Κρυφός κόφτης στις συντάξεις φέρνει νέες περικοπές

Κρυφός «κόφτης» για ασφαλισμένους ΙΚΑ και Ταμείων ΔΕΚΟ – τραπεζών «τρώει» τις αυξήσεις μισθών που πήραν στο παρελθόν και επιφέρει περικοπές στις συντάξεις.

Ο κόφτης αυτός είναι ο δείκτης αναπροσαρμογής μισθών για το σύνολο της οικονομίας που προβλέπει ο νόμος 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου), αλλά δεν έχει βγει ακόμη από την Εθνική Στατιστική Αρχή για να συμπληρωθεί το τελικό «παζλ» των παραμέτρων που λαμβάνονται υπόψη ως βάση υπολογισμού των συντάξεων για όσους αποχώρησαν με αίτηση συνταξιοδότησης από 13/5/2016 και μετά.

Ο δείκτης αυτός θα αναπροσαρμόζει τις αποδοχές υπολογισμού της σύνταξης κατά τη μεταβολή που είχαν όλοι οι μισθοί των εργαζομένων στο σύνολο της οικονομίας από το έτος 2002 μέχρι την ημερομηνία συνταξιοδότησης.

Εν προκειμένω, αν οι εργαζόμενοι είχαν ετήσιες αυξήσεις της τάξης του 2%, 3% ή 4% λόγω της μισθολογικής τους εξέλιξης, αλλά στο σύνολο της οικονομίας ο μέσος όρος των μισθολογικών αυξήσεων ήταν μεγαλύτερος, τότε για τις χρονιές που καταγράφονται αυτές οι αυξήσεις στο μέσο όρο των μισθών της οικονομίας θα αναπροσαρμοστούν (αυξηθούν) αντιστοίχως και οι συντάξιμες αποδοχές των υπαλλήλων. Αν όμως υπάρχουν χρονιές που ο μέσος όρος μισθών της οικονομίας υποχωρεί σε ποσοστά -5%, -10% ή -12% (όπως συνέβη από το 2010 και μετά), τότε αυτομάτως και οι συντάξιμες αποδοχές των υπαλλήλων θα μειωθούν κατά το αντίστοιχο ποσοστό.

Για παράδειγμα, υπάλληλος που έχει σταδιακή αύξηση μισθού από το 2002 ως το 2009 και οι αποδοχές του ανέβηκαν από τα 1.300 ευρώ στα 1.600 ευρώ και από το 2011 ως το 2016 έχει παγωμένες αποδοχές (χωρίς μειώσεις), βγάζει μέσο όρο συντάξιμων αποδοχών περίπου στα 1.450 ευρώ. Αν όμως στα έτη από το 2010 ως το 2016 καταγραφεί μια μέση μείωση μισθών 8% από το δείκτη της Στατιστικής Αρχής, τότε αυτό το ποσοστό θα περάσει και στις αποδοχές των 1.450 ευρώ και θα τις μειώσει κατά 8%, δηλαδή στα 1.334 ευρώ. Η σύνταξη θα υπολογιστεί με μισθό 1.334 και όχι με 1.450 ευρώ.

Δημόσιο: Υψηλότερες οι εισφορές, μικρότερες οι συντάξεις

Οι νέες συντάξεις στο Δημόσιο θα είναι πολύ μικρότερες και θα υπολογίζονται για όσους αποχωρούν από 13/5/2016 και μετά με αποδοχές παλιού και νέου μισθολογίου.

Για παράδειγμα, υπάλληλος που έχει 35 έτη στο τέλος του 2016 θα πάρει σύνταξη με το μέσο όρο αποδοχών από το 2002 ως το 2016.

Για το διάστημα αυτό θα ληφθεί ο μέσος όρος των συντάξιμων αποδοχών με το παλιό μισθολόγιο (μέχρι Οκτώβριο του 2011), όπου οι ασφαλιστικές κρατήσεις γίνονταν επί του βασικού μισθού κλιμακίου του επιδόματος των 140,8 ευρώ και του επιδόματος θέσης (100 ευρώ) για όσους το ελάμβαναν. Τα επιδόματα δεν είχαν κρατήσεις. Στην πραγματικότητα όμως οι δημόσιοι υπάλληλοι έβαζαν στην τσέπη τους άλλο μισθό απ’ αυτόν του νέου μισθολογίου (με ισχύ από Νοέμβριο 2011 και μετά). Αυτός ο μισθός είχε μέσα και τα επιδόματα. Για παράδειγμα, υπάλληλος ΠΕ κατηγορίας στο 1ο κλιμάκιο (33 έτη και άνω) με επίδομα θέσης προϊσταμένου 450 ευρώ έχει συνολικό μισθό 2.545 ευρώ με το νέο μισθολόγιο. Ωστόσο, οι εισφορές που πλήρωνε μέχρι το 2016 ήταν σε αποδοχές 1.906 ευρώ. Από το 2017 πληρώνει 6,67% για κύρια σύνταξη 3,5% για επικουρική, 4% για εφάπαξ και 4% για Μετοχικό Ταμείο (σύνολο 18,17%) στις 2.545 ευρώ, δηλαδή εισφορές 462 ευρώ το μήνα, ενώ μέχρι το 2016 έπαιρνε μισθό 2.545 ευρώ μεν αλλά πλήρωνε εισφορές 346 ευρώ γιατί υπολογίζονταν σε «εικονικές αποδοχές» 1.906 ευρώ.

Προκύπτει δηλαδή έμμεση αύξηση εισφορών γιατί από το 2017 υπολογίζονται σε πραγματικές και μεγαλύτερες αποδοχές και όχι σε πλασματικές και μικρότερες.

Αυτή η αύξηση εισφορών δεν είναι βέβαιο ότι θα φέρει και καλύτερη σύνταξη, γιατί οι περισσότεροι από όσους αποχωρήσουν στα επόμενα 5 χρόνια θα έχουν το μέσο όρο των συντάξιμων αποδοχών με τους παλιούς μισθούς από το 2002 ως το 2016 και μόνον για τα έτη από το 2017 θα συνυπολογίζονται οι αποδοχές του νέου μισθολογίου.

Η σύνταξη από το Δημόσιο το 2017 θα υπολογιστεί με συντάξιμες αποδοχές των ετών 2002-2016 (παλιό μισθολόγιο) και για ένα μόνο έτος, ή λίγους μήνες μέσα στο 2017, θα ληφθούν υπόψη οι συνολικές αποδοχές (νέο μισθολόγιο) που υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές. Η όποια θετική επίπτωση θα είναι ελάχιστη. Το 2018, η σύνταξη θα υπολογιστεί με μέσο όρο συντάξιμων αποδοχών από 2002 ως 2018, όπου τα έτη μέχρι το 2016 με το παλιό μισθολόγιο και τα έτη 2017 και 2018 με το νέο μισθολόγιο. Το 2019, η σύνταξη θα βγει με μέσο όρο αποδοχών από 2002 ως 2019, όπου τα έτη μέχρι το 2016 με το παλιό μισθολόγιο και τα έτη 2017, 2018, και 2019 με το νέο μισθολόγιο κ.ο.κ.

Ο νέος τρόπος υπολογισμού στο Δημόσιο

1. Πρώτα βγαίνει η σύνταξη με τον παλιό τρόπο υπολογισμού. Αφαιρούνται οι μειώσεις του Μνημονίου πλην της εισφοράς αλληλεγγύης και της εισφοράς ασθένειας.

2. Ακολουθεί ο υπολογισμός της νέας σύνταξης με τα ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου 4387 για την ανταποδοτική σύνταξη και την προσθήκη της εθνικής σύνταξης των 384 ευρώ. Στα 35 έτη το ποσοστό αναπλήρωσης είναι 33,81% των συντάξιμων αποδοχών. Με ένα μέσο όρο αποδοχών στα 1.538 ευρώ η ανταποδοτική σύνταξη είναι 520 ευρώ. Μαζί με την εθνική σύνταξη βγαίνει στα 904 ευρώ.

Ο μηχανισμός της προσωπικής διαφοράς για όλες τις συντάξεις

Η διαφορά (μείωση) νέας από παλιά σύνταξη δεν περνάει ολόκληρη, αλλά έχει κόφτη 50%, 33% και 25%, για όσους έχουν μειώσεις από 20% και πάνω.

Εστω ότι η μείωση νέας με παλιά σύνταξη είναι 363 ευρώ, ή σε ποσοστό 30%, άρα είναι άνω του 20%. Με το μηχανισμό προσωπικής διαφοράς:

• Οσοι έφυγαν Δεκέμβριο 2016 και έχουν μείωση 30%, θα πάρουν ως προσωπική διαφορά το 50% της μείωσης (π.χ. αν η μείωση είναι 363, θα έχουν απώλεια 183 και τα άλλα 183 ευρώ θα τα λαμβάνουν ως προσωπική διαφορά που μπορεί να φύγει από το 2019. Η σύνταξη του 2016, αντί για 904, θα είναι 1.085 ευρώ.

• Οσοι φύγουν το 2017 θα πάρουν προσωπική διαφορά το 33% της μείωσης, δηλαδή από τα 363 θα έχουν μείωση 242 ευρώ και τα άλλα 121 καταβάλλονται ως προσωπική διαφορά μέχρι νεωτέρας. Η σύνταξη του 2017 για 35 έτη στο Δημόσιο θα είναι 1.025 ευρώ.

• Οσοι φύγουν το 2018 θα πάρουν το 25% της μείωσης ως προσωπική διαφορά, δηλαδή από τα 363 της αρχικής περικοπής θα έχουν απώλεια 272 ευρώ και τα 91 ευρώ θα καταβάλλονται ως προσωπική διαφορά που ανά πάσα στιγμή μπορεί να καταργηθεί. Η σύνταξη με έξοδο το 2018 θα είναι 995 ευρώ.

• Οσοι φύγουν από το 2019 και μετά δεν θα έχουν καμία προσωπική διαφορά και θα υπολογιστεί ολόκληρη η μείωση, δηλαδή -363 ευρώ και σύνταξη 904 ευρώ.

Δεν προστατεύονται από την προσωπική διαφορά όσοι έχουν μείωση μέχρι 19,99%, καθώς επιβαρύνονται εξαρχής με όλο το ποσοστό μείωσης. Ετσι υπάλληλος με 29 έτη που θα έπαιρνε 1.004 με το παλιό καθεστώς και 818 με το νέο τρόπο έχει μείωση 19% και τη φορτώνεται εξαρχής, χωρίς καμία προσωπική διαφορά.

Βόμβα: Χωρίς προσωπική διαφορά οι συντάξεις χηρείας

Σε μία από τις τρεις υπουργικές αποφάσεις που εκδόθηκαν για τις συντάξεις του Δημοσίου κρύβεται βόμβα κατάργησης της λεγόμενης προσωπικής διαφοράς από τις παλιές συντάξεις. Η απόφαση των υπουργείων Οικονομικών και Εργασίας λέει ότι οι συντάξεις χηρείας για δικαιούχους από 13/5/20156 και μετά μειώνονται στο 50%, αφού πρώτα επανυπολογιστούν, χωρίς να μένει η προσωπική διαφορά! Και δίνει και παράδειγμα: Ανδρας που συνταξιοδοτήθηκε με πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος την 1η/2/2011 με ποσό σύνταξης 1.000 ευρώ και ο οποίος πεθαίνει την 20ή/9/2017. Η σύνταξη θα επανυπολογιστεί και θα αποτελείται από εθνική σύνταξη, 384 ευρώ, και ανταποδοτική, 516 ευρώ. Αρα, ανέρχεται στο ποσό των €900. Η επιζώσα σύζυγος για την πρώτη τριετία θα λάβει το 50%, δηλαδή 450 ευρώ. Αν δεν είναι 55 ετών, θα χάσει τη σύνταξη και θα την ξαναπάρει στα 67. Αν στα 67 της έχει και δική της σύνταξη, το ποσό μειώνεται στο 25%, δηλαδή στα 225 ευρώ.

Μαχαίρι στις συντάξεις αναπηρίας

Οι συντάξεις αναπηρίας θα υπολογίζονται με τα ποσοστά του νέου νόμου και θα είναι μικρότερες από πριν. Συνταξιούχος με αναπηρία 80% και 6 έτη ασφάλισης θα λάβει ως εθνική σύνταξη το ποσό των 345,60 ευρώ. Συνταξιούχος με αναπηρία 80% και 25 χρόνια ασφάλισης θα λάβει το ποσό των 384 ευρώ. Συνταξιούχος με αναπηρία 70% και 6 έτη ασφάλισης θα λάβει εθνική σύνταξη 259,2 ευρώ. Συνταξιούχος με αναπηρία 70% και 25 έτη ασφάλισης θα λάβει εθνική σύνταξη 288 ευρώ. Συνταξιούχος με αναπηρία 55% και 6 έτη ασφάλισης θα λάβει εθνική σύνταξη 172,9 ευρώ. Συνταξιούχος με αναπηρία 55% και 25 έτη ασφάλισης θα λάβει ως εθνική σύνταξη 192 ευρώ. Συνταξιούχος με αναπηρία 67% και 18 έτη ασφάλισης θα λάβει εθνική σύνταξη 276,48 ευρώ.

Εθνική σύνταξη με ρήτρα διαμονής για 40 χρόνια

Στον υπολογισμό της εθνικής σύνταξης το ποσό για 20 και άνω έτη ασφάλισης είναι 384 ευρώ, ενώ μειώνεται κατά 2% για κάθε έτος από τα 19 ως τα 15 έτη ασφάλισης. Επιπλέον, η εθνική σύνταξη μειώνεται και με 6% για κάθε έτος που ο ασφαλισμένος αποχωρεί με μικρότερο όριο ηλικίας από αυτό που προβλέπεται για πλήρη σύνταξη. Δεν επιβάλλεται όμως το έξτρα πέναλτι 10%, παρότι το προβλέπει ο νόμος 4336/2015 και η μετέπειτα υπουργική απόφαση. Κόφτη στην εθνική σύνταξη κρύβουν και τα έτη διαμονής στην Ελλάδα, καθώς για να δοθεί η εθνική σύνταξη απαιτούνται τουλάχιστον 15 έτη διαμονής στην Ελλάδα και για να δοθεί το πλήρες ποσό των 384 ευρώ απαιτούνται 40 χρόνια από το 15ο έτος της ηλικίας των ασφαλισμένων μέχρι την ηλικία συνταξιοδότησης. Αυτό σημαίνει ότι οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να έχουν τα 40 χρόνια διαμονής στην Ελλάδα είτε στα 55 είτε σε ηλικίες από τα 56 ως τα 67 για να πάρουν το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης.

Για παράδειγμα, ασφαλισμένος με 25 χρόνια εργασίας και διαμονή στην Ελλάδα για 35 έτη θα πάρει τα 35/40 της εθνικής σύνταξης των 384 ευρώ, δηλαδή 336 ευρώ. Με 20 έτη ασφάλισης και με μειωμένη σύνταξη στα 62, θα πάρει την εθνική σύνταξη με μείωση 30%, δηλαδή 268,8 ευρώ. Αν έχει και 20 έτη διαμονής στην Ελλάδα, τότε θα έχει και την έξτρα μείωση επειδή δεν συμπληρώνει τα 40 χρόνια, οπότε το ποσό των 268 ευρώ θα μειωθεί στα 20/40, δηλαδή στα πέσει στα 134 ευρώ.