Η απόφαση Πούτιν να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία των αυτονομιστικών εδαφών του Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ στην ανατολική Ουκρανία ανάβει το φιτίλι και δημιουργεί συνθήκες για μία γενικευμένη σύρραξη.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν οτι η Ρωσία είναι έτοιμη να εισβάλει στην Ουκρανία με μια δύναμη έως και 190.000 στρατιωτών που έχει συγκεντρώσει κοντά στα σύνορα της γειτονικής της χώρας. Οι τελευταίες εξελίξεις πυροδοτούν την ένταση και δημιουργούν ένα εύφλεκτο σκηνικό με απρόβλεπτες συνέπειες.
Ποιες είναι οι αποσχισθείσες περιοχές;
Οι υποστηριζόμενοι από τη Ρωσία αυτονομιστές στις περιοχές του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ -που ειναι γνωστό συλλογικά ως Ντονμπάς- αποσχίστηκαν από τον έλεγχο της ουκρανικής κυβέρνησης το 2014 και αυτοανακηρύχθηκαν ανεξάρτητες «λαϊκές δημοκρατίες», μέχρι στιγμής μη αναγνωρισμένες.
Από τότε, η Ουκρανία λέει ότι περίπου 15.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε μάχες ανάμεσα στις ουκρανικές δυνάμεις και τους υποστηριζόμενους απο τη Μόσχα αντάρτες. Η Ρωσία αρνείται ότι λαμβάνει μέρος στη σύγκρουση, αλλά έχει υποστηρίξει τους αυτονομιστές με πολλούς τρόπους.
Προσφέρει κρυφή στρατιωτική υποστήριξη, οικονομική βοήθεια, προμήθειες εμβολίων κατά της COVID-19 και έχει εκδώσει τουλάχιστον 800.000 ρωσικά διαβατήρια σε κατοίκους της περιοχής. Η Μόσχα εξακολουθεί να αρνείται ότι σχεδιάζει να εισβάλει στην Ουκρανία.
Τι σημαίνει η ρωσική αναγνώριση;
Για πρώτη φορά, η Ρωσία λέει ότι δεν θεωρεί το Ντονμπάς ως μέρος της Ουκρανίας. Η Μόσχα «νομιμοποιείται» πλέον να στείλει στρατιωτικές δυνάμεις στις αυτονομιστικές περιοχές, χρησιμοποιώντας το επιχείρημα ότι επεμβαίνει ως σύμμαχος για να τις προστατεύσει από την Ουκρανία.
Ο Ρώσος βουλευτής και πρώην πολιτικός ηγέτης του Ντονέτσκ, Αλεξάντερ Μποροντάι, είπε στο Reuters τον περασμένο μήνα ότι οι αυτονομιστές θα απευθυνθούν στη συνέχεια στη Ρωσία για να τους βοηθήσει να πάρουν τον έλεγχο τμημάτων των περιοχών του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ που εξακολουθούν να βρίσκονται υπό τον έλεγχο των ουκρανικών δυνάμεων. Εάν συμβεί αυτό, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανοιχτή στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Τι γίνεται με την ειρηνευτική διαδικασία του Μινσκ;
Η ρωσική αναγνώριση ουσιαστικά εξουδετερώνει τις ειρηνευτικές συμφωνίες του Μινσκ του 2014-15, οι οποίες, αν και ακόμη δεν έχουν εφαρμοστεί, μέχρι τώρα θεωρούνταν από όλες τις πλευρές, συμπεριλαμβανομένης της Μόσχας, ως η καλύτερη ευκαιρία για την εξεύρεση λύσης.
Οι συμφωνίες προβλέπουν μεταξύ άλλων μεγάλο βαθμό αυτονομίας για τις δύο περιοχές εντός της Ουκρανίας, απόσυρση του βαρέως οπλισμού από τις πρώτες γραμμές.
Πώς θα απαντήσει η Δύση;
Οι δυτικές κυβερνήσεις εδώ και μήνες προειδοποιούν τη Μόσχα ότι οποιαδήποτε μετακίνηση στρατιωτικών δυνάμεων πέρα από τα ουκρανικά σύνορα θα έφερνε ισχυρή απάντηση, συμπεριλαμβανομένων αυστηρών οικονομικών κυρώσεων.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε ότι η αναγνώριση «θα υπονόμευε περαιτέρω την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, θα συνιστούσε κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και θα έθετε υπό περαιτέρω αμφισβήτηση τη δέσμευση της Ρωσίας να συνεχίσει να εμπλέκεται στη διπλωματία για την επίτευξη ειρηνικής επίλυσης αυτής της κρίσης». Είπε ότι θα απαιτούσε μια «ταχεία και σταθερή» απάντηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους.
Η ΕΕ είναι έτοιμη να αντιδράσει σθεναρά σε περίπτωση αναγνώρισης της ανεξαρτησίας των αποσχισθεισών περιοχών από τη Μόσχα, τόνισε ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, λίγο μετά τηνολοκλήρωση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ στις Βρυξέλλες.
Έχει αναγνωρίσει η Ρωσία άλλες αποσχισθείσες περιοχές;
Ναι . Αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας, δύο αποσχισθείσες περιοχές της Γεωργίας, μετά από έναν σύντομο πόλεμο με τη χώρα το 2008. Τους παρείχε εκτεταμένη δημοσιονομική στήριξη, επέκτεινε τη ρωσική υπηκοότητα στους πληθυσμούς τους και τοποθέτησε εκεί χιλιάδες στρατεύματα.
Ποιά είναι τα υπέρ και τα κατά για τη Μόσχα;
Στην περίπτωση της Γεωργίας, η Ρωσία χρησιμοποίησε την αναγνώριση των αποσχισμένων περιοχών για να δικαιολογήσει μια απεριόριστη στρατιωτική παρουσία σε μια γειτονική πρώην Σοβιετική δημοκρατία, σε μια προσπάθεια να ματαιώσει επ’ αόριστον τις φιλοδοξίες της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ, αρνούμενος τον πλήρη έλεγχο της δικής της επικράτειας. Τις ίδιες βλέψεις έχει και στην περίπτωση της Ουκρανίας.
Από την άλλη πλευρά, η Μόσχα αντιμετωπίζει κυρώσεις και διεθνή καταδίκη για την εγκατάλειψη της διαδικασίας του Μινσκ μετά από πολύ καιρό που υποστήριξε ότι είχε δεσμευτεί σε αυτήν. Θα φέρει επίσης επ’ αόριστον ευθύνη για δύο εδάφη που έχουν καταστραφεί από οκτώ χρόνια πολέμου και χρειάζονται τεράστια οικονομική υποστήριξη.