτησε «τέλος κλήσης» στο κινητό του. Του χρειάστηκε αρκετή ώρα για να συνέλθει από το σοκ. Ήξερε όμως πως έπρεπε να δράσει γρήγορα. Τα χρονικά περιθώρια ήταν στενά. Αναζήτησε αμέσως στο διαδίκτυο το τηλέφωνο του 7^ου Γυμνασίου Μεγάρων που ήταν το μόνο κατηγορίας Β΄ της περιοχής. Εμβρόντητος άκουσε μια φωνή να του λέει: «Δυστυχώς οι εγγραφές του 7^ου Γυμνασίου έχουν ολοκληρωθεί. Μπορείτε να κάνετε αίτηση σε ένα άλλο σχολείο».

Καταστροφή. Ο γιός του σε σχολείο κατηγορίας Γ’; Μα αυτά κλείνουν το ένα μετά το άλλο αφού λόγω μειωμένων εγγραφών μαθητών και απουσία χορηγιών δεν μπορούν να καλύψουν τα έξοδά τους. Ο κύριος Οδυσσέας έμεινε αμίλητος για αρκετό διάστημα. Κατηγορούσε τον εαυτό του. Δεν έπρεπε να τους πιστέψει. Τι δουλειά έχουν αυτοί με την παιδεία;  Έπρεπε να είχε βουλώσει τα αυτιά του στις Σειρήνες όπως είχε κάνει κάποτε ο πολυμήχανος συνονόματός του. Ένιωθε ότι όλα είχαν τελειώσει.

Θυμήθηκε τους εκπαιδευτικούς που φώναζαν όλα αυτά τα χρόνια και που είχαν προβλέψει αυτά που θα έρχονταν. Πόσο τους είχε αδικήσει; Αμέσως έψαξε στο διαδίκτυο και βρήκε το τηλέφωνο του Σωματείου των Εκπαιδευτικών. Κάλεσε με το κινητό του: «Ναι Σωματείο; Ήθελα να ρωτήσω πότε είναι η επόμενη διαδήλωσή σας;»… «Ωραία. Θα είμαι εκεί. Μαζί με το γιό μου».

Δημήτρης Τσιριγώτης