Κερδισμένοι και χαμένοι του νέου ασφαλιστικού – Ποιοι και πότε θα πάρουν αυξήσεις

Αυξήσεις πολλών ταχυτήτων για περισσότερους από 1 εκατομμύριο συνταξιούχους φέρνει το νέο νομοσχέδιο του υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων με τίτλο «Ασφαλιστική μεταρρύθμιση και Ψηφιακός Μετασχηματισμός Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ).

Περισσότεροι από 800.000 συνταξιούχοι θα δουν αυξήσεις είτε λογιστικά στα εκκαθαριστικά τους σημειώματα, είτε στην τσέπη τους λόγω της αλλαγής των ποσοστών αναπλήρωσης στις κύριες συντάξεις. Την ίδια στιγμή περίπου 250.000 συνταξιούχοι θα δουν αυξήσεις στις επικουρικές τους συντάξεις, οι οποίες κόπηκαν το 2016 και αφορούσαν περιπτώσεις που ο συνταξιούχος είχε εισόδημα κύριας και επικουρικής που υπερέβαινε τα 1.300 ευρώ το μήνα μεικτά. Οι αυξήσεις στις κύριες συντάξεις αφορούν μόνο όσους συνταξιούχους έχουν περισσότερα από 30,1 και έως 44 έτη ασφάλισης.

Στο νόμο υπάρχουν ρήτρες προστασίας και για όσους έχουν ήδη αποχωρήσει με περισσότερα από 45 έτη ασφάλισης και με αίτηση έως 30 Σεπτεμβρίου 2019, οι οποίοι προστατεύονται με προσωπική διαφορά ώστε να μην έχουν απώλειες. Αυτό συμβαίνει διότι η ανταποδοτικότητα του νέου συστήματος για 45 έτη ασφάλισης και πάνω είναι μικρότερη από το την αντίστοιχη που προέβλεπε το σύστημα Κατρούγκαλου.

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι κατηγορίες των συνταξιούχων που θα δουν αυξήσεις είναι οι εξής:

• Όσοι έλαβαν τις συντάξεις τους με διατάξεις νόμων πριν την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου (Ν.4387/2016):

– Περίπου 600.000 συνταξιούχοι λαμβάνουν συντάξεις ακόμη και κατά 50 ευρώ υψηλότερες από αυτές που προέκυψαν μετά τον επανυπολογισμό του Ν. 4387/16. Για τους συγκεκριμένους συνταξιούχους η αύξηση στο εισόδημά τους θα είναι μόνο λογιστική, καθώς θα μειωθεί η προσωπική τους διαφορά κατά μέσο όρο 45 ευρώ. Οι συνταξιούχοι αυτοί θα λάβουν στο μέλλον αυξήσεις στις συντάξεις τους, σε μικρότερο χρονικό διάστημα από ότι προβλέπονταν αρχικά, με τις τιμαριθμικές αυξήσεις που θα δοθούν σταδιακά μετά το 2023.

-Περισσότεροι από 50.000 συνταξιούχοι λαμβάνουν συντάξεις μεγαλύτερες κατά μέσο όρο 30 ευρώ το μήνα σε σχέση με το ποσό που προέκυψε μετά τον επανυπολογισμό. Η συγκεκριμένη κατηγορία συνταξιούχων θα περάσει σε θετική διαφορά και θα δικαιούται αύξηση των συντάξεων που λαμβάνει κατά μέσο όρο 30 ευρώ. Η αύξηση αυτή θα καταβληθεί στους συνταξιούχους σε πέντε δόσεις, με την πρώτη να αναμένεται να δοθεί έως και τις 31/12/2020 και την τελευταία στις 31/12/2024.

-Περίπου 100.000 συνταξιούχοι λαμβάνουν μικρότερη σύνταξη από αυτή που δικαιούνται μετά την εφαρμογή του Ν. 4387/16. Μετά τον επανυπολογισμό με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης η προσωπική διαφορά αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω κατά μέσο όρο άνω των 40 ευρώ. Η συγκεκριμένη κατηγορία συνταξιούχων θα λάβει την αύξηση της σύνταξης σε πέντε δόσεις. Η πρώτη αναμένεται να δοθεί έως και τις 31/12/2020 και η τελευταία στις 31/12/2024.

• Όσοι έλαβαν συντάξεις μετά την εφαρμογή του Ν.4387/2016

-Περίπου 40.000 ασφαλισμένοι, οι οποίοι συνταξιοδοτήθηκαν από τις 13/5/2016 έως και 30/9/2019 μετά τον επανυπολογισμό των ποσών που έλαβαν θα δουν άμεσα αυξήσεις στο εισόδημα τους αναδρομικά από τον 1η Οκτωβρίου και μετά. Σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας Γιάννης Βρούτση οι αυξήσεις θα δοθούν εφάπαξ πριν τον Ιούνιο.

• Όσοι συνταξιοδοτηθούν από 1η Οκτωβρίου 2019 και μετά θα λάβουν κατευθείαν τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης και όλο το ποσό της αύξησης που απορρέει από αυτά – έως και 252 ευρώ για 3.500 ευρώ συντάξιμες αποδοχές και 40ετία ασφάλισης. Οι αυξήσεις για την συντριπτική πλειοψηφία των συνταξιούχων φτάνουν κατά μέσο όρο τα 110 ευρώ το μήνα με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης.

Στην τελική διατύπωση του νόμου διατηρείται η αύξηση που δόθηκε από τον νόμο Κατρούγκαλου από 1/1/2019 και ολοκληρώνεται στις 31/12/2023. Η τυχόν επιπλέον αύξηση που προκύπτει λόγω των αυξημένων συντελεστών θα δημιουργήσει μια δεύτερη προσωπική διαφορά η οποία θα δοθεί σε 5 ετήσιες δόσεις από το 2020 έως και το 2024, καθώς η πρώτη δόση αφορά την περίοδο 1/10/2019 έως 31/12/2020.

«Κερδισμένοι» με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης

• Σημερινοί εργαζόμενοι που βγαίνουν ή θα βγουν σε σύνταξη από 1η Οκτωβρίου 2019 και μετά με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης.

• Σημερινοί συνταξιούχοι που συνταξιοδοτήθηκαν από τις 13 Μαΐου 2016 και μετά με βάση τις διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης.

Για παράδειγμα:

-Δημόσιοι υπάλληλοι ΥΕ και ΔΕ με χαμηλές και μεσαίες συντάξιμες αποδοχές

-Αυτοκινητιστές

-Συνταξιούχοι των πρώην ειδικών Ταμείων των ΔΕΚΟ – Τραπεζών (ΤΑΠ – ΟΤΕ, ΟΑΠ – ΔΕΗ, ΤΣΠ – ΕΤΕ κλπ).

-Μισθωτοί ΙΚΑ που αποχώρησαν με πάνω από 30 έτη – κυρίως όσοι έχουν πάνω από 35 έτη – και έως 44 έτη ασφάλισης.

• Σημερινοί συνταξιούχοι που συνταξιοδοτήθηκαν με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης πριν τις 13 Μαΐου 2016 – δηλαδή πριν την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου – και είδαν αύξηση από 1/1/2019 (αρνητική προσωπική διαφορά).

Για παράδειγμα:

-Συνταξιούχοι πρώην ειδικών Ταμείων των ΔΕΚΟ – Τραπεζών (ΤΑΠ – ΟΤΕ, ΟΑΠ – ΔΕΗ, ΤΣΠ – ΕΤΕ κλπ).

-Συνταξιούχοι με διαδοχική ή παράλληλη ασφάλιση.

-Μισθωτοί ΙΚΑ που αποχώρησαν με πάνω από 30 έτη – κυρίως όσοι έχουν πάνω από 35 έτη – και έως 44 έτη ασφάλισης.

-Αυτοκινητιστές.

• Σημερινοί συνταξιούχοι που συνταξιοδοτήθηκαν με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης πριν τις 13 Μαίου 2016 – δηλαδή πριν την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου – και είχαν μικρή προσωπική διαφορά κατά μέσο όρο 30 ευρώ από 1/1/2019.

• 250.000 συνταξιούχοι επικουρικής που θα δουν αυξήσεις έως και 48% αναδρομικά από 1η Οκτωβρίου του 2019.

«Χαμένοι» με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης

• Σημερινοί εργαζόμενοι που βγαίνουν ή θα βγουν σε σύνταξη από 1η Οκτωβρίου 2019 και μετά με περισσότερα από 44 έτη ασφάλισης.

• Δικαιούχοι 13ης σύνταξης – ιδιαίτερα οι χαμηλοσυνταξιούχοι με κύρια σύνταξη κάτω των 500 ευρώ και λιγότερα από 30 έτη ασφάλισης.

Συντάξιμες αποδοχές

Στο νομοσχέδιο υπάρχουν και ρυθμίσεις για τις συντάξιμες αποδοχές πέρα από την αλλαγή των ποσοστών αναπλήρωσης. Ειδικότερα διευκρινίζεται η διαδικασία με την οποία θα μπαίνουν στην εξίσωση υπολογισμού τα τεκμαρτά εισοδήματα των ελεύθερων επαγγελματιών και διατηρείται – όπως και στο νόμο Κατρούγκαλου – ο «χρυσός κανόνας» του 20%. Δηλαδή τα ποσά σταθερών εισφορών που θα καταβάλλουν οι επαγγελματίες θα λαμβάνονται υπόψη εώς εάν να επρόκειτο για εισφορά 20% επί του εισοδήματός τους. Διευκρινίζεται πως αντίστοιχη μέριμνα είχε ληφθεί και όταν μειώθηκαν οι εισφορές στο 13,33% από 20% το 2019 (για την σύνταξη υπολογίζονταν σαν να επρόκειτο για εισφορά 20%). Ρυθμίσεις για τις συντάξιμες αποδοχές ενσωματώνονται επίσης για τους αγρότες και τους αιρετούς, δηλαδή Δημάρχους, Πρόεδρους Κοινότητας ή Νομάρχες προ του 2002.

Πλασματικά έτη

Σημαντικές αλλαγές έρχονται και για το κόστος εξαγοράς των πλασματικών ετών ασφάλισης, δεδομένων και των σημαντικών αλλαγών στις εισφορές κύριας ασφάλισης των μη μισθωτών. Με πρόσθετη ρήτρα μάλιστα προβλέπεται πως αν ο ασφαλισμένος θεμελιώσει δικαίωμα πριν εξοφλήσει την εξαγορά το οφειλόμενο θα παρακρατείται από την σύνταξή του.

Αναλυτικά, από 1/1/2020 το κόστος εξαγοράς για ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενους ή αγρότες θα καθορίζεται από την κλίμακα της ασφαλιστικής εισφοράς, την οποία έχει επιλέξει ο ασφαλισμένος κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.

Για παράδειγμα:

1. Αν ο ελεύθερος επαγγελματίας έχει επιλέξει την τρίτη ασφαλιστική κατηγορία των 312 ευρώ, τότε θα πρέπει να καταβάλλει για κάθε μήνα εξαγοράς 236 ευρώ, δηλαδή την εισφορά υπέρ ΕΦΚΑ – κύριας σύνταξης.

2. Αν ο αγρότης έχει επιλέξει την ελάχιστη κλίμακα των 121 ευρώ, τότε θα πρέπει να καταβάλλει για κάθε μήνα εξαγοράς 87 ευρώ, δηλαδή την εισφορά υπέρ ΕΦΚΑ – κύριας σύνταξης.

Στην τελική διάταξη, μάλιστα προβλέπεται μάλιστα πως «σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης πριν από το χρόνο εξόφλησης της εισφοράς εξαγοράς, παρακρατείται κάθε μήνα από τη σύνταξη και μέχρι την εξόφληση ποσό ίσο με το ¼ του ποσού της σύνταξης». Δίνεται έτσι η δυνατότητα να βγει κανείς στη σύνταξη πριν εξοφλήσει πλήρως το ποσό της εξαγοράς και να πληρώνει αυτό που οφείλει με παρακράτηση από την σύνταξή του.