Fast track κλείσιμο της αξιολόγησης με κατάθεση 12 νομοσχεδίων και με ταυτόχρονη συμφωνία ενός γενναιόδωρου πακέτου βραχυπρόθεσμων μέτρων για χρέος έως και 65 δισεκατομμυρίων συζητούν κυβέρνηση και δανειστές. Οι διαπραγματεύσεις είναι στην κρισιμότερη φάση, καθώς στόχος είναι να υπάρχει ένα πρώτο κείμενο (staff level agreement) μέχρι το EuroWorking Group στις 28 του μήνα και η συμφωνία να επικυρωθεί στο Eurogroup στις 5 Δεκεμβρίου.

Οπως τονίζει στο «κυβερνητικός αξιωματούχος, εφόσον υπάρξει συμφωνία για το κλείσιμο της αξιολόγησης, θα ψηφιστούν μέσα στη χρονιά τα νομοσχέδια με τα προαπαιτούμενα. Υπολογίζεται πως πρόκειται για 12 νομοσχέδια, τα οποία αφορούν μεταξύ άλλων εργασιακά, αδήλωτα εισοδήματα, πλαστικό χρήμα, εξωδικαστικό συμβιβασμό, κινητικότητα των δημοσίων υπαλλήλων.

Ταυτόχρονα ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) θα ανακοινώσει το σχέδιο για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα, το οποίο -όπως επισημαίνει η ίδια πηγή- θα αφορά μεγαλύτερο τμήμα του χρέους από αυτό που αρχικά αναμενόταν. Με τον τρόπο αυτό θα δοθεί το έναυσμα για την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) το πρώτο δίμηνο του έτους, ώστε η οικονομία να μπει στον «ενάρετο» κύκλο.

«Η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, η συνεπαγόμενη συμφωνία για την απομείωση του χρέους και η ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα είναι ένα ορόσημο», είναι η χαρακτηριστική αναφορά που έκανε χθες στη Βουλή ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.

Οι διαπραγματεύσεις με το κουαρτέτο θα συνεχιστούν με εντατικούς ρυθμούς μέχρι την ερχόμενη Τετάρτη, ενώ στη συνέχεια θα υπάρξουν τηλεδιασκέψεις και επαφές σε τεχνικό επίπεδο. Στόχος είναι η πρόοδος να καταγραφεί στο EuroWorking Group του Νοεμβρίου, ενώ αν χρειαστεί παράταση των συζητήσεων, μπορεί να ακολουθήσει ένα ακόμα EuroWorking Group πριν από τη συνεδρίαση του Eurogroup του Δεκεμβρίου.

Οι επόμενες ημέρες θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμες για να διαπιστωθεί αν ο φιλόδοξος χρονικά στόχος μπορεί να επιτευχθεί. Σε περίπτωση που παραμείνουν εκκρεμότητες, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν το πρώτο δίμηνο του 2017, καθώς ακολουθεί ένα μπαράζ εκλογικών αναμετρήσεων στην Ευρώπη.

Το ΔΝΤ

Βασικό θέμα στη δεύτερη αξιολόγηση είναι τα εργασιακά, όπου η κυβέρνηση καλείται να αποκρούσει τις σκληρές απαιτήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Επί τάπητος έχουν μπει και άλλα «καυτά» θέματα, από τα προνοιακά επιδόματα και τα ειδικά μισθολόγια μέχρι τον εξωδικαστικό συμβιβασμό.

Τα κομμάτια στο «παζλ» των διαπραγματεύσεων έχουν αρχίσει να συμπληρώνονται και η κατάσταση -σύμφωνα με πληροφορίες- διαμορφώνεται ως εξής:

• Ομαδικές απολύσεις: Λύση μπορεί να βρεθεί με τη «μεταφορά» της έγκρισης από τον υπουργό σε κάποιον Οργανισμό (όπως ο ΟΜΕΔ). Εκεί θα εξετάζεται το σχετικό αίτημα, ενώ στόχος είναι να υπάρχει ένα δίχτυ προστασίας (όπως για παράδειγμα επιδότηση εισφορών για όσους είναι κοντά στη σύνταξη). Οι δανειστές ζητούν η ρύθμιση να περιληφθεί στην τελική συμφωνία, καθώς εκτιμούν πως η απόφαση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (όπου έχει γίνει προσφυγή) θα καθυστερήσει. Η ελληνική πλευρά δεν συζητά αύξηση του ποσοστού από 5% σε 10%.

• Τρόπος προκήρυξης απεργιών: Το «μοντέλο» της ΟΛΜΕ μπορεί να αποτελέσει το κλειδί για τη συμφωνία. Το διοικητικό συμβούλιο κάνει πρόταση και πρέπει να ψηφιστεί τουλάχιστον από το 50% των ΕΛΜΕ (δηλαδή των πρωτοβάθμιων οργανώσεων). Μια ανάλογη φόρμουλα μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλούς κλάδους, όπως για παράδειγμα στις τράπεζες. Να σημειωθεί πως οι δανειστές έχουν ζητήσει οι αποφάσεις για απεργίες να λαμβάνονται από το 50% συν ένα των εργαζομένων. Ωστόσο η ελληνική πλευρά επισημαίνει πως αυτό είναι ανεφάρμοστο.

• Συλλογικές συμβάσεις: Αποτελεί πρώτη προτεραιότητα στο κυβερνητικό στρατόπεδο η υπερίσχυση των κλαδικών συμβάσεων, ωστόσο αυτό συναντά ενστάσεις από τους δανειστές. Επίσης το κουαρτέτο φαίνεται πως παραπέμπει στο μέλλον το θέμα του υποκατώτατου μισθού για τους νεοεισερχόμενους.

• Εξωδικαστικός συμβιβασμός: Κοντά σε συμφωνία είναι κυβέρνηση και δανειστές για το συγκεκριμένο θέμα που αφορά 400.000 επιχειρήσεις και επαγγελματίες με καθυστερούμενες οφειλές σε τράπεζες, Εφορίες, Ταμεία και προμηθευτές. Η τελική ρύθμιση θα προβλέπει «κούρεμα» έως 50% αλλά και ρυθμίσεις σε πολύμηνες δόσεις.

• Κοινωνικό εισόδημα και προνοιακά επιδόματα: Οσον αφορά τα προνοιακά επιδόματα, θα καταργηθούν όσα επικαλύπτονται. Για το κοινωνικό εισόδημα κυβερνητικές πηγές σημείωναν πως υπάρχει προσέγγιση για τον τρόπο χρηματοδότησης το 2017 (θα αξιοποιηθούν κονδύλια από το πλεόνασμα), ωστόσο το κουαρτέτο ζητά περισσότερα στοιχεία για το 2018. Το οικονομικό επιτελείο έχει παρουσιάσει πρόταση με βάση την οποία το 2018 θα αξιοποιηθούν χρήματα που θα προκύψουν από τον έλεγχο των δαπανών στα υπουργεία (spending review).

Κεντρικό θέμα στη διαπραγμάτευση είναι το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων τη διετία 2019-2020. Το ΔΝΤ ζητά να πέσουν στο 1,5%, με τους Ευρωπαίους να επιμένουν στη διατήρησή τους στο 3,5%. Η ελληνική πλευρά έχει καταθέσει πρόταση για σταδιακή υποχώρηση στο 2,5% το 2019 και στο 2% το 2020, ωστόσο αυτό δεν έχει γίνει αποδεκτό.

Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν, καθώς η σχετική πρόβλεψη θα πρέπει να μπει στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα. Δεν αποκλείεται να κατατεθεί το μεσοπρόθεσμο με πρόβλεψη για 3,5%, αλλά με έναν αστερίσκο, ώστε αυτό να μπορεί να επανεξεταστεί.

Πηγές από το οικονομικό επιτελείο σημειώνουν πως -με βάση και τη μέχρι τώρα πορεία των εσόδων- ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% το 2018 μπορεί να επιτευχθεί. Ωστόσο αναγνωρίζουν πως ελάχιστες χώρες μπόρεσαν να διατηρήσουν τόσο υψηλά πλεονάσματα για μία πενταετία, γεγονός που δείχνει πως θα πρέπει να υπάρξει μελλοντικά επανεξέταση του θέματος.