Οι επιστήμονες επαναλαμβάνουν πως η πανδημία  δεν έχει λήξει, όπως δεν έχουν λήξει τα προστασίας έναντι του ιού.

Το επιδημικό κύμα, που βρίσκεται αυτήν την περίοδο σε εξέλιξη, δυναμώνει συνεχώς καθώς πλησιάζει στην κορύφωσή του.

Ο αριθμός των κρουσμάτων αποτυπώνει ξεκάθαρα αυτήν την άνοδο: 30.588 λοιμώξεις δηλώθηκαν χθες, με τις 5.022 να είναι ο αριθμός των επαναλοιμώξεων. Πρόκειται για τον δεύτερο υψηλότερο αριθμό ημερήσιων από την αρχή του έτους στη χώρα μας. Στην πρώτη θέση βρίσκεται η 11η Ιανουαρίου, με 32.011 θετικά κρούσματα κορωνοϊού, κοντά στην κορύφωση του κύματος που είχαν σηκώσει οι υποπαραλλαγές ΒΑ.1 και ΒΑ.2 της Omicron.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του , περίπου 150.000 με 200.000 άτομα έχουν ενεργή λοίμωξη covid-19 και ο δείκτης αναπαραγωγής της νόσου, Rt, βρίσκεται σε υψηλό επίπεδο, στο 1,3 – αυτό σημαίνει ότι τα 100 θετικά στον κορωνοϊό άτομα μολύνουν τουλάχιστον άλλα 130, αυξάνοντας ταχέως την αλυσίδα των μεταδόσεων.

Όπως αναφέρει το Πρώτο Θέμα, η μεγαλύτερη αύξηση κρουσμάτων εντοπίζεται σε τουριστικές περιοχές λόγω του κλίματος χαλάρωσης κατά την περίοδο διακοπών. Εκτός από την Αττική, που βρίσκεται στο κάδρο των «κόκκινων» περιοχών, η Κρήτη, τα νησιά του νοτίου Αιγαίου και τα Επτάνησα μετρούν επίσης μεγάλο αριθμό δηλωμένων κρουσμάτων, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι γίνεται υποκαταγραφή αφού το testing είναι προαιρετικό. Θεωρούν πάντως οι επιστήμονες ότι η αύξηση σε δημοφιλείς, νησιωτικές περιοχές είναι λιγότερο ανησυχητική αφενός μεν διότι τα νησιά είναι εν μέρει γεωγραφικά απομονωμένα, αφετέρου λόγω της νεαρής ηλικίας του κυρίου όγκου των τουριστών. Ενδεικτικά, στην Αττική καταγράφηκαν χθες 15.155 κρούσματα, στην Κρήτη 1.986 κρούσματα, στην Κέρκυρα 531, στη Ρόδο 440.

Τα νοσοκομεία της Αττικής σηκώνουν και το μεγαλύτερο βάρος των ασθενών με λοίμωξη covid-19. Συνολικά, οι νοσηλευόμενοι το περασμένο 24ωρο ήταν κοντά στους 1.720, με τους 374 όμως να βρίσκονται σε Μονάδες και από αυτούς οι 98 διασωληνωμένοι. Ο μέσος όρος εισαγωγών στα νοσοκομεία των τελευταίων 7 ημερών είναι 292 ασθενείς έναντι 100 ασθενείς πριν από τρεις εβδομάδες. Από την παράθεση των αριθμών είναι εμφανής η πίεση που δέχονται τα νοσοκομεία, προς το παρόν σε επίπεδο απλών κλινών.

Το γεγονός ότι οι νοσηλείες σε ΜΕΘ παραμένουν σταθερές παρά την αύξηση νοσηλειών αξιολογείται ως θετικό από τους επιστήμονες. Μάλιστα, όπως εξήγησε κατά την ενημέρωση του ΕΟΔΥ ο α’ αντιπρόεδρος και αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, κ. Δημήτρης Παρασκευής, «το χρονικό διάστημα (παράθυρο) από την έναρξη της αύξησης στα κρούσματα ως την έναρξη της αύξησης στις νοσηλείες, κυμαινόταν στα προηγούμενα κύματα στις 12 με 15 ημέρες, με εξαίρεση τον Ιούλιο 2021. Στην παρούσα έξαρση, παρότι έχουν περάσει 28 ημέρες δεν έχουμε αύξηση στις νοσηλείες ΜΕΘ, που σημαίνει πως το κύμα, σε ό,τι αφορά τις διασωληνώσεις και συνεπώς την πίεση στις ΜΕΘ, αναμένεται να είναι ηπιότερο».

Η συζήτηση για την επαναφορά της μάσκας

Παρά την αισιόδοξη εκτίμηση για την πορεία των σκληρών δεικτών της επιδημίας, όμως, το δυνατό κύμα με τα χιλιάδες κρούσματα ημερησίως φέρνει τη μάσκα ξανά στο προσκήνιο. Τις τελευταίες ημέρες πληθαίνουν οι φωνές των επιστημόνων που θέτουν και πάλι την υποχρεωτικότητα της στους κλειστούς χώρους, περίπου πέντε εβδομάδες μετά την αναστολή της. Υπενθυμίζεται ότι η μάσκα είναι υποχρεωτική σε συγκεκριμένους εσωτερικούς χώρους, όπως τα ΜΜΜ, τα νοσοκομεία, τα πλοία.

Όπως επισημάνθηκε στο πλαίσιο της ενημέρωσης των δημοσιογράφων από τον πρόεδρο και τους δύο αντιπροέδρους του ΕΟΔΥ την περασμένη Δευτέρα, η επαναφορά της μάσκας θα επανεξεταστεί από την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων βάσει και των επιδημιολογικών δεδομένων – δεν αποκλείεται να συζητηθεί και κατά τη σημερινή τακτική συνεδρίαση.

Από την πλευρά του, πάντως, ο γενικός γραμματέας, κ. Μάριος Θεμιστοκλέους δήλωσε μιλώντας στην ΕΡΤ για τα μέτρα που ανεστάλησαν ότι «είμαστε χώρα που κρατάμε τα περισσότερα μέτρα σε σύγκριση με τις άλλες χώρες και μάλιστα καθυστερήσαμε πολύ στην άρση τους», είπε. Ενώ αναφορικά με τη μάσκα, ανέφερε ότι «η υποχρεωτική μάσκα παντού δεν τίθεται προς το παρόν στο τραπέζι των συζητήσεων καθώς πρέπει να μπούμε σε μια καινούργια καθημερινότητα, στην οποία θα συνυπάρξουμε με τον ιό, ακόμη και με αυτή την αύξηση των κρουσμάτων».

«Αυτή η αύξηση των κρουσμάτων δεν φαίνεται αυτή την στιγμή να οδηγεί σε αύξηση της πίεσης στα νοσοκομεία και στις νοσηλείες οπότε σωστά δεν είναι υποχρεωτική η μάσκα στους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους», συμπλήρωσε ο γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.

Σχολιάζοντας την επιδημιολογική εικόνα της χώρας, ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ) και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, κ. Αθανάσιος Εξαδάκτυλος δεν απέκλεισε την επαναφορά της υποχρεωτικής χρήσης της μάσκας. «Προσωπικά, δεν καταλαβαίνω τον άνθρωπο που μπαίνει σε ένα αεροπλάνο που είναι ασφυκτικά γεμάτο και δε φορά μάσκα, δεν καταλαβαίνω τι μπορεί να σκέφτεται εκείνη την ώρα» είπε μιλώντας στο ΣΚΑΪ , για τη χρήση της μάσκας με ατομική ευθύνη καθενός. Στην ερώτηση αν υπάρχει περίπτωση να γίνει ξανά υποχρεωτική η μάσκα ο κ. Εξαδάκτυλος απάντησε: «Νομίζω ναι, υπάρχει». Και εξήγησε λέγοντας: «Δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν θα ληφθεί κανένα μέτρο εάν δούμε ότι αυτό δεν τηρείται. Δεν θα αφήσουμε την κατάσταση ανεξέλεγκτη, διότι ξέρετε, δεν είναι μόνο το αν θα γεμίσουν ή δε θα γεμίσουν τα νοσοκομεία και οι εντατικές. Είναι το θέμα ανθρώπινων απωλειών και είναι επίσης η αναστάτωση που προέρχεται στην κοινωνική και οικονομική ζωή από τους ανθρώπους που νοσούν», τόνισε.

Την αξία της μάσκας, με ή χωρίς υποχρεωτικότητα, επισημαίνει ο καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθήνας και γιατρός πρώτης γραμμής στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», κ. Γιάννης Καλομενίδης.

«Με το επιχείρημα της ηπιότητας των παραλλαγών που οδηγούν το θερινό κύμα, στηρίζεται και η άρνηση λήψης μέτρων που «θα έβλαπταν τον τουρισμό». Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει την σημασία του τουρισμού στο εθνικό εισόδημα; Ποιος όμως μπορεί να εξηγήσει πώς θα έβλαπτε τον τουρισμό η διατήρηση υποχρεωτικής χρήσης μάσκας σε εσωτερικούς χώρους; Ξέρετε, η έννοια της υποχρεωτικότητας δεν βοηθάει με το ότι το μέτρο επιβάλλεται με την απειλή του προστίμου, όσο με το μήνυμα που δίνει η πολιτεία στην κοινωνία. Είναι άλλο να λέμε «δεν τρέχει τίποτα, λυσσάξτε» κι άλλο να λέμε «καλό καλοκαίρι, με προσοχή και σύνεση», αναφέρει σε ανάρτησή του στο facebook. Και συνεχίζει, καθόλου αισιόδοξος, προσθέτοντας: «Η ελπίδα ότι η εκτεταμένη σχετική ανοσία από προηγούμενη μόλυνση και εμβολιασμό θα περιορίσει δραστικά τον αριθμό όσων από μας νοσήσουν σοβαρά και κινδυνέψουν, δεν αρκεί. Όπως και τον χειμώνα, αν οι μολύνσεις είναι δεκάδες χιλιάδες, οι νοσηλείες που θα φέρουν οι «ήπιες» παραλλαγές θα είναι πολλές (αυξάνονται ήδη) και οι άδικοι θάνατοι, ανάμεσα στους πιο ευάλωτους από μας, επίσης. Η χώρα, υπερασπίζεται ηπίως την θέση της, στην κορυφή της Ευρώπης» καταλήγει.

Για το συγκεκριμένο ζήτημα τοποθετήθηκε με ανάρτησή του ο επίκουρος καθηγητής Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθήνας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, κ. Γκίκας Μαγιορκίνης. Σύμφωνα με τον καθηγητή, η χρήση της μάσκας δεν μπορεί να γίνεται οριζόντια, αλλά μόνο στοχευμένα για να προστατευθούν οι ευάλωτοι. «Το να βάζουμε απέναντι τον κόσμο που έχει «κουραστεί» μετά από δυο χρόνια και να τον «πυροβολάμε» δεν βοηθάει καθόλου σε αυτή τη φάση» αναφέρει χαρακτηριστικά.

«Κάθε φορά που έχουμε έξαρση του κορωνοϊού ακούγονται φωνές για την λήψη μέτρων. Αυτό που ο ευρύς κόσμος έμαθε ως μέτρα είναι οι λεγόμενες μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις (π.χ. lockdown, κοινωνική αποστασιοποίηση, χρήση μάσκας). Κεντρικός ρόλος των μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων (ΜΦΠ) είναι η μείωση του ενεργού αριθμού αναπαραγωγής (γνωστό και ως Rt) μέσω της πλήρους αποφυγής της μόλυνσης των ατόμων».

Ο ρόλος των ΜΦΠ στις πρώτες φάσεις της πανδημίας ήταν καταλυτικός γιατί μας βοήθησε να επιπεδώσουμε την καμπύλη της επιδημίας με αποτέλεσμα να έχουμε μία πιο διαχειρίσιμη πίεση στα νοσοκομεία. Επίσης μας βοήθησε να κερδίσουμε χρόνο ώστε να αναπτύξουμε επαρκείς φαρμακευτικές παρεμβάσεις, δηλαδή τα εμβόλια και τα φάρμακα.

Η χρήση των ΜΦΠ στην φάση της πανδημίας που βρισκόμαστε, όπου η εκρίζωση ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΦΙΚΤΗ, έχει παρερμηνευθεί από πολλούς. Κάποιοι νομίζουν ότι η έξαρση της πανδημίας είναι «μπόρα που έρχεται και φεύγει», απλά να προφυλαχθούμε μέσω ΜΦΠ και θα περάσει…. Αυτό δεν ισχύει…. Η λήψη ΜΦΠ κυρίως επιπεδώνει την καμπύλη, δεν μειώνει δραματικά τον αριθμό των μολύνσεων σε βάθος χρόνου καθώς με την αναστροφή των ΜΦΠ, που αργά η γρήγορα πρέπει να γίνει, αμέσως θα δούμε πάλι έξαρση μέχρι να επιτευχθεί το προσωρινό τείχος ανοσίας που θα οδηγήσει τελικά την έξαρση σε ύφεση. Ο λόγος που εγκαταλείπονται ως οριζόντια μέτρα πλέον είναι διότι αυτή την στιγμή δεν διαφαίνεται να υπάρχει ανάγκη επιπέδωσης της καμπύλης.

Επίσης όσοι ασχολούμαστε με θέματα δημόσιας υγείας γνωρίζουμε ότι σε βάθος χρόνου οι συμπεριφορικές παρεμβάσεις που μειώνουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων δεν έχουν παρατεταμένη συμμόρφωση. Το να βάζουμε απέναντι τον κόσμο που έχει «κουραστεί» μετά από 2 χρόνια και να τον «πυροβολάμε» δεν βοηθάει καθόλου σε αυτή τη φάση.

Από την άλλη το μεγάλο πλεονέκτημα των φαρμακευτικών παρεμβάσεων είναι ότι επιταχύνουν την ύφεση μίας έξαρσης καθώς: 1) μειώνουν την πίεση στο σύστημα υγείας, ενώ 2) επιταχύνουν και ενισχύουν το απαραίτητο (έστω και προσωρινό) τείχος ανοσίας που θα οδηγήσει σε ύφεση την έξαρση.

Συνοπτικά:

1) οι εξάρσεις της επιδημίας δεν είναι καιρικά φαινόμενα ή «κύματα που σπάνε και μας περνάνε». Η ύφεση έρχεται κυρίως όταν δημιουργηθεί ένα έστω και παροδικό τείχος ανοσίας. Ο καιρός βοηθάει, αλλά παροδικά.

2) οι ΜΦΠ σε αυτή τη φάση θα πρέπει να χρησιμοποιούνται στοχευμένα για να προστατεύσουν τους ευάλωτους και όχι οριζόντια καθώς η συνεισφορά τους δεν είναι βιώσιμη σε βάθος χρόνου» καταλήγει η ανάρτηση του κ. Μαγιορκίνη.