«Το Αρχιπέλαγος (Τρέχει μες στο Φεγγάρι)», όπως στον «Βυθό» του Μίλτου Σαχτούρη, και αφηγείται στιγμιότυπα μιας περασμένης ζωής στο Αιγαίο του 17ου και 18ου αιώνα. Από άλλα βάθη, αυτά των υπογείων της Κεντρικής Βιβλιοθήκης, όπου φυλάσσονται οι συλλογές σπανίων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), θησαυροί «αναδύονται» κι έρχονται για πρώτη φορά στο φως της ημέρας, προκειμένου να τους γνωρίσει το ευρύ κοινό της πόλης.

Ο νέος εκθεσιακός χώρος της Βιβλιοθήκης Κέντρου Πληροφόρησης (ΒΚΠ-ΑΠΘ), στο φουαγιέ του κτιρίου, εγκαινιάστηκε σήμερα το πρωί από τις πρυτανικές Αρχές του ΑΠΘ και τον Γενικό Πρόξενο της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη Φιλίπ Ρε, με μια έκθεση σπάνιων χαρτών. Η έκθεση σηματοδοτεί την ελληνογαλλική συνεργασία στις επιστήμες, αλλά και συμπίπτει με τη συμπλήρωση 40 Χρόνων Χαρτογραφίας στο ΑΠΘ και εντάσσεται στις παράλληλες εκδηλώσεις του 14ου Συνεδρίου της Διεθνούς Χαρτογραφικής Ένωσης (ICA), που οργάνωσε η Επιτροπή της ICA για την «Χαρτογραφική Κληρονομιά στην Ψηφιακότητα» και το Εργαστήριο Χαρτογραφίας του Αριστοτελείου. Οι εργασίες του διεθνούς συνεδρίου ξεκίνησαν την Τετάρτη στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και ολοκληρώνονται σήμερα το απόγευμα στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ.

«Είναι πάρα πολύ σημαντικό για τη Θεσσαλονίκη να υποδέχεται αυτή τη συλλογή των παγκοσμίως μοναδικών χαρτών, ενώ η έκθεση είναι αντιπροσωπευτική των πλέον σύγχρονων τεχνολογιών που αφορούν τη μελέτη και ανάδειξη της χαρτογραφικής κληρονομιάς» δήλωσε ο Γενικός πρόξενος Φιλίπ Ρε. «Οι χάρτες που εκτίθενται είχαν παραγγελθεί από τον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο 14ο και αφορούν την αναπαράσταση όλων των Κυκλάδων. Ο καθηγητής Λιβιεράτος με την ομάδα του ανακάλυψε εδώ στη Βιβλιοθήκη του Αριστοτελείου ότι υπήρχαν αυτοί οι χάρτες και επίσης μέσα από τη δουλειά του ανακάλυψε ότι υπήρχε μια δεύτερη ομάδα χαρτών, που βρίσκονται στη στρατιωτική υπηρεσία της Γαλλίας. Η μία ομάδα χαρτών αναπαριστούσε τις Βόρειες Κυκλάδες, η άλλη τις Νότιες Κυκλάδες και το ΑΠΘ δούλεψε μαζί με τη γαλλική κυβέρνηση και το γαλλικό προξενείο, ώστε να συνενώσει αυτές τις συλλογές», σημείωσε ο Γάλλος πρόξενος.

Στην έκθεση ουσιαστικά ομογενοποιούνται δύο σημαντικές εκθέσεις που οργάνωσε το 2018 η ΒΚΠ με το Εργαστήριο Χαρτογραφίας: Η έκθεση «Αρχιπέλαγος 1685-1687 σε χάρτες του Λουδοβίκου ΙΔ», που πραγματοποιήθηκε στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ (14.2-2.4.2018), με τη συνεργασία του Γενικού Προξενείου της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη, και η έκθεση «Καθ’ ομοιότητα σελήνης μηνοειδούς», η οποία για πρώτη φορά παρουσιάζεται στη Θεσσαλονίκη, μετά το Μπελλώνειο Πολιτιστικό Κέντρο, στα Φηρά της Σαντορίνης (29.9-31.10 2018), με τη συνεργασία του Ιδρύματος Λ. & Ε. Μπελλώνια. Τα εκθέματα προέρχονται από κατάλληλα επεξεργασμένο υλικό της Τρικογλείου Βιβλιοθήκης της ΒΚΠ (αυτοτελείς ομοιοτυπικούς σπάνιους χάρτες, χάρτες από σπάνια βιβλία και γκραβούρες) και της Ιστορικής Υπηρεσίας Αμύνης (Service Historique de la Défense -SHD) της Γαλλίας.

Επιπλέον, προστίθενται νέα εκθέματα από την Τρικόγλειο Βιβλιοθήκη, ενώ συμπεριλαμβάνεται και ο χάρτης της Σαντορίνης από το σπάνιο ομοιότυπο του χειρογράφου του 1422 του «Βιβλίου του Αρχιπελάγους» του Buondelmonti, που παραχώρησε για πρώτη φορά ευγενώς η Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη του Μιλάνου για την έκθεση του ΑΠΘ στη Σαντορίνη.

«Υπάρχουν πάρα πολλά να ανακαλυφθούν»

«Δεν είναι απλώς μια συνένωση των προηγούμενων εκθέσεων, αλλά μια μετεξέλιξή τους, διότι υπάρχουν και καινούρια στοιχεία, έχουν συνενωθεί πλήρως οι χάρτες που βρίσκονται στο Γαλλικό υπουργείο Άμυνας και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στην Τρικόγλειο Βιβλιοθήκη», δήλωσε η αντιπρύτανις Ακαδημαϊκών και Φοιτητικών Θεμάτων του ΑΠΘ, Καθηγήτρια Αριάδνη Στογιαννίδου. «Εγκαινιάζεται σήμερα ο νέος εκθεσιακός μας χώρος. Ένας χώρος ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί κυρίως για την ανάδειξη των σπανίων συλλογών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Οι συλλογές, τα αντικείμενα και τα βιβλία μαζί με το υλικό, το οποίο υπάρχει, είναι πραγματικά ένας θησαυρός και παρόλο που δουλεύεται πάρα πολύ εντατικά, υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα να ανακαλυφθούν και να θαυμάσουμε» τόνισε η αντιπρύτανις.

«Η σπουδαιότητα της έκθεσης έγκειται στο ότι ήταν άγνωστοι αυτοί οι χάρτες μέχρι τώρα, δείχνουν το Αιγαίο, τις Κυκλάδες σε πολύ μεγάλη κλίμακα -δηλαδή λεπτομέρεια- και συγκεντρώνουν και τις αισθητικές κατακτήσεις της χαρτογραφίας στα τέλη του 17ου αιώνα, αλλά και την επιστημονική ακρίβεια. Επομένως, έχουμε ένα παράδειγμα εξαιρετικό, μοναδικό παγκοσμίως, καθώς οι στρατιωτικοί χάρτες -γιατί περί αυτού πρόκειται- ήταν μυστικοί, δεν υπήρχε η γνώση ότι γινόντουσαν τέτοιοι χάρτες εκείνη την εποχή», δήλωσε ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ και επιμελητής της έκθεσης, Ευάγγελος Λιβιεράτος.

«Η έκθεση αυτή είναι επιστέγασμα της συνεργασίας που έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια μεταξύ της Βιβλιοθήκης Κέντρου Πληροφόρησης και του Εργαστηρίου Χαρτογραφίας και Γεωγραφικής Ανάλυσης του Τμήματος του ΑΠΘ. Αφορά κυρίως τη συλλογή χαρτών της Βιβλιοθήκης και το Εργαστήριο Χαρτογραφίας έχει αναλάβει την οργάνωση, μελέτη και ανάδειξή τους. Μέρος της ανάδειξης αυτής παρουσιάζεται στην έκθεση που εγκαινιάστηκε σήμερα», δήλωσε η διευθύντρια του CartoGeoLab ΑΠΘ, καθηγήτρια Χρυσούλα Μπούτουρα, ενώ ο πρόεδρος της Επιτροπής ΒΚΠ-ΑΠΘ, καθηγητής Ιωάννης Τζιφόπουλος, πρόσθεσε ότι «υπάρχουν και πάρα πολλά άλλα πράγματα, πάρα πολλοί άλλοι χάρτες και θησαυροί χαρτών, οι οποίοι σταδιακά θα αναδεικνύονται σε αυτόν τον χώρο, όταν θα είναι έτοιμα μετά τη μελέτη προς ανάδειξη αυτά τα αντικείμενα».