Συνέντευξη στον Ελεύθερο Τύπο έδωσε η υπουργός παιδείας, και μίλησε για την ολοκλήρωση των βασικών εξαγγελιών στην Παιδεία.

H συνέντευξη της υπουργού

Η ψήφιση του νομοσχεδίου για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση ολοκληρώνει μια σειρά μεταρρυθμίσεων που αντιστοιχεί στο σύνολο των εξαγγελιών σας. Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του νόμου;

Πράγματι, προεκλογικά είχαμε δεσμευθεί για ένα σύνολο μεταρρυθμίσεων, από τη βάση μέχρι την κορυφή της εκπαιδευτικής πυραμίδας, από το νηπιαγωγείο μέχρι την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και το πανεπιστήμιο. Με τη συμπλήρωση τριών χρόνων από την ανάληψη των καθηκόντων μας, ολοκληρώνουμε τις βασικές εξαγγελίες στην Παιδεία με έναν πλήρη νόμο-πλαίσιο για τα . Εναν νόμο που στοχεύει σε πανεπιστήμια πιο ποιοτικά, πιο αξιοκρατικά, πιο αυτόνομα, πιο εξωστρεφή, με νέες δυνατότητες για τους φοιτητές, τους καθηγητές και τους ερευνητές μας, με καλύτερη σύνδεση των σπουδών με την κοινωνία και την εργασία. Αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, προβλέπεται η κατάρτιση των σχετικών κανονιστικών πράξεων, με πρώτη αυτή που αφορά τα όργανα διοίκησης, δεδομένου ότι σε κάποια πανεπιστήμια θα ακολουθήσουν φέτος διαδικασίες ανάδειξής τους. Ακολούθως θα υπάρξουν κανονιστικές πράξεις και για τις υπόλοιπες ρυθμίσεις.

Πριν από λίγες ημέρες το ΕΚΠΑ υποδέχθηκε τους πρώτους φοιτητές του Harvard, στο πλαίσιο ενός προγράμματος συνεργασίας με το κορυφαίο πανεπιστήμιο των ΗΠΑ. Σε τι στάδιο βρίσκονται οι εξελίξεις για τις διμερείς συνεργασίες; Από την πρόσφατη επίσκεψή σας στις ΗΠΑ προέκυψαν κι άλλες δυνατότητες συνεργασίας;

Από την αρχή της θητείας μας έχουμε δώσει μεγάλο βάρος στην εξωστρέφεια του εκπαιδευτικού μας συστήματος και δη των μας. Πιστεύω ότι έχουμε εξαιρετικά πανεπιστήμια και εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό σε αυτά, αλλά δεν έχουμε τη θέση που δικαιωματικά αξίζει στα πανεπιστήμιά μας στον διεθνή ακαδημαϊκό χάρτη. Για να αλλάξει αυτό έχουμε κινηθεί σε τρία επίπεδα.

» Πρώτον, απελευθερώσαμε το θεσμικό πλαίσιο, δίνοντας στα πανεπιστήμια τη δυνατότητα να συνάπτουν πιο εύκολα συνεργασίες με πανεπιστήμια του εξωτερικού, με τη μορφή κοινών και διπλών πτυχίων, καλοκαιρινών προγραμμάτων, με ανταλλαγές καθηγητών και ερευνητών, με κοινά ερευνητικά προγράμματα κ.ά.

» Δεύτερον, δώσαμε χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως για παράδειγμα η έκδοση πρόσκλησης για 20 εκατομμύρια ευρώ μέσω ΕΣΠΑ για ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών.

» Τρίτον, συνάπτουμε διμερείς συνεργασίες με άλλες χώρες και επενδύουμε στο να ανοίξουμε νέους διαύλους επικοινωνίας με κορυφαία πανεπιστήμια του εξωτερικού, στην Ευρώπη, στην Αμερική, στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες χώρες. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο της στρατηγικής συνεργασίας μας με τις ΗΠΑ, το Πανεπιστήμιο Αθηνών συνεργάζεται με το Harvard και το Yale, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο με το Columbia, τα πανεπιστήμια του Michigan και του Kentucky, το Πανεπιστήμιο Πειραιώς με το New York University. Την περασμένη Δευτέρα, μάλιστα, ξεκίνησε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνεργασία μεταξύ του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Harvard με θέμα τις σύγχρονες προσφυγικές και μεταναστευτικές σπουδές, υπογραμμίζοντας πόσο ευρύ είναι το πεδίο των εν δυνάμει συνεργειών μεταξύ ελληνικών πανεπιστημίων και πανεπιστημίων του εξωτερικού. Υπάρχουν πολλές συνεργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη – μόλις την περασμένη εβδομάδα συναντήθηκα με καθηγητές του Πανεπιστημίου Columbia, οι οποίοι ήρθαν να συζητήσουμε για έξι νέες συνεργασίες του τελευταίου χρόνου μεταξύ Columbia και ελληνικών πανεπιστημίων.

Αύριο ολοκληρώνονται οι διαδικασίες συμπλήρωσης του . Πρόκειται για την πρώτη χρονιά που εφαρμόστηκε στις Πανελλαδικές το σύνολο των μεταρρυθμίσεών σας, για τις οποίες έχετε δεχτεί κριτική από την αντιπολίτευση. Τι απαντάτε στους επικριτές του νέου συστήματος;

Η θέσπιση της έδωσε τέλος στο φαινόμενο εισαγωγής στα πανεπιστήμια με ιδιαίτερα χαμηλή βαθμολογία. Μέλημά μας ήταν και παραμένει να δώσουμε στα παιδιά μας επιλογές, να αξιοποιήσουν τις κλίσεις τους και να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους. Να έχουμε αποφοίτους και όχι «αιώνιους» φοιτητές που δεν αποφοιτούν ποτέ, εις βάρος του εαυτού τους, των οικογενειών τους, των πανεπιστημίων και εν τέλει της κοινωνίας. Ενισχύσαμε την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση και θεσπίσαμε το παράλληλο μηχανογραφικό για εισαγωγή στα Δημόσια ΙΕΚ. Δίνουμε στους υποψηφίους μας περισσότερες ποιοτικές επιλογές δημόσιας, δωρεάν εκπαίδευσης, κατάρτισης και σταδιοδρομίας σε επαγγέλματα με ζήτηση στην αγορά εργασίας. Παράλληλα, δίνουμε στα πανεπιστήμιά μας λόγο στα κριτήρια εισαγωγής των υποψηφίων, όπως γίνεται διεθνώς. Για πρώτη χρονιά φέτος, τα ίδια τα πανεπιστήμια όρισαν τους συντελεστές βαρύτητας των πανελλαδικώς εξεταζόμενων μαθημάτων ενώ ήδη από πέρυσι ορίζουν τον συντελεστή της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής για κάθε σχολή και τμήμα. Δεν αποφασίζει πλέον ο εκάστοτε υπουργός για βάσεις και συντελεστές.

Τα τελευταία δύο χρόνια έχετε προχωρήσει σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση. Ποιες είναι οι επόμενες σκέψεις σας για την ενίσχυσή της;

Η μεταρρύθμιση για την αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Διά Βίου Μάθησης ήταν επιβεβλημένη, καθώς μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα μας είναι πώς θα φέρει πιο κοντά την εκπαίδευση με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς εργασίας. Με τον νέο νόμο που θεσπίσαμε για την Επαγγελματική Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Διά Βίου Μάθηση, πρώτα διαπιστώνουμε τις ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς, τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, και στη συνέχεια τις λαμβάνουμε υπόψη προκειμένου να διαμορφώσουμε τις προσφερόμενες ειδικότητες και τα προγράμματα σπουδών στα Επαγγελματικά Λύκεια και τα Δημόσια ΙΕΚ. Ενα παράδειγμα: από τις ειδικότητες με μεγάλη ζήτηση σήμερα στην αγορά είναι οι κατασκευαστές ιστοσελίδων (web designers). Εχοντας ανιχνεύσει αυτήν την ανάγκη, προσφέρουμε πλέον την ειδικότητα αυτή σε 49 Δημόσια ΙΕΚ της χώρας. Φέτος ιδρύσαμε επίσης 19 νέα Πρότυπα Επαγγελματικά Λύκεια (ΠΕΠΑΛ), επεκτείνοντας το δίκτυό τους σε 25, σε συνέχεια των 6 που ιδρύθηκαν για πρώτη φορά πέρυσι. Τα επόμενα βήματά μας στοχεύουν στην επέκταση του θεσμού των ΠΕΠΑΛ και των θεματικών και πειραματικών Δημοσίων ΙΕΚ, καθώς και στην περαιτέρω ενδυνάμωση και ποιοτική τους αναβάθμιση. Κομβικό σημείο αποτελεί η υλοποίηση επενδύσεων ύψους άνω των 100 εκατ. ευρώ για τον εργαστηριακό εξοπλισμό τους, ένα κονδύλι που έχουμε εξασφαλίσει από το Ταμείο Ανάκαμψης. Τέλος, στόχος μας είναι η προώθηση της εξωστρέφειας των δημοσίων ΙΕΚ με τη δημιουργία ξενόγλωσσων τμημάτων και την ίδρυση συνεργασιών με ΙΕΚ άλλων χωρών.

Πώς σχολιάζετε τα αποτελέσματα του πρώτου εθνικού διαγωνισμού, της λεγόμενης «ελληνικής PISA»; Για την επόμενη χρονιά προβλέπεται καθολική εφαρμογή της σε όλα τα σχολεία ή θα γίνουν αλλαγές βάσει των πρώτων συμπερασμάτων;

Με τα αποτελέσματα των εξετάσεων διαγνωστικού χαρακτήρα, για πρώτη φορά, αποτυπώνεται η εικόνα του επιπέδου γνώσεων και δεξιοτήτων που έχουν οι μαθητές και οι μαθήτριες στο τέλος του Δημοτικού και του Γυμνασίου στη Γλώσσα και στα Μαθηματικά, με βάση τα ισχύοντα προγράμματα σπουδών και τη διδασκόμενη ύλη. Για πρώτη φορά, λοιπόν, έχουμε συνολική εικόνα για τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία του εκπαιδευτικού μας συστήματος, ώστε να χαράσσουμε εκπαιδευτική πολιτική βάσει μετρήσιμων δεδομένων. Αναμένουμε, φυσικά, και τις συγκεκριμένες προτάσεις από την Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠΔΕ) και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), αφού θα έχουν μελετήσει επισταμένως το σύνολο των αποτελεσμάτων, αλλά και των κοινωνικοδημογραφικών στοιχείων. Την επόμενη σχολική χρονιά, η ελληνική PISA θα υλοποιηθεί εκ νέου σε στρωματοποιημένο δείγμα , αντιπροσωπευτικό όλων των σχολείων της χώρας, έτσι ώστε να συμμετέχουν μαθητές που φοιτούν σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα με διαφορετικές συνθήκες και να έχουμε μία πλήρη, αντιπροσωπευτική εικόνα.

Η νέα σχολική χρονιά θα ξεκινήσει με αρκετές αλλαγές. Ποιο είναι το σύνολο των μεταρρυθμίσεων που σχεδιάζετε;

Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν συντελεστεί αρκετές αλλαγές σε Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Το σχολείο ξεκινάει πλέον από την ηλικία των τεσσάρων ετών, η διδασκαλία των αγγλικών ομοίως, ενώ τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων διδάσκονται πλέον καθολικά σε όλα τα νηπιαγωγεία, δημοτικά και γυμνάσια της χώρας. Ολοκληρώνουμε μέσα στο καλοκαίρι πάνω από 8.500 νέους, φτάνοντας το σύνολο των μόνιμων διορισμών της διετίας στους 25.000, υλοποιούμε οριζόντιες επιμορφώσεις, καταρτίσαμε νέα προγράμματα σπουδών, διπλασιάσαμε τα πρότυπα και πειραματικά σχολεία. Σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις προστίθεται η χρονική επέκταση και ποιοτική αναβάθμιση του Ολοήμερου Σχολείου. Οπως εξαγγέλθηκε από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, από τον προσεχή Σεπτέμβριο, στα μισά τμήματα των Ολοήμερων της χώρας που ήδη λειτουργούν, δηλαδή σε πάνω από 5.000 τμήματα, το Ολοήμερο θα λειτουργεί μέχρι τις 17:30 το απόγευμα, από τις 16:00 που ισχύει σήμερα. Η εγγραφή θα είναι ελεύθερη, χωρίς κριτήρια, για όλα τα παιδιά του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού. Πρόκειται για ένα μέτρο με διττή στόχευση: Αφενός, την ουσιαστική ποιοτική αναβάθμιση της παρεχόμενης δημόσιας εκπαίδευσης, με δημιουργικές δράσεις οι οποίες καθιστούν το πρόγραμμα ιδιαίτερα ωφέλιμο και ελκυστικό για τα παιδιά. Αφετέρου, τη διευκόλυνση συμμετοχής των γονέων στην αγορά εργασίας, φέροντας πιο κοντά το σχολικό ωράριο με το ωράριο των εργαζόμενων γονέων.

Φαινόμενα βίας, ακόμα και χρήσης όπλων εντός των πανεπιστημίων, συνεχίζουν να απασχολούν την επικαιρότητα. Θεωρείτε ότι βρισκόμαστε ακόμα μακριά από την πάταξη του φαινομένου; Από τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά θα έχει αλλάξει η κατάσταση στα πανεπιστήμια με την έλευση των ΟΠΠΙ και των σχεδίων των πανεπιστημίων για την ασφάλεια της ακαδημαϊκής κοινότητας;

Οταν η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ανέλαβε τα καθήκοντά της, δεκάδες περιστατικά βίας και ανομίας λάμβαναν χώρα στα πανεπιστήμια καθημερινά. Η εικόνα αυτή πλέον έχει αλλάξει. Τα φαινόμενα βίας και ανομίας έχουν μειωθεί αισθητά, παρότι βεβαίως δεν έχουν εξαλειφθεί, και δεκάδες καταλήψεις έχουν λήξει. Πώς επιτεύχθηκαν αυτά; Καταρχάς αποκαταστήσαμε το άσυλο στην πραγματική του έννοια, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα στις Αρχές να επεμβαίνουν όταν τελούνται έκνομες πράξεις εντός των ΑΕΙ. Τα πανεπιστήμια πλέον διαθέτουν σχέδια ασφαλείας και προχωρούμε και στην περαιτέρω αναβάθμιση των πανεπιστημίων μας με τη δραστηριοποίηση των Ομάδων Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (ΟΠΠΙ) μετά την έκδοση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος. Η βία και η ανομία στα ΑΕΙ αποτελούν παθογένειες δεκαετιών και αυτό σταδιακά επιλύεται. Αναβαθμίζουμε το ακαδημαϊκό περιβάλλον βήμα το βήμα.

Πριν από λίγες ημέρες δεχτήκατε αήθη επίθεση από τον βουλευτή της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Χριστόφορο Βερναρδάκη. Πώς σχολιάζετε την αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ;

Πράγματι, πρόκειται για μία πρωτοφανούς τοξικότητας, χυδαία προσωπική επίθεση, που δεν τιμά τον πολιτικό πολιτισμό της χώρας μας, πολλώ δε μάλλον το ίδιο το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Προς τιμήν του, αν και καθυστερημένα, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ κ. Τσίπρας αποστασιοποιήθηκε, καταγγέλλοντας το γεγονός. Είναι πραγματικά θλιβερό να ευτελίζεται έτσι ο δημόσιος διάλογος, αποπροσανατολίζοντας μάλιστα τη συζήτηση από ένα κομβικό για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση νόμο-πλαίσιο, που επεξεργαζόμασταν τις ίδιες ημέρες στη Βουλή.