Σε μαζικές ρυθμίσεις δανείων χωρίς εξασφαλίσεις -καταναλωτικά και κάρτες-, τα οποία έχουν ή μένει να υπαχθούν στον νόμο Κατσέλη, προχωρούν το τελευταίο διάστημα οι τράπεζες, σε μια προσπάθεια να… αυγατίσουν τις εισπράξεις από το «κόκκινο» χαρτοφυλάκιο πριν καταλήξουν να πουλήσουν έναντι πινακίου φακής στα funds.

Σύμφωνα με παράγοντες που γνωρίζουν εκ των έσω τις διαδικασίες «τακτοποίησης» των μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν στήσει ακόμη και ειδικά τμήματα, μοναδικός σκοπός των οποίων είναι το μαζικό «κούρεμα» των επίμαχων δανείων. «Ακόμη και εν μέσω θέρους στελέχη των τραπεζών προσέγγιζαν δανειολήπτες, προτείνοντάς τους γενναίο “κούρεμα” των οφειλών τους, με ταυτόχρονη ρύθμιση του υπολοίπου. Κάποιος, δηλαδή, που όφειλε, για παράδειγμα, 30.000 ευρώ καλείτο σήμερα να πληρώσει μόλις 5.000 ευρώ και δη σε 80 δόσεις, με το υπόλοιπο της οφειλής να διαγράφεται», διατείνονται χαρακτηριστικά και συνεχίζουν: «Εάν το ίδιο δάνειο κατέληγε σε fund, τότε η τράπεζα θα έπαιρνε σαφώς λιγότερα χρήματα».

«Δυστυχώς, δεν υπάρχει ένας νόμος που να ορίζει τον τρόπο με τον οποίο τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα μπορούν να ρυθμίζουν εξωδικαστικά τέτοιες υποθέσεις. Ετσι, το καθένα εφαρμόζει τη δική του πολιτική», σημειώνει στον Ελεύθερο Τύπο ο δικηγόρος κ. Δημήτρης Αναστασόπουλος, για να προσθέσει πως αντίστοιχες ρυθμίσεις προτείνονται κατόπιν πρωτοβουλίας της τράπεζας, ξεκαθαρίζοντας έτσι πως ο δανειολήπτης δεν θα έχει την ίδια… τύχη εάν ενεργήσει αυτοβούλως. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ενδιαφερόμενοι, που αναμένουν την απόφαση αναφορικά με την υπαγωγή τους ή μη στον νόμο Κατσέλη, δεν πρέπει να απορρίπτουν με κλειστά μάτια τις προτάσεις των τραπεζών. «Κι αυτό γιατί η όλη διαδικασία ενέχει ρίσκο. Καλό θα ήταν, λοιπόν, να διατηρούν ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με τις τράπεζες και να αναζητούν νομικές συμβουλές», τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Αναστασόπουλος.

Τα στεγαστικά

Οσον αφορά στα στεγαστικά, οι τράπεζες προτείνουν σήμερα το «σπάσιμο» του δανείου. Πιο αναλυτικά, έχοντας προηγηθεί εκτίμηση της τρέχουσας εμπορικής αξίας του ακινήτου, τα τραπεζικά στελέχη προτείνουν στον δανειολήπτη την εξόφληση του αντίστοιχου ποσού, «παγώνοντας» το υπόλοιπο. Εστω, δηλαδή, ότι το δάνειο είναι 250.000 ευρώ και η αξία του ακινήτου 150.000 ευρώ. Τότε, ο οφειλέτης καλείται να πληρώσει τις 150.000 ευρώ, θεωρώντας… σβησμένα τα 100.000 ευρώ.

Στο μεταξύ, στην πράξη αναμένεται να δοκιμαστεί τους προσεχείς μήνες και η λύση της εθελοντικής παράδοσης του ακινήτου. Πρόκειται για μια ρύθμιση που, όπως είχε γράψει και ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής σε πρόσφατο δημοσίευμά του, δεν δύναται να εφαρμοστεί μαζικά, μιας και θα προκαλούσε κατάρρευση της ήδη ταλαιπωρημένης κτηματαγοράς. Εν ολίγοις, οι δανειολήπτες θα μπορούν να παραδώσουν εθελοντικά στις τράπεζες τα… κλειδιά των ακινήτων, τα οποία αποκτήθηκαν ή είναι συνδεδεμένα με ενυπόθηκα «κόκκινα» δάνεια και βρίσκονται ένα βήμα πριν από τον πλειστηριασμό, πετυχαίνοντας, ωστόσο, συγκριτικά καλύτερη διευθέτηση του υπολοίπου της οφειλής ή και διαγραφή της. Παρά το γεγονός ότι η επίμαχη λύση προκάλεσε την αντίδραση μέρους της νομικής κοινότητας, πολλοί δανειολήπτες εμφανίζονται πρόθυμοι να συζητήσουν με τις τράπεζες ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Κάποιος, για παράδειγμα, που κληρονόμησε ένα σπίτι και, άρα, τα χρέη του, γιατί είτε δεν ήθελε τη δεδομένη χρονική στιγμή είτε δεν γνώριζε ότι έπρεπε να κάνει αποποίηση. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ήδη βαρύνεται με ένα δικό του στεγαστικό δάνειο, πιθανότατα να έβλεπε θετικά μια λύση του τύπου της εθελοντικής παράδοσης, έστω κι αν αυτό θα σήμαινε ότι θα έχανε το σπίτι.

Η «βεντάλια» των ρυθμίσεων

Σειρά ρυθμίσεων, προκειμένου να περάσει στην… πράσινη περιοχή σημαντικό ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων, προτείνουν οι τράπεζες. Σύμφωνα με τους στόχους, άλλωστε, τα «κόκκινα» δάνεια πρέπει να μειωθούν κατά 38% την περίοδο Ιουνίου 2016 – Δεκεμβρίου 2019, «αγγίζοντας» τα 66,7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019 από 106,9 δισ. ευρώ τον Ιούνιο του 2016.

Με βάση τον αναθεωρημένο ήδη από το 2016 Κώδικα Δεοντολογίας και έχοντας ελέγξει την πραγματική οικονομική δυνατότητα του δανειολήπτη, τα εισοδηματικά του κριτήρια, αλλά και τις δαπάνες διαβίωσής του, δύνανται να του προτείνουν βραχυπρόθεσμες (για παράδειγμα, η μη πληρωμή τόκων), μακροπρόθεσμες (παράταση διάρκειας αποπληρωμής) ή οριστικές λύσεις διευθέτησης του δανείου του. Οριστική λύση, κατά τον Κώδικα, πέρα από την ολική διαγραφή ή το «κούρεμα», προτείνεται και η εκ μέρους της τράπεζας απόκτηση της κυριότητας ή νομής του ακινήτου που αφορά στο δάνειο, είτε με εθελοντική παράδοση εκ μέρους του δανειολήπτη είτε με παράδοση της κυριότητας του ακινήτου αλλά μίσθωσή του από τον ιδιοκτήτη – δανειολήπτη (με leasing ή απλή) και αφορά σε οικιστικό ακίνητο και σε επαγγελματική στέγη. Προϋπόθεση είναι ο δανειολήπτης να είναι «συνεργάσιμος», να παρέχει, δηλαδή, στην τράπεζα όλες τις πληροφορίες σχετικά με τα εισοδήματα και τα περιουσιακά του στοιχεία και όχι «στρατηγικά κακοπληρωτής», ήτοι να μην εξυπηρετεί το δάνειό του εφόσον δεν βρίσκεται σε οικονομική αδυναμία.

Σύμφωνα με στοιχεία από την πρόσφατη επισκόπηση του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος που διενήργησε η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), οι τράπεζες συνεχίζουν να προσανατολίζονται στην υλοποίηση μακροπρόθεσμων ρυθμίσεων, δεδομένου ότι οι εν λόγω ρυθμίσεις έχουν αυξηθεί κατά 61% από τις αρχές του 2016, με το μεγαλύτερο μέρος να αφορά στα στεγαστικά δάνεια, καθώς το αντίστοιχο ποσοστό αύξησης ανέρχεται σε περίπου 300%.