Κέντρα δημιουργικής απασχόλησης: Τι αλλάζει στην λειτουργία τους. Με δεδομένο ότι η παιδική προστασία συνιστά τον κατ’ εξοχήν ευαίσθητο τομέα της κοινωνικής πρόνοιας, επιβάλλεται η αναμόρφωση του παρωχημένου και ασαφούς κανονιστικού πλαισίου αδειοδότησης και λειτουργίας των εν λόγω δομών.
Οι δομές κοινωνικής πρόνοιας που συνιστούν τα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών και τα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (ΚΔΑΠ) και Ατόμων με Αναπηρία (ΚΔΑΠΑΜΕΑ) θεσμοθετήθηκαν για πρώτη φορά με την υπ’ αρ. 14951/9.10.2001 (Β’ 1397) απόφαση του Υφυπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, η οποία όμως χαρακτηρίζεται από ασάφειες, οι οποίες πάντως δεν αντιμετωπίστηκαν με τις μετέπειτα τροποποιήσεις αυτής της απόφασης. Συνεπεία τούτου, παρατηρείται η αδειοδότηση των εν λόγω δομών με διαφορετικό τρόπο, όχι μόνο ανά Περιφέρεια αλλά ακόμα και ανά Περιφερειακή Ενότητα.
Και τούτο, ενόσω τα ΚΔΑΠ έχουν καταστεί ιδιαιτέρως δημοφιλή, πολλαπλασίαζα μένα με γοργούς ρυθμούς, τόσο από τους Δήμους της χώρας όσο και κατόπιν ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Με δεδομένο ότι η παιδική προστασία συνιστά τον κατ’ εξοχήν ευαίσθητο τομέα της κοινωνικής πρόνοιας, επιβάλλεται η αναμόρφωση του παρωχημένου και ασαφούς κανονιστικού πλαισίου αδειοδότησης και λειτουργίας των εν λόγω δομών.
Στην παρ. 1 δίδεται ο ορισμός των Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (ΚΔΑΠ) και προσδιορίζονται οι ωφελούμενοι. Στην παρ. 2 αποσαφηνίζεται ο σκοπός τους. Τα ΚΔΑΠ υποστηρίζουν τη σωματική, νοητική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των ωφελούμενων παιδιών.
Η στόχευση της παρ. 2 επιτυγχάνεται με την πλουραλιστική απασχόληση των ωφελουμένων παιδιών, η οποία κατοχυρώνεται στην παρ.
3. Η πρόβλεψη αυτή παράλληλα στοχεύει στην αποτροπή της καταστρατήγησης του σκοπού τους, όπως τούτο έχει διαπιστωθεί ότι συμβαίνει π.χ. με τη λειτουργία ΚΔΑΠ αμιγώς ως αθλητικών σωματείων. Με την παρ. 4 ρυθμίζεται η πολεοδομική χρήση των ΚΔΑΠ ως κτηρίων κοινωνικής πρόνοιας, δυνάμενων να χωροθετηθούν σε περιοχές με τη συγκεκριμένη χρήση.
Κατ’ εξαίρεση, προβλέπεται ότι με κοινή απόφαση των Υπουργών Παιδείας και Θρησκευμάτων, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Εσωτερικών δύναται να προβλέπεται η στέγαση των ΚΔΑΠ σε δημόσια σχολικά κτίρια και να καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις αδειοδότησης και λειτουργίας τους, καθώς και να θεσπίζονται μεταβατικές ρυθμίσεις για τη λειτουργία των ήδη αδειοδοτημένων και λειτουργούντων σε σχολικά κτίρια ΚΔΑΠ, τα οποία μέχρι την έκδοση της ανωτέρω κοινής υπουργικής απόφασης συνεχίζουν να λειτουργούν νομίμως στα κτίρια όπου ήδη στεγάζονται. Προϋπόθεση για την αδειοδότηση των ΚΔΑΠ αποτελεί η εξασφάλιση της προσβασιμότητάς τους από άτομα με αναπηρία.
Περαιτέρω, καίτοι προορίζονται να λειτουργούν σε κτήρια με χρήση κοινωνικής πρόνοιας, κρίνεται σκόπιμη η υπαγωγή τους στις διατάξεις του Κτηριοδομικού Κανονισμού για τα κτίρια εκπαίδευσης. Και τούτο, διότι απευθύνονται σε παιδιά που παράλληλα φοιτούν στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση (5-12 ετών), οι δε δράσεις εντός των ΚΔΑΠ δεν απαιτούν, εξεπόψεως κτιριοδομικής, προδιαγραφές αυστηρότερες των κτηρίων εκπαίδευσης. Στην παρ. 5 προβλέπεται η δημιουργία ηλεκτρονικής εφαρμογής με στόχο τον έλεγχο της εύρυθμης λειτουργίας των ΚΔΑΠ, την αξιολόγησή τους και το ελάχιστο πληροφοριακό περιεχόμενό της.
Η δημιουργία της εφαρμογής αυτής επιβάλλεται για λόγους προστασίας των παιδιών, ενώ παράλληλα αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για την αξιολόγηση της αποτελεσματικής λειτουργίας τους ως θεσμού της κοινωνικής πρόνοιας. Στην παρ. 6 προσδιορίζεται το πλαίσιο για την αξιολόγηση των αιτήσεων άδειας λειτουργίας που υποβάλλονται μετά τη δημοσίευση του νόμου και μέχρι τη δημοσίευση της εκδιδόμενης ΚΥΑ.
Με την παρ. 7 παρέχεται εξουσιοδότηση στους Υπουργούς Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Εσωτερικών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Παιδείας και Θρησκευμάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την περαιτέρω ρύθμιση των κανόνων αδειοδότησης και λειτουργίας των ΚΔΑΠ και τις προδιαγραφές της ηλεκτρονικής εφαρμογής της παρ. 5. Με την παρ. 8 προβλέπεται η κοινοποίηση στους δημόσιους φορείς χρηματοδότησης των ΚΔΑΠ των πορισμάτων ελέγχου της λειτουργίας τους και των βάσει αυτών τυχόν κυρωτικών αποφάσεων που εκδίδει η αδειοδοτούσα αρχή καιτο αντίστροφο, ήτοι η κοινοποίηση των αποτελεσμάτων των ελέγχων που διενεργούν οι δημόσιοι φορείς χρηματοδότησης προς τις αρμόδιες Περιφέρειες.
Στόχος είναι τα πραγματικά περιστατικά που καταγράφονται αρμοδίως ότι εμφΑοχώρησαν, να δύνανται να αξιοποιηθούν ως τέτοια από κάθε ελεγκτικό φορέα κατά την άσκηση της κυρωτικής αρμοδιότητάς του και με τον τρόπο αυτό η εντατικοποίηση του ελεγκτικού πλαισίου.
Στην παρ. 1 δίδεται ο ορισμός των Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών και Ατόμων με Αναπηρία (ΚΔΑΠΑΜΕΑ) και προσδιορίζονται οι ωφελούμενοι. Η διαφοροποίηση σε σχέση με το ισχύον πλαίσιο έγκειται στην προσθήκη και ενηλίκων ΑμΕΑ στους ωφελούμενους. Στην παρ. 2 αποσαφηνίζεται ο σκοπός των ΚΔΑΠΑΜΕΑ. Επιδιώκεται η κοινωνική ένταξη μέσω της ομαδικής δραστηριότητας, η βελτίωση της ποιότητας ζωής μέσω της απόκτησης δεξιοτήτων αυτοεξυπηρέτησης και η στήριξη των οικογενειών των ωφελουμένων.
Με την παρ. 3 ρυθμίζεται η πολεοδομική χρήση των ΚΔΑΠ ως κτηρίων κοινωνικής πρόνοιας, δυνάμενων να χωροθετηθούν σε περιοχές με τη συγκεκριμένη χρήση. Κατ’ εξαίρεση προβλέπεται ότι με κοινή απόφαση των Υπουργών Παιδείας και Θρησκευμάτων, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Εσωτερικών δύναται να προβλέπεται η στέγαση των ΚΔΑΠ σε δημόσια σχολικά κτίρια και να καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις αδείοδότησης και λειτουργίας τους, καθώς και να θεσπίζονται μεταβατικές ρυθμίσεις για τη λειτουργία των ήδη αδειοδοτημένων και λειτουργούντων σε σχολικά κτίρια ΚΔΑΠ, τα οποία μέχρι την έκδοση της ανωτέρω κοινής υπουργικής απόφασης συνεχίζουν να λειτουργούν νομίμως στα κτίρια όπου ήδη στεγάζονται. Προϋπόθεση για την αδειοδότηση των ΚΔΑΠ αποτελεί η εξασφάλιση της προσβασιμότητάς τους από άτομα με αναπηρία.
Με την παρ. 4 ορίζεται ότι τα ΚΔΑΠΑΜΕΑ οφείλουν να λειτουργούν την ηλεκτρονική εφαρμογή που προβλέπεται και για τα ΚΔΑΠ, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 1. Με την πρόβλεψη αυτή υπηρετείται ο έλεγχος της εύρυθμης λειτουργίας των ΚΔΑΠΑΜΕΑ και η αξιολόγησή τους. Η δημιουργία της εφαρμογής αυτής επιβάλλεται για λόγους προστασίας προεχόντως των φιλοξενούμενων παιδιών, ενώ παράλληλα αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για την αξιολόγηση της αποτελεσματικής λειτουργίας τους ως θεσμού της κοινωνικής πρόνοιας.
Με την παρ. 5 προβλέπεται ο τρόπος αξιολόγησης των αιτήσεων για την έκδοση άδειας λειτουργίας ΚΔΑΠΑΜΕΑ.
Με την παρ. 6 παρέχεται εξουσιοδότηση στους Υπουργούς Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Εσωτερικών, Παιδείας και Θρησκευμάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την περαιτέρω ρύθμιση των κανόνων αδειοδότησης και λειτουργίας των ΚΔΑΠΑΜΕΑ και τις προδιαγραφές της ηλεκτρονικής εφαρμογής της παρ. 5 του άρθρου 1. Με την παρ. 7 προβλέπεται η κοινοποίηση στους δημόσιους φορείς χρηματοδότησης των ΚΔΑΠΑΜΕΑ των πορισμάτων ελέγχου της λειτουργίας τους και των βάσει αυτών τυχόν κυρωτικών αποφάσεων που εκδίδει η αδειοδοτούσα αρχή και το αντίστροφο, ήτοι η κοινοποίηση των αποτελεσμάτων των ελέγχων που διενεργούν οι δημόσιοι φορείς χρηματοδότησης προς τις αρμόδιες Περιφέρειες. Στόχος είναι τα πραγματικά περιστατικά που καταγράφονται αρμοδίως ότι
εμφιλοχώρησαν, να δύνανται να αξιοποιηθούν ως τέτοια από κάθε ελεγκτικό φορέα κατά την άσκηση της κυρωτικής αρμοδιότητάς του και με τον τρόπο αυτό η εντατικοποίηση της ελεγκτικής διαδικασίας.
Καταργούνται διατάξεις που αφορούν στα ΚΔΑΠ και στα ΚΔΑΠΑΜΕΑ, προκειμένου το συνολικό κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας του ΚΔΑΠ και των ΚΔΑΠΑΜΕΑ να συγκεντρωθεί στις προτεινόμενες διατάξεις και στις βάσει αυτών εκδιδόμενες υπουργικές αποφάσεις.