ΟΔΗΓΟΣ για τις γονικές παροχές: Πλήρης απαλλαγή από φόρο

Τι πρέπει να ξέρετε για τις γονικές παροχές – Με την καθιέρωση του υψηλού αφορολόγητου στις γονικές παροχές από τον Οκτώβριο του 2021, η φορολογία στις μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων από γονείς σε παιδιά έχει αλλάξει δραστικά, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις.

Υπάρχουν ορισμένα σημεία της φορολογικής νομοθεσίας που πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα οι φορολογούμενοι κι όχι απαραίτητα μόνο οι γονείς ή τα τέκνα.

Εφορία: Τι θα συμβεί το 2025 με τις φορολογικές δηλώσεις

Το αφορολόγητο όριο για γονικές παροχές φτάνει τις 800.000 ευρώ για κάθε δωρεοδόχο της Α’ κατηγορίας (τέκνα, σύζυγος, γονείς), ενώ σε περιπτώσεις πρώτης κατοικίας μπορεί να αυξηθεί έως το 1.000.000 ευρώ ή περισσότερο, ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων.

Ποιες μεταβιβάσεις επιβαρύνονται με φόρο

Ο φόρος γονικής παροχής ή δωρεάς επιβάλλεται σε περιπτώσεις όπου μεταβιβάζεται περιουσιακό στοιχείο ή χρηματικό ποσό μέσω γονικής παροχής σε φυσικό πρόσωπο ή μέσω δωρεάς σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο.

Φόρος επιβάλλεται όταν μεταβιβάζεται περιουσιακό στοιχείο ή χρηματικό ποσό μέσω:

Γονικής παροχής (π.χ. ακίνητα, μετρητά).
Δωρεάς (σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα).

Η υποχρέωση υποβολής δήλωσης για φόρο γονικής παροχής ή δωρεάς αφορά και τα δύο μέρη της συναλλαγής, δηλαδή τον δωρητή και τον δωρεοδόχο. Η δήλωση υποβάλλεται στη ΔΟΥ που αντιστοιχεί στη φορολογία εισοδήματος του υπόχρεου δωρεοδόχου ή τέκνου. Αν η αρμόδια ΔΟΥ για τη φορολογία εισοδήματος είναι το Κέντρο Φορολογικών Διαδικασιών και Εξυπηρέτησης (ΚΕΦΟΔΕ) Αττικής, η δήλωση υποβάλλεται στο Κέντρο Φορολογίας Κεφαλαίου (ΚΕΦΟΚ) Αττικής. Στην περίπτωση που ο δωρεοδόχος ή το τέκνο διαμένει ή έχει έδρα στο εξωτερικό, αρμόδιο παραμένει το ΚΕΦΟΚ Αττικής.

Εάν για τη δωρεά ή τη γονική παροχή απαιτείται συμβολαιογραφικό έγγραφο, η δήλωση πρέπει να υποβληθεί πριν από την ολοκλήρωση του συμβολαίου. Σε περιπτώσεις όπου δεν συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο, η προθεσμία υποβολής της δήλωσης είναι έξι (6) μήνες από την ημερομηνία παράδοσης του αντικειμένου της δωρεάς ή της γονικής παροχής.

Κατηγορίες Δικαιούχων και Κλίμακες Φορολόγησης

Οι φορολογούμενοι κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες, με διαφορετικά αφορολόγητα όρια και φορολογικούς συντελεστές:

Α’ Κατηγορία: Σύζυγος, σύμφωνο συμβίωσης, τέκνα, εγγόνια, γονείς.
Αφορολόγητο: 800.000€
Συντελεστής: 10% για την υπερβάλλουσα αξία.
Β’ Κατηγορία: Ανεψιοί, αδέλφια, παππούδες, προπαππούδες.
Χαμηλότερο αφορολόγητο, υψηλότερος συντελεστής (20%).
Γ’ Κατηγορία: Λοιποί συγγενείς και εξωτικοί.
Συντελεστής: 40%.

Πρόσθετο αφορολόγητο για πρώτη κατοικία

Σε περίπτωση απόκτησης πρώτης κατοικίας με γονική παροχή, πέραν του αφορολόγητου ορίου των 800.000 ευρώ, προβλέπεται και πρόσθετο αφορολόγητο όριο το οποίο ανέρχεται σε 200.000 ευρώ για κάθε ανήλικο ή άγαμο τέκνο και μέχρι 250.000 ευρώ για κάθε έγγαμο τέκνο. Το ύψος του πρόσθετου αυτού αφορολογήτου, προσαυξάνεται περαιτέρω κατά 25.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα ανήλικα τέκνα, των οποίων την επιμέλεια έχει ο δικαιούχος. Στο ποσό της απαλλαγής περιλαμβάνεται και η αξία μιας θέσης στάθμευσης αυτοκινήτου και ενός αποθηκευτικού χώρου, για επιφάνεια εκάστου έως 20 τ.μ., εφόσον βρίσκονται στο ίδιο ακίνητο και αποκτώνται ταυτόχρονα.

Σε περίπτωση απόκτησης πρώτης κατοικίας μέσω γονικής παροχής, το αφορολόγητο όριο ανέρχεται στα 800.000 ευρώ. Πέραν αυτού, προβλέπεται πρόσθετο αφορολόγητο όριο, το οποίο καθορίζεται ως εξής:

200.000 ευρώ για κάθε ανήλικο ή άγαμο τέκνο.
250.000 ευρώ για κάθε έγγαμο τέκνο.

Το πρόσθετο αφορολόγητο προσαυξάνεται περαιτέρω:

Κατά 25.000 ευρώ για το πρώτο και το δεύτερο τέκνο.
Κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο τέκνο και κάθε επόμενο ανήλικο τέκνο υπό την επιμέλεια του δικαιούχου.

Στην απαλλαγή αυτή περιλαμβάνεται και η αξία:

Μιας θέσης στάθμευσης αυτοκινήτου και
Ενός αποθηκευτικού χώρου, εφόσον η επιφάνειά τους δεν υπερβαίνει τα 20 τ.μ. έκαστος και βρίσκονται στο ίδιο ακίνητο που αποκτάται ταυτόχρονα.

Αφορολόγητο για γονική παροχή οικοπέδου

Σε περίπτωση γονικής παροχής οικοπέδου, το πρόσθετο αφορολόγητο όριο διαμορφώνεται ως εξής:

50.000 ευρώ για κάθε ανήλικο ή άγαμο τέκνο.
100.000 ευρώ για κάθε έγγαμο τέκνο.

Η προσαύξηση είναι:

Κατά 10.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα.
Κατά 15.000 ευρώ για το τρίτο τέκνο και κάθε επόμενο τέκνο.

Φορολογία για υπερβάλλον ποσό

Εάν η αξία των μεταβιβαζόμενων περιουσιακών στοιχείων υπερβαίνει τα αφορολόγητα όρια, το υπερβάλλον ποσό φορολογείται βάσει της ισχύουσας φορολογικής κλίμακας.

Ισχύ των αφορολόγητων ορίων

Τα παραπάνω όρια ισχύουν:

Μόνα τους ή σε συνδυασμό με άλλο αφορολόγητο όριο.
Σε κάθε περίπτωση απόκτησης πρώτης κατοικίας:
Με γονική παροχή ή δωρεά.
Με αγορά ή κληρονομιά.
Σε δωρεές προς πρόσωπα των κατηγοριών Α΄, Β΄ ή Γ΄.

Διαδικασία υποβολής δηλώσεων

Ψηφιακά μέσω myPROPERTY: Ακίνητα, κινητά περιουσιακά στοιχεία, χρηματικά ποσά.
Προθεσμία: Εντός 6 μηνών από την παράδοση της δωρεάς ή πριν από την υπογραφή συμβολαίου.