Μήνυμα προς το Βερολίνο έστειλε χθες ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τράμπ ο οποίος κατά τις κοινές του δηλώσεις με τον Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ζήτησε να υπάρξει ένα «υπεύθυνο σχέδιο ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους» (responsible debt relief plan).

Η αναφορά του πρόεδρου Τράμπ δείχνει αφενός πως το αμερικανικό «δόγμα» για την ανάγκη περαιτέρω ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους (διατυπώθηκε αρχικά από την κυβέρνηση Ομπάμα) δεν έχει αλλάξει, αφετέρου πως οι ΗΠΑ στηρίζουν απόλυτα τις θέσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το οποίο ζητά από την Ελλάδα αποφασιστική εφαρμογή του προγράμματος, αλλά και από τους Ευρωπαίους εταίρους την περαιτέρω απομείωση του χρέους.

Ωστόσο, οικονομικές διπλωματικές πηγές με τις οποίες μίλησε το CNN Greece αναφέρουν πως οι προτροπές Τράμπ για το θέμα του χρέους έγιναν σε μια περίοδο που η τρίτη αξιολόγηση είναι στην αφετηρία της και που η Γερμανία βρίσκεται σε φάση διεργασιών για το σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας, ήτοι «σε ένα χρονικό σημείο που το θέμα του χρέους δεν είναι πραγματικά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».

Σε κάθε περίπτωση οι τρόποι περαιτέρω ελάφρυνσης του χρέους σε μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βάση θα εξετασθούν όταν ολοκληρωθεί η τρίτη αξιολόγηση και τα 95 προαπαιτούμενα που συνδέονται με αυτή. Σήμερα τα τεχνικά κλιμάκια των ΔΝΤ, ΕΕ, ΕΚΤ και ESM επιστρέφουν στην Αθήνα προκειμένου να εξετάσουν την πορεία υλοποίησης των προαπαιτούμενων και κυρίως τις παραδοχές του νέου προϋπολογισμού για το 2018.

Οι επικεφαλής των κλιμακίων των θεσμών θα επιστρέψουν στις 23 Οκτωβρίου, θα παραμείνουν για μια εβδομάδα στην Αθήνα και εν συνεχεία θα αναχωρήσουν εκ νέου για να επιστρέψουν στο τέλος Νοεμβρίου, ώστε να κλείσουν την αξιολόγηση.

Όλα τα δεδομένα δείχνουν πως η αξιολόγηση θα κλείσει εντός του Ιανουαρίου 2018 και πως το Φεβρουάριο θα ανοίξει η συζήτηση για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, στην οποία επενδύει η κυβέρνηση για μια «καθαρή» έξοδος στις αγορές, αλλά και το ΔΝΤ ώστε να μπορέσει να συμμετάσχει χρηματοδοτικά στο ελληνικό πρόγραμμα.

Πάντως, η ευρωπαϊκή γραμμή για την ελάφρυνση του χρέους παραμένει ότι αυτή θα γίνει «εάν και εφόσον κριθεί απαραίτητη» στο τέλος του προγράμματος.

Οι πηγές του Ευρωσυστήματος «μονότονα» επαναλαμβάνουν πως από τις αρχές του 2017 έχει ξεκινήσει η εφαρμογή των βραχυχρόνιων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, όπως αποτυπώθηκαν στις αποφάσεις του Eurogroup της 25ης Μαΐου 2016, τα οποία περιλαμβάνουν την εξομάλυνση των λήξεων των δανείων του EFSF, τη μείωση του επιτοκιακού τους κινδύνου, καθώς επίσης και την άρση του επιτοκιακού πέναλτι που σχετίζεται με τη σύμβαση για την επαναγορά χρέους του 2012. Όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, η εφαρμογή των παραπάνω μέτρων αναμένεται να συνεχιστεί έως τη λήξη του τρέχοντος προγράμματος τον Αύγουστο του 2018.

Κατά τον Φεβρουάριο του 2018 θα εξεταστεί από τους θεσμούς η ανάγκη εφαρμογής του δεύτερου πακέτου μέτρων για το χρέος (περιγράφηκαν στο Eurogroup του Ιουνίου 2017) προκειμένου να ενισχυθεί η βιωσιμότητα του και να διασφαλιστεί πως οι ετήσιες μικτές χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας θα παραμείνουν κάτω του 15% ως ποσοστό του ΑΕΠ σε μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα και κάτω του 20% μακροπρόθεσμα.

Σημειώνεται πως τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους περιλαμβάνουν τη μείωση του επιτοκίου του δανείου που είχε συναφθεί το 2012 στα πλαίσια της επαναγοράς του χρέους, μέσω της πλήρους κατάργησης από το 2018 του περιθωρίου που εφαρμόζεται επί του τρέχοντος επιτοκίου, τη χρησιμοποίηση από το 2017 των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα «ANFA» και «SMP» για τη μείωση των μικτών χρηματοδοτικών αναγκών, περιλαμβανομένων και των κερδών του έτους 2014, τη μερική αποπληρωμή δανείων του «επίσημου τομέα» μέσω αχρησιμοποίητων πόρων του ESM και την περαιτέρω εξομάλυνση των λήξεων των δανείων του EFSF με επιμήκυνση της μέσης σταθμικής τους διάρκειας, σταθεροποίηση των επιτοκίων τους και αναβολή πληρωμής τόκων. Όλα αυτά θα γίνουν εφόσον κριθεί απαραίτητο και με την προϋπόθεση πως η Ελλάδα θα έχει εφαρμόσει νωρίτερα τις μεταρρυθμίσεις που της έχουν ζητηθεί.

Σε κάθε περίπτωση ακόμη και εάν εφαρμοστούν οι προαναφερόμενες παρεμβάσεις για το χρέος, δεν είναι σίγουρο πως θα θεωρηθούν ως ένα «υπεύθυνο σχέδιο» όπως αυτό που ζήτησε χθες ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τράμπ και στο οποίο επιμένει το ΔΝΤ από το καλοκαίρι του 2015, δεδομένου ότι τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα που συνοδεύουν το ελληνικό πρόγραμμα -και από τα οποία εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό η βιωσιμότητα του χρέους- αποτελούν μια διαρκή πηγή ανησυχίας.