Ανάγκη παράτασης της στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών, τουλάχιστον έως το τέλος του χρόνου, με μέτρα ύψους έως 1 δισ. ευρώ -Σύμφωνα με τον Ελεύθερο Τύπο, πλέον, στο υπ. Οικονομίας παρακολουθούν προσεκτικά τις εξελίξεις σε ό,τι αφορά τις τιμές των τροφίμων αλλά και τις προβλέψεις για τις τιμές της ενέργειας οι οποίες κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικές είναι.

Αναλυτικότερα, στην κατεύθυνση αυτή το οικονομικό επιτελείο περιμένει να συζητηθεί το θέμα σε επίπεδο ευρωζώνης καθώς το πρόβλημα των ανατιμήσεων αφορά Ισπανία, Γερμανία και Γαλλία.

Πιο συγκεκριμένα, στην Ισπανία ο πληθωρισμός έχει πάρει ανοδική πορεία φτάνοντας τον Ιούλιο στο 2,6% από 1,6% τον Ιούνιο, στη Γερμανία ο πληθωρισμός βρίσκεται ακόμη στο 6,6% και στη Γαλλία στο 6,1%. Είναι δεδομένο συνεπώς ότι τα μέτρα στήριξης θα επανεξεταστούν στο άτυπο Eurogroup της Ισπανίας στα μέσα του επόμενου μήνα.

Ψάχνοντας λύσεις

Πάντως το υπ. Οικονομίας αναζητά τον πιο πρόσφορο τρόπο για να στηρίξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις απέναντι στις τωρινές και τις επερχόμενες ανατιμήσεις σε ό,τι αφορά τρόφιμα και ενέργεια. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τα τρόφιμα εντός Ελλάδας η αστάθεια του καιρού στις αρχές του καλοκαιριού και οι πυρκαγιές του Ιουλίου έβαλαν «φωτιά» και στα εποχικά είδη. Η παραγωγή σε λαχανικά και φρούτα εποχής μετράει απώλειες και ζημιές. Το αποτέλεσμα ήταν να έχουμε αυξήσεις πάνω από 30% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2202, σε κεράσια, σταφύλια, καρπούζια, ροδάκινα, τομάτες, φρέσκα φασολάκια και σε άλλα πράσινα λαχανικά.

Συνεχείς αυξήσεις είχε φέτος και η τιμή του ελαιόλαδου, η τιμή του οποίου -λόγω κακής παραγωγής σε Ιταλία και Ισπανία- έχει αυξηθεί έως και 95%. Από τα συναρμόδια υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης, Ανάπτυξης και Οικονομίας εκτιμούν ότι η ζημιά στην παραγωγή εκτός από την ανάγκη για αποζημιώσεις, θα έχει ως αποτέλεσμα να διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα και οι τιμές, τουλάχιστον για 8 έως 9 μήνες. Τούτο, διότι εκτός από τα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά εποχής, υπήρξαν ζημιές σε καλλιέργειες που τα προϊόντα τους θα διατεθούν το φθινόπωρο και τον χειμώνα. Η κατάσταση αυτή μπορεί να διορθωθεί ως ένα βαθμό με εισαγωγές. Θα εξομαλυνθεί, όμως, μόνο αν το 2024 είναι καλύτερη χρονιά.

Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί από την ακύρωση τη «συμφωνίας της Μαύρης Θάλασσας» για εξαγωγές δημητριακών από την Ουκρανία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι αρτοποιοί στην Ελλάδα να μιλούν για αυξήσεις 12% στα άλευρα μέσα στον Αύγουστο. Θεωρείται βέβαιο ότι έρχονται αυξήσεις σε όλα τα προϊόντα ζύμης και στις ζωοτροφές. Το ίδιο θα συμβεί και στα σπορέλαια τα οποία εισάγονται από το εξωτερικό. Παράλληλα, υπάρχει ανησυχία για την απόφαση της Ινδίας να απαγορεύσει τις εξαγωγές ρυζιού.

Διατροφή

Με βάση έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ η μέση δαπάνη τροφίμων αυξήθηκε τον περασμένο Μάιο σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2022 κατά 25% φτάνοντας τα 385 ευρώ από 308 ευρώ ένα χρόνο νωρίτερα για την αγορά των ίδιων προϊόντων.

Ωστόσο, ενώ στα εισοδήματα πάνω από 20.000 ευρώ η δαπάνη για τρόφιμα αντιστοιχεί κατά μέσο όρο στο 18% του μηνιαίου εισοδήματος, στα νοικοκυριά με εισόδημα από 10.001 έως και 19.999 ευρώ το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 30%. Για εισοδήματα κάτω από τα 10.000 ευρώ η δαπάνη για τρόφιμα κυμαίνεται από το 37% έως και το 40%.

Από αυτό προκύπτει ότι η πίεση από τις ανατιμήσεις των τροφίμων, μια δαπάνη ανελαστική, είναι σχεδόν διπλάσια για τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα από ό,τι για τα μεσαία και υψηλά εισοδηματικά στρώματα.

Στη μεγάλη εικόνα, η μέση μηνιαία δαπάνη για την αγορά των ίδιων προϊόντων με τα οποία γέμιζαν κάθε μήνα τα καλάθια των νοικοκυριών το 2021 απαιτούνταν 1,25 δισ. ευρώ σε μηνιαία βάση και πλέον ο λογαριασμός έχει ανέβει στο 1,56 δισ. ευρώ.

Θέρμανση, καύσιμα

Ενώ στα τρόφιμα η πορεία των τιμών θα είναι σταθερά ανοδική μέχρι και το τέλος του χρόνου η εικόνα για την πορεία των τιμών της ενέργειας είναι πιο σύνθετη.

Οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε ένα χειμώνα με υψηλές τιμές στα καύσιμα είναι δύο:

Η ενεργειακή επάρκεια της Ε.Ε. σε φυσικό αέριο.
Η πορεία της οικονομίας της Κίνας.

Αν η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη αυξήσει τον ρυθμό ανάπτυξης, τότε θα απορροφήσει και ένα μεγάλο μέρος από τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Την ίδια ώρα στην Ευρώπη η εικόνα είναι μικτή. Οι ταμιευτήρες φυσικού αερίου ήταν από τον Ιούλιο γεμάτοι κατά 88%. Ωστόσο, σε περίπτωση επιδείνωσης των καιρικών συνθηκών από τον επόμενο μήνα oι αποθήκες μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες μέχρι τις αρχές του 2024. Στη συνέχεια, μετά και τη διακοπή των εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία θα πρέπει οι αγορές να πειστούν ότι η Ε.Ε. έχει επάρκεια υγροποιημένου αερίου για να καλύψει τις ανάγκες.

Δυσοίωνες είναι και οι προοπτικές για τις τιμές πετρελαίου για τις οποίες αναμένεται αύξηση μέσα στο φθινόπωρο λόγω μεγαλύτερης ζήτησης από Κίνα και Ινδία.

Την Ελλάδα ενδιαφέρει περισσότερο η τιμή του φυσικού αερίου που συνδέεται άμεσα με τα τιμολόγια του ρεύματος αφού η παραγωγή ενέργειας γίνεται κατά κύριο λόγο με φυσικό αέριο. Κάποιες πρώτες αυξήσεις (περίπου 6%) έχουν αρχίσει να εμφανίζονται στην τιμή του ρεύματος για τον Σεπτέμβριο, με βάση τα τιμολόγια που έδωσαν οι παραγωγοί για τον Σεπτέμβριο. Σε ό,τι αφορά το πετρέλαιο, οι ανατιμήσεις έχουν φανεί ήδη στην τιμή της αμόλυβδης η οποία φλερτάρει με τα 2 ευρώ από τον περασμένο μήνα.

ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

«Συνεχίζει» το Market Pass, στοχευμένη επιδότηση ρεύματος, ενισχυμένο επίδομα θέρμανσης

Παρά την άρνηση μέχρι πρότινος για παράταση της στήριξης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις τώρα πλέον το υπ. Οικονομίας σχεδιάζει τα επόμενα βήματά του.

Διαθέσιμα για την κάλυψη του κόστους υπάρχουν από δύο πηγές: Την πρόβλεψη του προϋπολογισμού για απόθεμα 1 δισ. ευρώ για επιδοτήσεις ρεύματος και περίπου 1 δισ. ευρώ που θα προκύψει από την υπεραπόδοση των φορολογικών εσόδων μέχρι και το τέλος Αυγούστου.

Δεδομένο είναι ότι η στήριξη θα μεταφραστεί σε τρεις άξονες: κάλυψη μέρους των αυξήσεων στα τρόφιμα, στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και ειδικά επιδόματα για τους οικονομικά ευάλωτους. Συγκεκριμένα εξετάζονται:

1 Η δεύτερη παράταση του Market Pass: Με βάση τις τελευταίες αποφάσεις του Eurogroup το μέτρο θα έπρεπε να αποσυρθεί έως το τέλος του χρόνου. Τώρα, ανάλογα με τις νέες αποφάσεις, η παράταση της κάλυψης του 10% των αγορών για τρόφιμα μπορεί να είναι μεγαλύτερη από δύο μήνες.

2 Στοχευμένη επιδότηση των τιμολογίων ρεύματος: Συγκεκριμένα, σχεδιάζεται η κατάργηση των επιδοτήσεων ιδιωτών με μεγάλες καταναλώσεις (πάνω από 500 KWh) και η συνέχιση της υψηλής επιδότησης των αυξήσεων για τους οικονομικά ευάλωτους. Τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Ενέργειας εξετάζουν διάφορα σενάρια για παράταση του μηχανισμού μέχρι το τέλος του χρόνου, κάτι που θα προσφέρει κάποια σταθερότητα σε ενδεχόμενη αύξηση της χρηματιστηριακής τιμής.

3 Ενισχυμένο επίδομα θέρμανσης: Αν οι αυξήσεις στα υγρά καύσιμα συνεχιστούν και η τιμή του πετρελαίου κίνησης παραμείνει στα περσινά επίπεδα (πάνω από 1 ευρώ), είναι πιθανό το επίδομα θέρμανσης να έχει άλλη μία χρονιά ως βάση υπολογισμού τα 800 ευρώ. Αν η βάση χαμηλώσει, επειδή το πετρέλαιο θα έχει χαμηλότερη τιμή, τότε θα αναδιαμορφωθούν τα κριτήρια για να έχουμε περισσότερους δικαιούχους.

4 Επιταγή ακρίβειας: Το μέτρο αφορά την επανάληψη της καταβολής επιδόματος 200-250 ευρώ σε χαμηλοσυνταξιούχους, ανασφάλιστους υπερήλικες, άτομα με αναπηρία και μακροχρόνια άνεργους και εφόσον λάβει το «πράσινο φως» θα χορηγηθεί τα Χριστούγεννα. Πέρυσι είχε δοθεί σε 1,3 εκατ. νοικοκυριά με συνολικό ύψος 300 εκατ. ευρώ, έναντι 174 εκατ. ευρώ το 2021.

5 Επίδομα προσωπικής διαφοράς: Αφορά τη χορήγηση επιδόματος 200-300 ευρώ σε περίπου 300.000 συνταξιούχους οι οποίοι λόγω προσωπικής διαφοράς δεν πήραν την αύξηση του 7,75% που δόθηκε για το 2023 στις υπόλοιπες συντάξεις.

6 Παράταση μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ: Αφορά νέα επέκταση για έξι μήνες, έως τον Ιούνιο του 2024, των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στο τουριστικό πακέτο, στις μεταφορές, στην εστίαση (καφές, μη αλκοολούχα ποτά) και σε θέατρα, κινηματογράφους, γυμναστήρια και σχολές χορού. Το κόστος υπολογίζεται στα 250 εκατ. ευρώ.