Υπόμνημα της Φιλοσοφικής Σχολής ΑΠΘ για το πιστοποιητικό ΠΔΕ

 Το Πιστοποιητικό Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας (ΠΠΔΕ) κοντεύει πλέον να μετατραπεί σε ομηρικό ζήτημα, μια και η πολιτεία εδώ και είκοσι χρόνια προβαίνει σε αλλεπάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες, όχι μόνο δεν δίνουν μια ικανοποιητική λύση στο ζήτημα της προετοιμασίας των μελλοντικών εκπαιδευτικών, αλλά προκαλούν σοβαρές αρρυθμίες.

Παρά ταύτα, τα Τμήματα της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., μετά από εντατικές προσπάθειες τεσσάρων περίπου ετών, κατάφεραν να ενσωματώσουν στο Πρόγραμμα των Προπτυχιακών Σπουδών τους το ΠΠΔΕ. Η Κοσμητεία και η διαρκής Επιτροπή Προγράμματος Σπουδών της Σχολής, καθώς και τα Τμήματα, κινήθηκαν με εξαιρετική ευελιξία ανάμεσα στο νομοθετικό ναρκοπέδιο, τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και τις φαεινές ιδέες «ειδικών» και μη και πέτυχαν αυτό που δεν συνέβαινε για πολλά χρόνια: την άριστη επικοινωνία μεταξύ των Τμημάτων της Σχολής και τη διαμόρφωση μιας ακαδημαϊκά ορθής πρότασης για το ΠΠΔΕ. Μπόρεσαν έτσι να ξεμπλέξουν το κουβάρι και να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις εκπαιδευτικές ανάγκες και την επαγγελματική προετοιμασία των φοιτητών και των φοιτητριών τους.

Φαίνεται, όμως, πως λογαριάσαμε χωρίς τον ξενοδόχο. Γιατί, πάνω που πιστεύαμε ότι είμαστε σε καλό δρόμο και κοντεύουμε να τερματίσουμε, οι κανόνες του παιχνιδιού πάνε πάλι να αλλάξουν. Τελειώσατε, μας λένε άνωθεν, με αυτά που ετοιμάζατε σύμφωνα με όσα σας λέγαμε; Μπράβο σας. Τώρα, λοιπόν, το παιχνίδι μπορεί να ξαναρχίσει, αλλά με άλλους όρους. Τώρα θα πηγαίνετε στην Παιδαγωγική Σχολή για την έγκριση και την αναγνώριση του ΠΠΔΕ από συναδέλφους που είναι προσανατολισμένοι, λόγω των γενικών γνωστικών αντικειμένων των Τμημάτων τους, στην προσχολική αγωγή και την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Παιδαγωγική επάρκεια δεν θέλετε; Ε, με βάση την επιστημολογική πειθαρχία θα αποφασίζει η Παιδαγωγική Σχολή. Τι κι αν ο Τομέας Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής αλλά και τα περισσότερα Τμήματα της Σχολής διαθέτουν μέλη ΔΕΠ και ΕΔΙΠ με γνωστικό αντικείμενο απόλυτα σχετικό με την Παιδαγωγική, την Ιστορία και την Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης, την Εκπαίδευση των Εκπαιδευτικών, την Εκπαιδευτική Ψυχολογία, τη Διδακτική Μεθοδολογία κ.λπ., προσφέροντας μάλιστα μαθήματα για την απόκτηση του ΠΠΔΕ και σε Τμήματα άλλων σχολών; Το επιχείρημα από την ανάποδη θα οδηγούσε στην πρακτική οι αυριανοί δάσκαλοι που θα διδάξουν Γλώσσα, Ιστορία, Θρησκευτικά, Μαθηματικά, Φυσική, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και Αγωγή κ.λπ. να πιστοποιούν τις γνώσεις τους σ’ αυτά τα γνωστικά πεδία στη Φιλοσοφική, τη Θεολογική ή τη Σχολή Θετικών Επιστημών. Ή όχι; Επιτέλους, θα μπορούσε να βρεθεί άλλος τρόπος, ακαδημαϊκά και διοικητικά αποδεκτός, για την ενίσχυση των Παιδαγωγικών Σχολών, εκτός από τη δημιουργία μιας Δομής, που παραπέμπει σε παιδαγωγικό ιμπεριαλισμό.

Τέλος, δυο λόγια για τον προαιρετικό ή μη χαρακτήρα του ΠΠΔΕ. Μοιάζει καταρχήν λογικό το ΠΠΔΕ να είναι επιλογή των φοιτητών και των φοιτητριών μας, μια και κάποιοι από τους αποφοίτους μας μπορεί ποτέ να μην κατευθυνθούν στην εκπαίδευση. Προσωπικά, θα συμφωνούσα να είναι προαιρετικό το ΠΠΔΕ μόνο για όσους εισέρχονται με κατατακτήριες εξετάσεις, για να λάβουν δεύτερο πτυχίο σε μεγάλη ηλικία. Ωστόσο, είναι αδιαμφισβήτητο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αποφοίτων μας θα ήθελε να έχει την ευκαιρία να εργαστεί στην εκπαίδευση, όπως άλλωστε γινόταν πάντοτε από τη σύσταση της Σχολής. Το θέμα αυτό, άλλωστε, απασχόλησε τη Σχολή από πολύ νωρίς, όταν το 1930 οι πρώτοι καθηγητές, προκειμένου να διαμορφώσουν το πρόγραμμα σπουδών της Σχολής, συζητούσαν το πρόβλημα αν η Φιλοσοφική παράγει επιστήμονες ή επαγγελματίες. Ο Αλέξανδρος Δελμούζος υποστήριζε τότε, περιέργως για παιδαγωγό, την άποψη ότι «ο σκοπός της μορφώσεως είναι απλός», «να μορφώση […] μόνο και κυριώτερον επιστήμονα», ενώ ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης αντέτεινε με περισσότερο ρεαλισμό ότι ο σκοπός είναι διπλός: μόρφωση καλού επιστήμονα και επαρκούς επαγγελματία, δηλαδή εκπαιδευτικού. Και αυτή η άποψη τελικά επικράτησε (βλ. Πρακτικά Κοσμητείας ΦΛΣ 130/9-12-1930 και 131/13-12-1930). Προς τι, λοιπόν, η προαιρετικότητα του ΠΠΔΕ, τη στιγμή που η ιστορία και οι φοιτητές και οι φοιτήτριες της Σχολής μας δεν φαίνεται να συμφωνούν;

Ο Κοσμήτορας

της Φιλοσοφικής Σχολής

Καθηγητής Δημήτρης Κ. Μαυροσκούφης