Αντιμέτωποι με ένα νέο «κύμα» ηλεκτρονικών , που προβλέπεται να ξεκινήσει από τις αρχές του 2018, κινδυνεύουν να βρεθούν χιλιάδες δανειολήπτες, οι οποίοι απέτυχαν να υπαχθούν σε κάποιο νομικό πλαίσιο προστασίας ή εξυγίανσης, ανεξαρτήτως του ύψους της οφειλής ή της εμπορικής αξίας του ακινήτου τους.

Σύμφωνα με νομικές πηγές, οι στρατηγικοί κακοπληρωτές, αλλά και εκείνοι που είχαν μεγάλα δάνεια και περιουσία δεν ήταν παρά το… πρώτο πιάτο, σε μία διαδικασία η οποία αναμένεται να κορυφωθεί σε βάθος διετίας. «Ενας σημαντικός αριθμός από τα 18.000 ακίνητα που υπολογίζεται ότι θα βγουν στο “e-σφυρί” έως το τέλος του επόμενου χρόνου δεν αποκλείεται να αφορά και σε υπόχρεους που είτε δεν προσπάθησαν είτε δεν μπόρεσαν να βρουν καταφύγιο στο νόμο Κατσέλη ή στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό, χωρίς να διαχωρίζεται το ύψος της οφειλής ή της αξίας του ακινήτου», τονίζουν, εκφράζοντας φόβους πως το 2019 θα αναδειχθεί σε… έτος εκποιήσεων.

«Η κυβέρνηση δεν φαίνεται διατεθειμένη να νομοθετήσει για την παράταση της ισχύος του νόμου Κατσέλη και μετά το 2018, αφήνοντας απροστάτευτους ακόμη περισσότερους δανειολήπτες», καταλήγουν οι ίδιες πηγές.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια, που έχουν ενταχθεί στον συγκεκριμένο νόμο, υπολογίζονται σήμερα σε περισσότερα από εννέα δισ. ευρώ, αριθμός που εκτιμάται πως αντιστοιχεί στο 1/3 των υπόλοιπων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των τραπεζών στη συγκεκριμένη κατηγορία. Συνολικά, δε, τα δάνεια που τελούν σε καθεστώς νομικής προστασίας ανέρχονται σε 15 δισ. ευρώ.

Την ίδια στιγμή, στο «παιχνίδι» εισέρχονται και τα ξένα funds, τα οποία έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να αγοράσουν δάνεια με εξασφαλίσεις σε κατοικίες και εμπορικά ακίνητα. «Ακόμη και σήμερα δεν γνωρίζουμε με ποια κριτήρια επιλέγονται τα δάνεια που πωλούνται και κατά πόσον οι τράπεζες έχουν εξαντλήσει όλες τις εναλλακτικές επιλογές ρύθμισης με τον οφειλέτη», επισημαίνει ο δικηγόρος κ. Δημήτρης Αναστασόπουλος και συνεχίζει: «Ο Κώδικας Δεοντολογίας προβλέπει συγκεκριμένη διαδικασία, η οποία, όμως, τείνει σε πολλές περιπτώσεις να γίνεται διεκπεραιωτικά. Στο πλαίσιο αυτό, θα έπρεπε να τηρηθεί μία συμπεριφορά εκ μέρους των τραπεζών, που να προσομοιάζει με την αρχή της αναλογικότητας. Να προβαίνει, δηλαδή, στην πώληση μόνον εφόσον έχει αποτύχει κάθε εναλλακτική προσπάθεια ρύθμισης».

Το πάθημα

Πιο πρόθυμες από ποτέ να τα «βρουν» με τους δανειολήπτες, ακόμη και στο… παρά ένα του πλειστηριασμού, εμφανίζονται από την πλευρά τους οι τράπεζες. Η παραδοχή ότι μία μαζική εκποίηση ακινήτων θα απαξίωνε ακόμα περισσότερο τις ήδη χαμηλές εμπορικές αξίες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τις εξασφαλίσεις, σε συνδυασμό με τη χλιαρή ανταπόκριση που συγκέντρωσαν τα ακίνητα τα οποία βγήκαν την περασμένη Τετάρτη στο «e-σφυρί», φέρεται να αναγκάζει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να υιοθετήσουν μια πιο ελαστική στάση απέναντι σε οφειλέτες, για τα δάνεια των οποίων έχει ήδη εκδοθεί διαταγή πληρωμής. Εξάλλου, για πολλά από τα τραπεζικά στελέχη είναι ακόμη νωπές οι μνήμες με τα εκατοντάδες κατασχεμένα αυτοκίνητα που στοιβάζονταν στις μάντρες ελλείψει αγοραστικού ενδιαφέροντος.

«Διευθυντής μίας εκ των τεσσάρων συστημικών τραπεζών έχει από πέρυσι τον Νοέμβριο ζητήσει από Ρώσο τραπεζίτη, ο οποίος απέκτησε πρόσφατα εξοχική κατοικία στη χώρα μας, να του βρει υποψήφιους αγοραστές για τα ακίνητα, τα οποία θα εκπλειστηριάζονταν μέσα στο 2017», τονίζει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής η δικηγόρος, διαπιστευμένη διαμεσολαβήτρια ΥΔΔΑ, κυρία Χριστίνα Γλυκού. Σύμφωνα με την ίδια, η απόπειρα του εγχώριου στελέχους έπεσε στο… κενό, μιας και οι ξένοι εμφανίζονται μάλλον διστακτικοί στο να επενδύσουν σε ακίνητα, τα οποία αποτελούν εγγυήσεις σε στεγαστικά ή άλλα δάνεια. «Μεταξύ της αναζήτησης υποψήφιων αγοραστών εντός και εκτός συνόρων και της πρότασης ρύθμισης στο δανειολήπτη, τα τραπεζικά ιδρύματα επιλέγουν το δεύτερο, αποδεχόμενα ακόμη και μικρότερες μηνιαίες καταβολές από τους οφειλέτες, προκειμένου να απαλλαγούν από τα “βαρίδια” των “κόκκινων” δανείων», καταλήγει η κυρία Γλυκού.

Οι ρυθμίσεις δανείων που κερδίζουν έδαφος

Μία ρύθμιση με επιρροές από… Ιρλανδία προτείνουν το τελευταίο διάστημα οι τράπεζες. Πρόκειται για το «Split and Freeze», που προβλέπει το «σπάσιμο» του στεγαστικού δανείου στα δύο και το σταδιακό «κούρεμα» -από 3% έως 4%- στο «παγωμένο» τμήμα του κεφαλαίου, για διάστημα που ξεκινά από τα πέντε χρόνια και φθάνει μέχρι τη 15ετία.

Προς επίρρωση, όπως προέκυπτε από επιστολή που αποκάλυψε ο Ελεύθερος Τύπος, ο δανειολήπτης είχε τη δυνατότητα ρύθμισης για χρονικό διάστημα 293 μηνών, με το διαχωρισμό της οφειλής σε δύο τμήματα: ένα έντοκο, ποσού 52.164 ευρώ, για σχεδόν 24 χρόνια και ένα δεύτερο, ποσού 52.239 ευρώ, το οποίο παρέμενε «παγωμένο», άτοκα και χωρίς καμία απαίτηση για τα πρώτα 15 έτη. Εφόσον οι δόσεις του πρώτου τμήματος καταβάλλονταν κανονικά, τότε η οφειλή του δεύτερου τμήματος θα μειωνόταν κατά 4% ετησίως για 15 έτη (συνολική απομείωση 60%).

Πέραν του ιρλανδικού μοντέλου, σταδιακά οι τράπεζες «ρίχνουν» στην αγορά και τις αποκαλούμενες λύσεις οριστικής διευθέτησης. Πρόκειται για την εθελοντική παράδοση του ακινήτου, όπου ο δανειολήπτης μπορεί να παραδώσει τα κλειδιά του ακινήτου του, πετυχαίνοντας διευθέτησή του υπολοίπου της οφειλής ή και διαγραφή της, τη μετατροπή σε ενοικίαση/χρηματοδοτική μίσθωση, μεταβιβάζοντας την κυριότητα του σπιτιού και υπογράφοντας αντίστοιχη σύμβαση, που εξασφαλίζει τη δυνατότητα μίσθωσης του ακινήτου για ορισμένη ελάχιστη χρονική περίοδο και, τέλος, την εθελοντική εκποίηση του ενυπόθηκου σπιτιού.

Στην περίπτωση αυτή, ο δανειολήπτης προβαίνει οικειοθελώς σε πώληση του υπέγγυου ακινήτου σε τρίτο με τη σύμφωνη γνώμη του ιδρύματος, ενώ εάν το τίμημα της πώλησης υπολείπεται του συνόλου της οφειλής, το ίδρυμα προβαίνει σε διαγραφή της εναπομένουσας οφειλής.