Πέντε αλλαγές στο εφάπαξ έρχονται στο νέο ασφαλιστικό, με προκαταβολικές πληρωμές στις 36.064 εν αναμονή αλλά και στις νέες αιτήσεις, με επιστροφή ακόμη και με ένα έτος ασφάλισης ή με χορήγηση ενός μικρού ποσού ανάλογου των ετών ασφάλισης.

Οι αλλαγές επεξεργάζονται από τη διοίκηση του ΕΤΕΑΕΠ με κύριο στόχο να απλοποιηθεί το καθεστώς υπολογισμού και θεμελίωσης δικαιώματος στη λήψη του εφάπαξ που επικρατεί στα διάσπαρτα ταμεία Πρόνοιας ώστε οι ασφαλισμένοι και κυρίως όσοι συνταξιοδοτούνται να μη χρειάζεται να περιμένουν για χρόνια μέχρι να πάρουν το βοήθημα.

Τι αλλάζει

Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύει ο Ελεύθερος Τύπος, το σχέδιο των αλλαγών προβλέπει:

Προκαταβολή στο 80% του ποσού πριν βγει η οριστική σύνταξη. Το μέτρο θα αποσυμφορήσει σε πρώτη φάση τη λίστα με τα απλήρωτα εφάπαξ σε 36.064 δικαιούχους, ενώ θα μηδενίσει το χρόνο αναμονής στις νέες αποχωρήσεις. Η προκαταβολή θα είναι επιλογή του ασφαλισμένου, ο οποίος θα αποδέχεται ότι το υπόλοιπο 20% θα το λάβει μετά την έκδοση της οριστικής σύνταξης. Παρόμοια πρόταση είχε εξεταστεί και πριν τις από εκλογές από το ΕΤΕΑΕΠ και την προηγούμενη διοίκησή του, αλλά δεν εφαρμόστηκε. Η λίστα των 36.064 εν αναμονή εφάπαξ μπορεί να αποδειχθεί μεγαλύτερη αν συνυπολογιστούν οι εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης του Δημοσίου που εκτιμώνται κοντά στις 25.000.

Επιστροφή εισφορών από το πρώτο έτος ασφάλισης σε κλάδο Πρόνοιας, ενώ σήμερα η επιστροφή εισφορών προϋποθέτει 3ετία στα περισσότερα Ταμεία και 12ετία αν πρόκειται για επιστροφή εισφορών εφάπαξ από το Ταμείο Πρόνοιας του Δημοσίου (ΤΠΔΥ). Η πρόταση που μελετάται είναι να επιστρέφονται οι εισφορές για όσα χρόνια ασφάλισης έχουν καταβληθεί, χωρίς να ισχύουν τα ελάχιστα έτη καταβολής εισφορών σε κανένα Ταμείο. Ακόμη και για έξι ή 12 μήνες να έχει πληρώσει ένας ασφαλισμένος για εφάπαξ, θα του δίδεται η δυνατότητα να πάρει πίσω τις εισφορές του.

Καταβολή αναλογικού εφάπαξ για όσους δεν δικαιούνται ή δεν θέλουν την επιστροφή των εισφορών τους. Είναι εναλλακτική πρόταση για να παίρνουν οι ασφαλισμένοι ένα μικρό εφάπαξ, στην περίπτωση που δεν τους συμφέρει να πάρουν πίσω τις εισφορές τους. Η επιλογή αυτή μπορεί να παραγάγει οφέλη για όσους έχουν εισφορές ως το 2014, γιατί μέχρι τότε έδιναν προσαύξηση (ανταποδοτικότητα) στο εφάπαξ. Αντίθετα, για το χρόνο ασφάλισης από το 2015 και μετά, ο Νόμος 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) κατήργησε την ανταποδοτικότητα και θεσπίστηκε η άτοκη επιστροφή εισφορών αντί εφάπαξ.

Ενιαίος υπολογισμός για όλους ως το 2014, με στόχο να εφαρμοστεί ο ενιαίος κανονισμός για τον υπολογισμό και τη χορήγηση εφάπαξ που προβλέπεται από το νόμο. Αυτή τη στιγμή τα 36 Ταμεία Πρόνοιας που έχουν ενταχθεί στο ΕΤΕΑΕΠ λειτουργούν με δικά τους καταστατικά, δηλαδή έχουμε 37 διαφορετικούς υπολογισμούς εφάπαξ, που προκαλούν καθυστερήσεις στις πληρωμές των παροχών. Ειδικά ενιαίο καθεστώς ισχύει μόνον για το χρόνο ασφάλισης που έχουν οι εργαζόμενοι από το 2015 και μετά, ενώ για το χρόνο ασφάλισης ως το 2014, που είναι και περισσότερος, το κάθε Ταμείο έχει δική του νομοθεσία που προκαλεί απίστευτες στρεβλώσεις. Αυτό που εξετάζεται είναι να εφαρμοστεί ενιαίος τρόπος υπολογισμού για όλα τα εφάπαξ ως το 2014, ώστε να βγαίνουν γρήγορα οι αποφάσεις. Το εγχείρημα, ωστόσο, δεν είναι βέβαιο ότι θα προχωρήσει γιατί έτσι θα μπει τέλος στα εφάπαξ πολλών ταχυτήτων, παρότι σε πολλά Ταμεία έχουν πληρωθεί λιγότερες εισφορές (π.χ. στο Ταμείο Πρόνοιας Δημοτικών Υπαλλήλων, οι εργαζόμενοι πλήρωναν 1%, αλλά παίρνουν εφάπαξ σαν να είχαν δώσει 4%, γιατί το άλλο 3% της εισφοράς τους ως το 2014 το έπαιρναν οι δήμοι από τις εργολαβίες, που με τη σειρά τους το μετακυλούσαν στο κόστος των έργων που εκτελούσαν!).

Κατάργηση των εισφορών, άρα και του βοηθήματος για τους νέους -από το 2020 ή το 2021 και μετά- ασφαλισμένους. Η πρόταση έχει διατυπωθεί στο επίσημο πόρισμα των αλλαγών για την επικουρική ασφάλιση σχετικά με το κεφαλαιοποιητικό σύστημα για νέους -από ψήφισης νόμου και μετά- ασφαλισμένους. Στο πόρισμα της αρμόδιας επιτροπής του υπουργείου Εργασίας υπάρχει μια αποστροφή που αναφέρει ότι «στο νέο σύστημα θα χορηγείται στον δικαιούχο μόνο επικουρική σύνταξη και όχι εφάπαξ παροχή», που σημαίνει και την ενδεχόμενη κατάργηση του εφάπαξ για τους νέους ασφαλισμένους.

Αξίζει να σημειωθεί όμως ότι έτσι κι αλλιώς το εφάπαξ έχει καταργηθεί για όσους πρωτοασφαλίζονται από 1ης/1/2015, γιατί με το νόμο Κατρούγκαλου προβλέφθηκε η άτοκη επιστροφή των εισφορών από 1ης/1/2015 και μετά. Οσοι λοιπόν πρωτοασφαλίστηκαν μετά το 2015 και δίνουν σήμερα το 4% από το μισθό τους για εφάπαξ, αυτό που θα πάρουν μετά από μερικά χρόνια θα είναι λιγότερο από τις εισφορές τους γιατί θα τους επιστραφούν άτοκα, δηλαδή με αρνητική απόδοση!

Το εφάπαξ έχει μειώσεις και για τους παλαιούς ασφαλισμένους για τον ίδιο λόγο, καθώς για το χρόνο ασφάλισης που διανύουν από 1ης/1/2015 και μετά, αντί για εφάπαξ, παίρνουν πίσω άτοκα τις εισφορές τους. Οσο περισσότερα είναι τα έτη μετά το 2015 τόσο μικρότερο θα είναι το τελικό εφάπαξ γιατί η όποια ανταποδοτικότητα θα μετράει μόνον για τις εισφορές που πλήρωναν ως το 2014.