Με πέντε κλειδιά… ξεκλειδώνει ο μηχανισμός της «προσωπικής διαφοράς» για 2,91 εκατομμύρια κύριες συντάξεις, που θα πρέπει να έχουν ανακαθοριστεί με βάση το νέο σύστημα υπολογισμού έως τα τέλη του Σεπτέμβρη του 2017.

Η εγκύκλιος για τον επανυπολογισμό των κύριων συντάξεων που εκδόθηκε από τον υφυπουργό Εργασίας, Τάσο Πετρόπουλο, καθορίζει όλες τις σχετικές λεπτομέρειες για το τιτάνιο εγχείρημα που θα κρίνει, εν πολλοίς, και την τύχη του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης. Σύμφωνα με το δημοσίευμα του ποσό αναφοράς για τον καθορισμό της προσωπικής διαφοράς είναι η καθαρή προ φόρου σύνταξη, όπως προκύπτει μετά την επιβολή των μνημονιακών περικοπών που καταργούνται.

Εθνική – Ανταποδοτική

Υπολογίζεται δηλαδή η νέα σύνταξη με βάση το σύστημα Εθνική – Ανταποδοτική και η διαφορά που προκύπτει ανάμεσα στο παλιό προ φόρου ποσό και το σημερινό προ φόρου ποσό είναι η προσωπική διαφορά του συνταξιούχου. Η σύνταξη για όλους τους παλιούς συνταξιούχους θα είναι έτσι το άθροισμα της εθνικής, της ανταποδοτικής και της προσωπικής διαφοράς, ώστε να διατηρηθούν στο σημερινό τους ύψος όλες οι παλιές συντάξεις. Η προσωπική διαφορά -σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο- συμψηφίζεται από 1.1.2019 κατ’ έτος και μέχρι την πλήρη εξάλειψή της με την εκάστοτε αύξηση των νέων συντάξεων. Στη διαδικασία μπαίνουν όλες οι συντάξεις που αφορούν σε αιτήσεις μέχρι 12/5/2016. Ειδικότερα, από την εγκύκλιο καθίσταται σαφές πως:

1. Για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης στις παλιές συντάξεις θα ληφθεί υπόψη το σύνολο του πραγματικού χρόνου ασφάλισης και γι’ αυτό είναι πιθανόν να προκύψουν διαφορές σε σχέση με τον χρόνο βάσει του οποίου υπολογίστηκε η καταβαλλόμενη σύνταξη. Για παράδειγμα εάν ο συνταξιούχος είχε χρόνο ασφάλισης 45 ετών, όμως η σύνταξή του με βάση το παλιό καθεστώς υπολογίστηκε για 40 έτη, στο ηλεκτρονικό αρχείο θα πρέπει να καταχωρισθεί η πληροφορία ότι ο συνολικός χρόνος ασφάλισης είναι 45 έτη. Αντίστοιχα, εάν ο συνταξιούχος είχε χρόνο ασφάλισης 15 ετών, όμως η σύνταξή του υπολογίστηκε για 20 έτη, πρέπει να καταχωρισθεί ότι ο χρόνος ασφάλισης είναι 15 έτη.

2. Ξεχωριστή διαδικασία προβλέπεται για τους διπλοσυνταξιούχους. Θα ακολουθηθεί η διαδικασία που προβλέπει ο νόμος για την παράλληλη ασφάλιση. Δηλαδή, όπως εξηγούν ειδικοί, οι δυο συντάξεις θα συγχωνευθούν επί της ουσίας σε μια ανταποδοτική σύνταξη και η σημερινή δεύτερη θα συνιστά προσαύξηση της πρώτης. Ειδική μέριμνα θα πρέπει να υπάρξει από τις υπηρεσίες και του ΕΤΑΑ – ΤΣΑΥ, δεδομένου ότι η αναπροσαρμογή των συντάξεων αφορά και τη λήψη παροχής από τον Κλάδο Μονοσυνταξιούχων.

3. Προσωπική διαφορά θα καθοριστεί και για τις εισφορές υπέρ ΑΚΑΓΕ και ασθενείας, δεδομένου ότι θα διαφέρουν μεταξύ παλιάς και νέας σύνταξης.

4. Στην προσωπική διαφορά επίσης μπαίνουν: τυχόν οικογενειακά επιδόματα που δίδονται με τη σύνταξη, το πρόσθετο «πέναλτι» του 10% μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ορίου συνταξιοδότησης ή το οργανικό ποσό μέχρι τη συμπλήρωση των 67. Σε περίπτωση όμως που μελλοντικά υπάρξει διαφοροποίηση των στοιχείων αυτών, οι φορείς θα προχωρούν σε νέο υπολογισμό της προσωπικής διαφοράς.

5. Στις συντάξεις χηρείας αναπροσαρμόζεται το ποσό, όμως η προσωπική διαφορά και η νέα σύνταξη επιμερίζονται μεταξύ των δικαιοδόχων με τα ποσοστά που προβλέπονται από το παλιό καθεστώς. Οσοι λαμβάνουν μειωμένη γήρατος, η μείωση θα περάσει στην εθνική, όχι στην ανταποδοτική.

Περισσότερο κερδισμένοι οι ασφαλισμένοι Δημοσίου, ΤΕΒΕ

Εως και το 39% αναμένεται να φτάσουν οι προσωπικές διαφορές για τους παλιούς συνταξιούχους. Οι διαφορές, μετά τον επανυπολογισμό των καταβαλλόμενων συντάξεων, μπορεί να είναι οριακές για όσους είχαν χαμηλές αποδοχές και λίγα χρόνια ασφάλισης ή ανήκαν σε Ταμεία που δεν έδιναν «μπόνους» (π.χ. στο ΤΑΕ ή στο ΤΣΑ), όμως, για πολλούς αναμένεται να είναι μεγάλες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών της κοινωνικής ασφάλισης:

• Από 6% έως 8% αναμένεται να είναι η προσωπική διαφορά για όσους λαμβάνουν τα κατώτατα όρια του ΙΚΑ (443,77 ευρώ αντί 486,84 ευρώ με 15 έτη ασφάλισης) ή προέρχονται από «μη ευγενή» Ταμεία αν και σε ορισμένες περιπτώσεις θα είναι μηδενικές (810 ευρώ έναντι 815 ευρώ από το ΤΣΑ με 33 χρόνια ασφάλισης).

• Εως 22% αναμένεται να φτάσουν κατά μέσο όρο οι προσωπικές διαφορές για τους προερχόμενους από το ΙΚΑ και το Δημόσιο (με 40 χρόνια ασφάλισης).

• Από 30% έως και 39% αναμένεται να φτάσουν προσωπικές διαφορές για όσους έχουν συνταξιοδοτηθεί από το Δημόσιο με λιγότερα από 34 χρόνια ασφάλισης ή από το πρώην ΤΕΒΕ (λόγω του «μπόνους» των 220 ευρώ).