Μαύρος προμηνύεται ο Σεπτέμβριος για χιλιάδες «κόκκινους» δανειολήπτες, οι οποίοι από τις πρώτες κιόλας ημέρες του μήνα θα βρεθούν αντιμέτωποι, αφενός, με ένα νέο -και πιο ισχυρό- «κύμα» και, αφετέρου, με την απειλή… έξωσής τους από το νόμο Κατσέλη λόγω υποχρεωτικής άρσης του τραπεζικού απορρήτου.

Πιο αναλυτικά, από την προσεχή Τετάρτη τίθεται σε επαναλειτουργία η ηλεκτρονική πλατφόρμα δημοπρασιών, επιτρέποντας σε ιδιώτες, αλλά κυρίως στις τράπεζες, να επισπεύσουν τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης, που είχαν… παγώσει ελέω θέρους. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, στόχος των συστημικών ομίλων είναι να πενταπλασιάσουν σε βάθος διετίας τον όγκο των εκπλειστηριαζόμενων ακινήτων (από περίπου 10.000 έως τα τέλη Ιουλίου σε 50.000 το 2019), γεγονός που θα τους επιτρέψει να αυξήσουν σημαντικά τα έσοδα από ρευστοποιήσεις.

Υπενθυμίζεται ότι με βάση τους στόχους, οι οποίοι πρόκειται να αναθεωρηθούν προς τα πάνω τις προσεχείς ημέρες, οι τράπεζες σχεδίαζαν να ανακτήσουν μέσω πλειστηριασμών 200 εκατ. ευρώ από το καταναλωτικό, 2,9 δισ. ευρώ από το στεγαστικό και 7,5 δισ. ευρώ από το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο. Την ίδια στιγμή, από τις 15 Σεπτεμβρίου θα ισχύσει και το υποχρεωτικό άνοιγμα των περιουσιακών δεδομένων των οφειλετών, που έχουν αιτηθεί ένταξης στο νόμο Κατσέλη, απειλώντας πολλούς εξ αυτών με… έξωση από τις ευεργετικές του διατάξεις. Πρόκειται για δανειακές συμβάσεις συνολικού ύψους 17,5 δισ. ευρώ, οι οποίες, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, θα μπορούσαν να αποπληρώνονται, με αποτέλεσμα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια να ήταν χαμηλότερα κατά 20%.

Οπως προκύπτει από τα στοιχεία του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείων Αθηνών – Πειραιώς – Αιγαίου και Δωδεκανήσου, από τις 29 Νοεμβρίου 2017, που τέθηκε σε εφαρμογή η ηλεκτρονική πλατφόρμα των πλειστηριασμών, έως και τα τέλη Ιουλίου 2018 έγιναν 10.160 πλειστηριασμοί. Από αυτούς οι 4.245 κηρύχθηκαν άγονοι, ενώ οι 2.263 ανεστάλησαν ή ματαιώθηκαν, κατόπιν συνεννόησης του δανειολήπτη με την τράπεζα. Σε 3.652 περιπτώσεις τα ακίνητα άλλαξαν χέρια, με τα ίδια τα ιδρύματα να κατέχουν τη μερίδα του λέοντος στο… μπιτάρισμα. «Το επόμενο τετράμηνο έχουν προγραμματιστεί να πραγματοποιηθούν τουλάχιστον 30.000 πλειστηριασμοί», τονίζουν στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής οι παραπάνω πηγές, εκτιμώντας πως το 2019 ο αριθμός τους θα αγγίξει τις 50.000.

Στο πλαίσιο αυτό, το τελευταίο διάστημα δρομολογείται μία σειρά από αλλαγές, οι οποίες θα καταστήσουν την πλατφόρμα πιο… εμπορική. «Το πρώτο βήμα θα είναι να δοθεί η δυνατότητα στο χρήστη-αγοραστή να αναζητήσει ένα ακίνητο βάσει χαρακτηριστικών και όχι προγραμμάτων πλειστηριασμών. Κάποιος που θέλει, για παράδειγμα, ένα σπίτι 200 τ.μ. στο Μαρούσι να μπορεί, επιλέγοντας τα κατάλληλα φίλτρα, να το αναζητήσει μέσω του e-auction», εξηγούν χαρακτηριστικά οι ίδιες πηγές και συνεχίζουν: «Το ζήτημα της φωτογραφίας του εκπλειστηριαζόμενου ακινήτου δεν είναι απλό. Ολα τα υπόλοιπα στοιχεία, ωστόσο, που περιλαμβάνονται έτσι κι αλλιώς στην έκθεση των δικαστικών επιμελητών, θα μπορούσαν να αποτελέσουν λέξεις-κλειδιά για την εκάστοτε αναζήτηση».

Οσον αφορά στη δυνατότητα επίσκεψης των ακινήτων από τους εν δυνάμει αγοραστές, στα πρότυπα άλλων χωρών, οι ίδιες πηγές εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους για το κατά πόσο θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα. «Ο Κώδικας προβλέπει ημέρες επίσκεψης, μέχρι στιγμής, ωστόσο, δεν έχει γίνει πράξη», καταλήγουν.

Τα περιθώρια αντίδρασης

Τα… όπλα που έχουν στη διάθεσή τους οι οφειλέτες από τη στιγμή της καταγγελίας της σύμβασης έως και τον πλειστηριασμό περιγράφει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής ο δικηγόρος, κ. Δημήτρης Αναστασόπουλος. Πιο αναλυτικά:

• Μετά την καταγγελία της σύμβασης η τράπεζα έχει τη δυνατότητα να προβεί στην έκδοση διαταγής πληρωμής, επιτυγχάνοντας με αυτόν τον τρόπο την απόκτηση εκτελεστού τίτλου κατά του οφειλέτη της και τυχόν του εγγυητή. Σε περίπτωση επίδοσης της διαταγής πληρωμής ο δανειολήπτης μπορεί να ασκήσει ανακοπή κατά της διαδικασίας, που ξεκινά, εντός προθεσμίας 15 εργάσιμων ημερών, καθώς και αίτηση αναστολής εκτέλεσης, προκειμένου να αποτρέψει οποιαδήποτε περαιτέρω ενέργεια της τράπεζας και δη, την κατάσχεση και τον πλειστηριασμό της περιουσίας του.

• Εάν ο οφειλέτης δεν ασκήσει ανακοπή, απορριφθεί η αίτηση αναστολής ή η ασκηθείσα ανακοπή, τότε η τράπεζα προβαίνει σε κατάσχεση της περιουσίας, με σκοπό τον πλειστηριασμό του πράγματος που κατασχέθηκε. Αντίγραφο της κατασχετήριας έκθεσης επιδίδεται με δικαστικό επιμελητή. Ο δανειολήπτης μπορεί να την προσβάλει με ανακοπή εντός 45 ημερολογιακών ημερών από την ημέρα της κατάσχεσης. Σε περίπτωση που η ανακοπή απορριφθεί, μπορεί να ασκήσει έφεση και, παράλληλα, αίτηση αναστολής. Η αίτηση αναστολής κατατίθεται το αργότερο πέντε εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα του πλειστηριασμού και χορηγείται, εφόσον κρίνει το δικαστήριο ότι η ενέργεια της αναγκαστικής εκτέλεσης θα προξενήσει ανεπανόρθωτη βλάβη και πιθανολογεί την ευδοκίμηση της έφεσης. Εάν η κατασχετήρια έκθεση έχει σφάλματα, ιδίως ως προς την περιγραφή του κατασχεθέντος, την εκτίμηση και την τιμή πρώτης προσφοράς, τότε έχει δυνατότητα να ασκήσει ανακοπή το αργότερο 15 εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα του πλειστηριασμού.

• Τέλος, ο πλειστηριασμός δεν μπορεί να διενεργηθεί νωρίτερα από επτά μήνες και αργότερα από οκτώ μήνες από την περάτωση της κατάσχεσης. Ο οφειλέτης μπορεί να προσβάλει τη διαδικασία του πλειστηριασμού μέσα σε 30 ημέρες από την ημέρα του πλειστηριασμού ή αναπλειστηριασμού, εάν πρόκειται για κινητά, και σε 60 ημέρες αφότου μεταγράφηκε η περίληψη της κατακυρωτικής έκθεσης, εάν πρόκειται για ακίνητα.

Τάσεις… φυγής από το νόμο Κατσέλη

«Από τις αιτήσεις που κατατίθεντο στα κατά τόπους Ειρηνοδικεία, το 50% έχει επιτυχή κατάληξη, ενώ το υπόλοιπο 50% είτε απορρίπτεται είτε ματαιώνεται. Ενώ μέχρι πρότινος, ωστόσο, η ματαίωση της αίτησης γινόταν για τυπικούς λόγους, πλέον μεγάλη μερίδα οφειλετών συναινεί στην παραίτηση από το επίμαχο δικόγραφο, προκειμένου να προχωρήσει σε ρύθμιση με την τράπεζα», σημειώνουν στελέχη με γνώση των διαδικασιών και προσθέτουν: «Η… στροφή εδράζεται, αφενός, στις αλλαγές του νόμου Κατσέλη, που προβλέπουν, μεταξύ άλλων, το “ξεσκόνισμα” καταθέσεων και λοιπών στοιχείων, τα οποία έχουν στην κατοχή τους οι δανειολήπτες και, αφετέρου, στις δελεαστικές προσφορές των ιδρυμάτων».

Σύμφωνα με τους ίδιους, το γεγονός ότι δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα γίνεται η… έξωση από τις ευεργετικές διατάξεις του νόμου -τι θα ισχύει, για παράδειγμα, στην περίπτωση που ο οφειλέτης «τράβηξε» μικροποσά στο διάστημα της πενταετίας, προκειμένου να καλύψει πάγια ή έκτακτα έξοδα της οικογένειάς του, όπως οι σπουδές των παιδιών του- φοβίζει τους δανειολήπτες, που πλέον εγκαταλείπουν μαζικά το επίμαχο καταφύγιο.

Στο «κάδρο» πωλήσεις και τιτλοποιήσεις

Μαζικότερες πωλήσεις, αλλά και τιτλοποιήσεις, «κόκκινων» δανείων σχεδιάζουν για τους επόμενους μήνες τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, σε αντίθεση με το αμέσως προηγούμενο διάστημα, όπου οι τράπεζες εμφανίζονταν διστακτικές στο να μεταβιβάσουν πακέτα προβληματικών δανείων -και δη, με εξασφαλίσεις- σταδιακά και σίγουρα από τις αρχές του 2019 θα… απελευθερωθούν. «Η αλλαγή πολιτικής θα περιγράφεται με σαφήνεια στα αναθεωρημένα πλάνα, που θα αποστείλουν στα μέσα Σεπτεμβρίου στον SSM», σημειώνουν χαρακτηριστικά. Επισημαίνεται ότι έως τα τέλη του έτους θα έχει ολοκληρωθεί η πώληση ακόμη τριών πακέτων.

Πρόκειται για τα εξής:

• Mercury (Alpha Bank), αξίας δύο δισ. ευρώ, που περιλαμβάνει καταναλωτικά δάνεια, χρέη από πιστωτικές κάρτες και υπεραναλήψεις, τα οποία έχουν παύσει να εξυπηρετούνται για περισσότερα από μία διετία.

• Jupiter (Alpha Bank), που αφορά σε «κόκκινα» δάνεια περίπου 500 μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ονομαστικής αξίας 800 εκατ. ευρώ, τα οποία διαθέτουν εξασφαλίσεις επί 1.700 ακινήτων, αλλά και ακίνητα, τα οποία έχουν περιέλθει στην τράπεζα, ανακτήσιμης αξίας περίπου 54 εκατ. ευρώ.

• Zenith (Eurobank), αξίας δύο δισ. ευρώ, που περιλαμβάνει περισσότερα από 181.000 καταναλωτικά δάνεια, με τη μέση οφειλή στις 6.000 ευρώ και τη μέση διάρκεια καθυστέρησης στα οκτώ χρόνια.

Στο μεταξύ, σε τιτλοποιήσεις, συνολικού ύψους άνω των πέντε δισ. ευρώ, προτίθενται να προχωρήσουν οι τράπεζες, αποδεσμεύοντας μεγάλο μέρος των κεφαλαίων, που παρέμεναν «κλειδωμένα» για την κάλυψη των κινδύνων. Μέσω της συγκεκριμένης διαδικασίας, έχουν τη δυνατότητα να «επανασυσκευάζουν» τα δάνεια, που διακρατούν, μετατρέποντάς τα σε τίτλους, οι οποίοι δύνανται να πωληθούν σε επενδυτές. Οι επίμαχοι τίτλοι χωρίζονται ανάλογα με τις προοπτικές εξυπηρέτησης του εκάστοτε ανοίγματος, που πλέον έχει μεταβιβαστεί σε μία εταιρία ειδικού σκοπού (SPV).